Bea Arthur
Bea Arthur właśc. Bernice Frankel (ur. 13 maja 1922 w Nowym Jorku, zm. 25 kwietnia 2009 w Los Angeles) – amerykańska aktorka filmowa i telewizyjna, występowała na Broadwayu.
 Bea Arthur w 1973 roku | |
| Imię i nazwisko |
Bernice Frankel |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód |
aktorka |
| Lata aktywności |
1947-2008 |
W 1966 roku otrzymała nagrodę Tony za rolę Very Charles Mame[1]. Otrzymała także 2 nagrody Emmy (w 1977 r. za rolę w Maude; w 1988 r. za rolę w Złotkach).
Życiorys edytuj
Bea Arthur urodziła się 13 maja 1922 roku jako Bernice Frankel[2]. Wychowywała się na Brooklynie w Nowym Jorku. Jej rodzice — Rebeka i Philip Frankelowie — byli żydowskimi emigrantami, a Arthur ma korzenie austriackie (po matce) oraz polskie (po ojcu)[3].
Podczas II wojny światowej zaciągnęła się jako jedna z pierwszych kobiet do żeńskiej rezerwy Korpusu Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych. Po podstawowym szkoleniu służyła jako maszynistka w kwaterze głównej piechoty morskiej w Waszyngtonie. W latach 1944-1945 Frankel pracował jako kierowca ciężarówki i dyspozytor w bazie lotniczej Korpusu Piechoty Morskiej Cherry Point w Północnej Karolinie[3].
Po odbyciu służby studiowała przez rok we Franklin School of Science and Arts w Filadelfii, gdzie uzyskała wykształcenie technika laboratoryjnego. Po stażu w miejscowym szpitalu, zdecydowała się nie pracować w wyuczonej profesji. Wyjechała do Nowego Jorku w 1947 roku, aby zapisać się do tamtejszej szkoły aktorskiej Dramatic Workshop of The New School, gdzie kształciła się pod okiem Erwina Piscatora. W 1955 roku zadebiutowała na Broadwayu w komedii muzycznej Plain and Fanc. Przełom w jej karierze nastąpił w 1964 roku, kiedy przyjęła rolę Yente Swatki w broadwayowskiej interpretacji Skrzypka na dachu[4].
Powszechną popularność i rozpoznawalność przyniosły jej role w sitcomach takich jak Maude (1972-1978) jako Maude Findlay, a także w Złotkach (Golden Girls) (1985-1992) jako Dorothy Zbornak[5].
Dwukrotnie zamężna. Jej pierwszym mężem był Robert Alan Arthur. W latach 1950–1978 była w związku małżeńskim z reżyserem Gene Saksem, adoptowali dwójkę dzieci: Matthew (ur. 1961) oraz Daniela (ur.1964)[5].
Arthur zmarła na raka płuc w swoim domu w Brentwood w Los Angeles w wieku 86 lat[6].
Filmografia (wybór) edytuj
Filmy edytuj
- 1959: That Kind of Woman jako Kobieta-żołnierz
- 1974: Mame (musical) jako Vera Charles
- 1981: Historia świata: Część I jako Dole office Clerk
- 1988: My First Love jako Jean Miller
- 2000: Wrogowie śmiechu jako Matka Paula
Seriale telewizyjne edytuj
- 1972-1978: Maude jako Maude Findlay
- 1983: Amanda's jako Amanda Cartwright
- 1985-1992: Złotka jako Dorothy Zbornak
- 2000-2006: Zwariowany świat Malcolma jako Pani White (gościnnie)
Przypisy edytuj
- ↑ Winners [online], www.tonyawards.com [dostęp 2022-05-11] (ang.).
- ↑ Wayback Machine [online], web.archive.org, 29 maja 2014 [dostęp 2022-05-11] [zarchiwizowane z adresu 2014-05-29].
- ↑ a b #VeteranOfTheDay Marine Veteran Bea Arthur - VA News [online], 3 marca 2020 [dostęp 2024-05-01] (ang.).
- ↑ Before Stage and Screen, Bea Arthur Shined as a Marine [online], U.S. Department of Defense [dostęp 2024-05-01] (ang.).
- ↑ a b Lou Haviland, More Articles: TV, 2020 Published on March 9, 'The Golden Girls': Bea Arthur's Son Recalls Growing Up With Her [online], Showbiz Cheat Sheet, 9 marca 2020 [dostęp 2022-05-11] (ang.).
- ↑ Beatrice Arthur, 'Golden Girls' star, dies at 86 [online], EW.com [dostęp 2024-05-01] (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Bea Arthur w bazie Filmweb
- Bea Arthur w bazie IMDb (ang.)
- Bea Arthur w bazie Internet Broadway Database (ang.)
- Bea Arthur w bazie Emmys (ang.)