Wikipedia

Belsk Duży (gmina)

gmina wiejska w województwie mazowieckim

Belsk Duży (daw. gmina Belsk) – gmina wiejska w województwie mazowieckim, w powiecie grójeckim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie radomskim. W latach 1918–1939, 1945–1954 i 1972–1975 gmina Belsk Duży należała do województwa warszawskiego.

Belsk Duży
gmina wiejska
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

grójecki

TERC

1406012

Siedziba

Belsk Duży

Wójt

Władysław Wojciech Piątkowski

Powierzchnia

107,84 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności


6569[1]

• gęstość

61,1 os./km²

Nr kierunkowy

48

Tablice rejestracyjne

WGR

Adres urzędu:
ul. Kozietulskiego 4a
05-622 Belsk Duży
Szczegółowy podział administracyjny
Plan gminy Belsk Duży
Liczba sołectw

34[2][3]

Liczba miejscowości

40[2]

Położenie na mapie powiatu
Położenie na mapie powiatu
51°49′35″N 20°48′34″E/51,826389 20,809444
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedziba gminy to Belsk Duży.

Według danych z 31 grudnia 2017[4][1] gminę zamieszkiwało 6561 osób.

Struktura powierzchni edytuj

Według danych z roku 2002[5] gmina Belsk Duży ma obszar 107,84 km², w tym:

Gmina Belsk Duży obejmuje 36 wsi i 34 sołectwa o powierzchni 108 km², a liczba mieszkańców wynosi 6561 osób. Gmina Belsk Duży to przede wszystkim rejon sadowniczy, położona jest w ukształtowanym „grójecko-wareckim” rejonie specjalizacji sadowniczej o znaczeniu krajowym. Gmina ma najwyższy udział nasadzeń drzewami owocowymi w powierzchni użytków rolnych wśród gmin powiatu grójeckiego (66% UR).

Demografia edytuj

Dane z 31 grudnia 2017[1]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 6561 100 3343 51,0 3218 49,0
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)		 61 31,1 29,9
  • Piramida wieku mieszkańców gminy Belsk Duży w 2014 roku[1].


 

Położenie gminy edytuj

Gmina Belsk Duży położona jest w środkowo-południowej części woj. mazowieckiego w odległości 45 km od Warszawy, w powiecie grójeckim. Bardzo dogodne położenie gminy jak również połączenia komunikacyjne zapewniają przebiegające przez teren gminy drogi:

Oraz drogi wojewódzkie:

Historia gminy Belsk Duży edytuj

Pierwsze wzmianki o Belsku pochodzą z roku 1451, występuje on jako Bylsk – od prasłowiańskiej nazwy rodzaju rośliny lub trawy. Dokładniejsze zapisy pochodzą z roku 1827, gdzie Belsk jest wsią w powiecie czerskim obwodu warszawskiego województwa mazowieckiego. Liczy 27 domów i 234 mieszkańców. Ludność wiejska zajmuje się wyrobem sukna.

W roku 1870 Belsk Duży to wieś i folwark w powiecie grójeckim guberni warszawskiej. Ma 350 mieszkańców, 1297 mórg ziemi dworskiej i 440 mórg ziemi włościańskiej. Ma urząd pocztowy i szkołę. Leży w odległości 6 wiorst od Grójca, gdzie znajduje się stacja pocztowa.

Parafia w Belsku Dużym datuje się od 1784 roku. Utworzona została ze wsi odłączonych od parafii grójeckiej i lewiczyńskiej. W Belsku w tym czasie był kościół parafialny murowany. Parafia należała do dekanatu grójeckiego i liczyła 1698 dusz.

W zapisach z 1921 roku Belsk Duży figuruje jako wieś i folwark w gminie Belsk Duży, powiat grójecki, województwo warszawskie. Według Powszechnego Spisu Ludności z dnia 30 września 1921 roku wieś ma 54 budynki mieszkalne, liczy 410 mieszkańców – 186 mężczyzn i 224 kobiety. Wszyscy są narodowości polskiej i wyznania rzymskokatolickiego. Folwark ma 7 budynków mieszkalnych z 172 mieszkańcami, w tym 82 mężczyzn i 90 kobiet.

W 1943 roku Belsk Duży był siedzibą gminy i liczył 608 mieszkańców. W wyniku reformy administracyjnej w latach 70. Belsk był gromadą w powiecie grójeckim. Według Narodowego Spisu Powszechnego z 1970 roku Belsk Duży liczy 618 mieszkańców – 304 mężczyzn i 314 kobiet. Z pracy utrzymywało się 92,5% (572 osoby) natomiast 46 miało niezarobkowe źródło utrzymania.

W tym czasie wieś była siedzibą: Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej, Urzędu Stanu Cywilnego, Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”, filii Spółdzielni Oszczędnościowo-Pożyczkowej, Państwowego Gospodarstwa Rolnego, Kółka Rolniczego i Koła Gospodyń Wiejskich. Miejscowość ta ma Urząd Pocztowo-Telekomunikacyjny, łączność telefoniczną i przystanek PKS. Wieś ma również Szkołę Podstawową z 12 izbami lekcyjnymi i salą gimnastyczną. Miejscowość miała elektryczność i oświetlenie uliczne oraz wodociąg zakładowy z wodą uzdatnianą. Była również biblioteka, punkt zdrowia, stacja ochrony roślin i punkt unasienniania zwierząt.

Zabytki kultury i przyrody w gminie Belsk Duży edytuj

Dobra kultury wpisane do Centralnego Rejestru Decyzji Konserwatora Zabytków:

  • Zespół klasztorny o.o. Paulinów w Łęczeszycach: Strefa ochrony konserwatorskiej – decyzja nr 82/A/81 (dawny klasztor paulinów, kaplica cmentarna, teren cmentarza kościelnego)
  • Kościół parafialny w Lewiczynie: Strefa ochrony konserwatorskiej – decyzja nr 79/A/81 (teren zespołu kościelnego wraz z dzwonnicą i terenem cmentarza kościelnego)
  • Zespół dawnej poczty z XIX wieku w Belsku Dużym – dec. nr 26/A80
  • Zespół pałacowo-parkowy w Małej Wsi z parkiem krajobrazowym o powierzchni 25,76 ha – dec. nr 229/A/83
  • Zespół pałacowo-parkowy w Rębowoli z XIX wieku z parkiem krajobrazowym o pow. 3,53 ha dec. 295/A/85
  • Zespół dworsko-parkowy w Odrzywołku z parkiem o pow. 2,00 ha z przełomu XVII-XVIII wieku – nr 298/A/85
  • Park przydworski w Oczesałach o pow. 9,00 ha – dec. nr 296/
  • Kościół parafialny w Belsku Dużym z II poł. XVIII w. Strefa ochrony konserwatorskiej w granicach ogrodzenia – dec. nr 25/A/80. Na terenie kościoła grób Jana Kozietulskiego (1781-1821) pułkownika, uczestnika kampanii napoleońskich, dowódcy słynnej szarży jazdy polskiej pod Somosierrą.
  • Zespół folwarczny w Starej Wsi – dec. nr 552/A/98 (gorzelnia, magazyny spirytusu, spichlerz, stodoła, obora, magazyny, warsztaty, stróżówka).

Dobra kultury nie wpisane do CRD Konserwatora Zabytków:

Walory środowiska przyrodniczego objęte ochroną prawną

  • rezerwat przyrody Modrzewina o charakterze leśnym unikatowy i jeden z najciekawszych w kraju o powierzchni ponad 300 ha. Reprezentuje naturalne środowisko modrzewia polskiego osiągające okazałe rozmiary z domieszką dębu i lipy.
  • Obszar krajobrazu chronionego „Dolina rzeki Jeziorki” obejmujący północno-zachodnią część gminy, zróżnicowany i atrakcyjny krajobrazowo teren związany z systemem rzeki Jeziorki[6].

Sołectwa edytuj

Aleksandrówka, Anielin, Bartodzieje, Belsk Duży, Belsk Mały, Bodzew, Boruty, Daszewice-Rożce, Grotów, Jarochy, Julianów, Koziel, Kussy, Lewiczyn, Łęczeszyce, Maciejówka, Mała Wieś, Oczesały, Odrzywołek, Rębowola, Rosochów, Sadków Duchowny, Sadków-Kolonia, Skowronki, Stara Wieś, Tartaczek, Widów, Wilczogóra, Wilczy Targ, Wola Łęczeszycka, Wola Starowiejska, Wólka Łęczeszycka, Zaborów, Zaborówek[3].

Pozostałe miejscowości edytuj

Gajówka Lewiczyn, Gajówka Łęczeszyce, Gajówka Modrzewina, Sadków Szlachecki, Złota Góra.

Sąsiednie gminy edytuj

Błędów, Goszczyn, Grójec, Jasieniec, Mogielnica, Pniewy.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d Gmina Belsk Duży w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ a b Urząd Statystyczny w Warszawie
  3. ↑ a b BIP gminy, sołectwa
  4. ↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  5. ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  6. ↑ Anna Grzejszczyk, Dolina rzeki Jeziorki | Oficjalna strona Miasta i Gminy Piaseczno [online], piaseczno.eu [dostęp 2018-08-17] (pol.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Belsk_Duży_(gmina)&oldid=69057214”