Belianska dolina (Wielka Fatra)

Belianska dolina – dolina na opadających do Kotliny Turczańskiej północno-zachodnich stokach Wielkiej Fatry na Słowacji[1].

Topografia edytuj

Dolina ma wylot we wsi Belá-Dulice na wysokości około 600 m. Tylko jej najniższa część to pola uprawne i zabudowania wsi, niemal cała dolina znajduje się bowiem w porośniętych lasem obszarach Wielkiej Fatry[2]. Jej orograficznie prawe zbocza tworzy odbiegający od Borišova grzbiet ze szczytami: Šoproň, Javorina, Štefanová, Malý Lysec, Lysec, Medzijarky i Babia hora. Zbocza lewe tworzy Borišov i jego północno-zachodni grzbiet ze szczytami Prierastlé, Osičnè, Hradište, Hrosková[1].

Dnem doliny spływa Beliansky potok. Dolina stopniowo pnie się w kierunku południowo-wschodnim. Głównym jej odgałęzieniem jest Jasenská dolina uchodząca z prawej strony na granicy lasu i zabudowań wsi Belá-Dulice. Poza tym dolina posiada liczne, ale krótkie odgałęzienia. W zboczach prawych są to: Slàvkova dolina[1], Vokalište, Šindelná, w lewych Hroskova dolina, Sebeňova dolina, Marinova dolina, Žarna dolina, Doľnẏ Malcov, Hornẏ Malcov, Horná Lučivná, Hôstec, Borišovec, Hornẏ Borišov[2].

Jaskinie edytuj

W zboczach doliny znajduje się wiele jaskiń krasowych. W zamknięciu doliny znajdują się m.in. Suchá jaskyňa 1, której długość sięga 1700 m i Suchá jaskyňa 2 długa na 280 m. Perlová jaskyňa, długości 470 m, znana jest z nietypowych, sferycznych stalaktytów z białego, miękkiego sintru i występujących w niej pereł jaskiniowych. Długa na 450 m i głęboka na 55 m jaskinia Javorina - Medvedia jaskyňa jest miejscem interesujących odkryć paleontologicznych. W lewych zboczach doliny znajdują się m.in. Žiarna jaskyňa 1 długa na 87 m oraz Žiarna jaskyňa 2 długa na 230 m i głęboka na 40 m[3].

Ochrona przyrody edytuj

Cała dolina znajduje się w obrębie Parku Narodowego Wielka Fatra. Ponadto na dolinie utworzono dwa rezerwaty przyrody: Borišov i Madačov[2].

Turystyka edytuj

Niemal przez całą długość doliny prowadzi asfaltowa szosa, ale z zakazem wjazdu dla pojazdów samochodowym. Drogą tą prowadzi natomiast szlak turystyki pieszej i rowerowej. W bocznych dolinkach znajdują się prywatne domki, a u wylotu doliny Borišovec rekreacyjno-wypoczynkowy ośrodek Chata Havranovo[2]. Dla turystów pieszych dostępne jest położone w najwyższej części doliny i czynne przez cały rok schronisko Chata pod Borišovom[4].

  Belá-Dulice – Belianska dolina – Chata pod Borišovom. Deniwelacja 892 m, odległość 14,7 km, czas przejścia 4:35 h, ↓ 3:50 h[1].
  Chata Havranovo – Vodopad w Došnej. Deniwelacja 115 m, odległość 1,2 km, czas przejścia 25 min, ↓ 20 min[1]

Przypisy edytuj

  1. a b c d e Turystyczna mapa Słowacji. [dostęp 2019-06-16].
  2. a b c d Veľká Fatra. Turistická mapa 1:50 000, Banská Bystrica: Tatraplan, 2017, ISBN 978-80-89134-33-5
  3. Bella Pavel, Holúbek Peter: Kras a jaskyne, w: "Krásy Slovenska" R. LXXXIX, nr 11-12/2012, s. 14-17
  4. Góry według Hemli i Wojtusia. Chata pod Borisovem [online] [dostęp 2019-06-13].
Panorama ze szczytu Borišov