Berta Karlik

Berta Karlik
Państwo działania	Austro-Węgry
Data i miejsce urodzenia	24 stycznia 1904 ; Wiedeń, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	4 lutego 1990 ; Wiedeń, Austria
	Profesor nauk fizycznych
Alma Mater	Uniwersytet Wiedeński
Profesura	21 stycznia 1956
Uczelnia	Uniwersytet Wiedeński
Uczelnia	Instytut Radowy Austriackiej Akademii Nauk
	Odznaczenia

Berta Karlik (ur. 24 stycznia 1904 w Wiedniu, Austro-Węgry, zm. 4 lutego 1990 tamże) – austriacka fizyk, profesor Uniwersytetu Wiedeńskiego, odkrywczyni 3 izotopów Astatu w naturalnych szeregach promieniotwórczych. Pierwsza Profesor zwyczajna w Austrii^[1].

Życiorys edytuj

Urodziła się w zamożnej rodzinie. Jej ojciec Carl Karlik był dyrektorem Hipoteki Krajowej. W latach 1915-1919 uczęszczała do publicznego gimnazjum żeńskiego. Następnie ukończyła z wyróżnieniem Gimnazjum Realne w 1923^[1]. W tym samym roku została przyjęta na Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Wiedeńskiego, który ukończyła z wyróżnieniem w 1927. 13 stycznia 1928 obroniła doktorat z fizyki i matematyki a 6 lutego z filozofii. 8 marca 1928 otrzymała tytuł doktorski. W tym samym roku zdała państwowy egzamin dla nauczycieli szkół średnich^[1].

Dzięki stypendium International Federation of University Women mogła od listopada 1930 do grudnia 1931 prowadzić badania naukowe w Royal Institution w Wielkiej Brytanii pod kierunkiem Williama Bragga. Zajmowała się badaniami rentgenowskimi struktur krystalicznych^[1]

Po rocznym stażu w latach 1929-1930 podjęła badania w Instytucie Radowym Austriackiej Akademii Nauk^[2]. W 1933 wraz z Elizabeth Rona otrzymała Nagrodę Heittingera.

25 maja 1936 złożyła pracę habilitacyjną i w 1937 uzyskała stopień doktora habilitowanego^[1].

W przeciwieństwie do wielu koleżanek pochodzenia żydowskiego Anschluss Austrii nie wpłynął na jej karierę. W czasie II wojny światowej jej badania się rozwinęły. W 1943-1944 wraz z Traude Bernert wykazała istnienie izotopów Astatu ²¹⁵At, ²¹⁶At i ²¹⁸At w naturalnych szeregach promieniotwórczych. Za to odkrycie otrzymała ponownie otrzymała Nagrodę Heittingera w 1947^[3].

Po wojnie pełniła obowiązki dyrektora Instytutu Radowego zostając oficjalnie Dyrektorem w 1947. W 1950 została profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Wiedeńskiego a 21 stycznia 1956 Prezydent Austrii nadał jej tytuł Profesora zwyczajnego^[1].

Członkostwo w Akademiach Nauk edytuj

członek korespondent Królewska Szwedzka Akademia Nauk – jako trzecia kobieta po Marii Skłodowskiej-Curie i Lise Meitner^[3]
członek korespondent Austriacka Akademia Nauk
Austriacka Akademia Nauk – 1973
Akademia Nauk Leopoldina, Niemcy – 1975

Nagrody i odznaczenia edytuj

1934 – Nagroda Heittingera Austriackiej Akademii Nauk
1947 – Nagroda Heittingera Austriackiej Akademii Nauk
1951 – Medal Honorowy miasta Wiednia w złocie
Medal Wilhelma Exnera
Krzyż Komandorski Orderu Palm Akademickich – Francja

Upamiętnienie edytuj

Od lata 2016 siedem kobiet naukowców, w tym Berta Karlik, zostanie upamiętnionych rzeźbami na terenie Uniwersytetu Wiedeńskiego w ramach projektu obchodów 650-lecia uczelni^[4].

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Berta Karlik. Frauen in Forschung und Technologie – Unversität Wien. [dostęp 2016-05-07]. (niem.).
↑ Berta Karlik [1904-1990]. w-fFORTE, Bundesministeriums für Wissenschaft, Forschung und Wirtschaft. [dostęp 2016-05-07]. (niem.).
↑ ^a ^b Berta Karlik 1904-1990. CWP and Regents of the University of California. [dostęp 2016-05-07]. (ang.).
↑ Sieben Frauendenkmäler für Uni Wien. ORF, 2015-10-28. [dostęp 2016-05-03]. (niem.).

[lise-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Berta Karlik. Frauen in Forschung und Technologie – Unversität Wien. [dostęp 2016-05-07]. (niem.).

[wfforte-2] Berta Karlik [1904-1990]. w-fFORTE, Bundesministeriums für Wissenschaft, Forschung und Wirtschaft. [dostęp 2016-05-07]. (niem.).

[UCLA-3] Berta Karlik 1904-1990. CWP and Regents of the University of California. [dostęp 2016-05-07]. (ang.).

[4] Sieben Frauendenkmäler für Uni Wien. ORF, 2015-10-28. [dostęp 2016-05-03]. (niem.).

[1]

[2]

[3]

[4]