Biały Jar
Biały Jar (niem. Seifengrube) – jar w środkowej części Karkonoszy, w Sudetach Zachodnich.
Położenie i opis edytuj
Jest to nisza niwalna przekształcona w jar o dnie głęboko wciętej półkolistej doliny podcinającej północne zbocze Równi pod Śnieżką[1]. Powstała w wyniku zalegania przez długi czas zlodowaciałej pokrywy śnieżnej podczas ostatniego zlodowacenia w plejstocenie[1]. Od górnej krawędzi jaru na wysokości około 1350 m np.p.m. rozchodzą się w dół głębokie bruzdy szczelinowe, odsłaniające jasną zwietrzelinę granitową, od której jasnoszarej barwy wywodzi się nazwa jaru[1]. Dno jaru leży na wysokości około 1150-1200 m n.p.m.[1] Zbocza Białego Jaru porośnięte są kosodrzewiną[1]. Rośnie tu wiele gatunków ziół. W Białym Jarze swoje źródło ma Złoty Potok[1].
W Białym Jarze już w średniowieczu prowadzono poszukiwania złota[1]. W latach 1827-1832 wydobywano galenę z domieszką srebra, w dwóch szybach Gustaw i Heinrich[1].
Biały Jar jest jednym z miejsc, w którym pokrywa śnieżna utrzymuje się najdłużej w Karkonoszach[1]. Zimą, ze względu na zagrożenie lawinowe, szlaki turystyczne prowadzące przez Biały Jar są zamknięte[1].
Historia edytuj
- 20 marca 1968 roku w Białym Jarze na skutek zejścia lawiny zginęło 19 osób[1]. Jest to największa tragedia lawinowa w Polsce[1]. Lawina miała ponad 700 m długości, około 80 metrów szerokości, a jej czoło było wysokie na 20–25 m. Wśród ofiar było 13 Rosjan, 4 Niemców z NRD oraz dwóch Polaków. Pięć innych osób objętych lawiną zdołało się uratować. Po tragedii powstały plotki, że lawina nie zeszła samoistnie, lecz wywołali ją agenci jakiegoś wywiadu. Jednak badania naukowe i ekspertyzy dowiodły, że był to proces naturalny.
- W 1974 roku zeszła kolejna lawina, która zniszczyła pomnik ustawiony przy szlaku poświęcony ofiarom tragedii z 1968 roku. Obecnie pozostał po pomniku jedynie cokół[2].
- W dniu 22 marca 2008 roku około godziny 15:00 zeszła kolejna lawina wywołana przez przejeżdżającego tamtędy snowboardzistę. Była to największa lawina od 40 lat, czyli od tragedii z 1968 roku. Czoło lawiny miało od 15 do 20 m wysokości, a długość ponad 800 m. Akcja ratunkowa i poszukiwawcza trwała niemal dobę. Oprócz Grupy Karkonoskiej GOPR w akcji brała udział Horska Služba, Straż Pożarna, Straż Karkonoskiego Parku Narodowego. Zwłoki 26-letniego snowboardzisty znaleziono na głębokości 3 metrów pod powierzchnią czoła lawiny.
Szlaki turystyczne edytuj
Przez Biały Jar przebiegają następujące szlaki[3]:
z Karpacza do schroniska PTTK „Strzecha Akademicka”
z Karpacza na Śnieżkę. Szlak przebiega dolnym odcinkiem Białego Jaru.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 3: Karkonosze. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, s. 41. ISBN 83-7005-168-5.
- ↑ Agnieszka Szymaszek: Lawina w Białym Jarze - najtragiczniejszy wypadek w polskich górach. [w:] Onet.pl [on-line]. [dostęp 2017-12-24].
- ↑ Mapa szlaków turystycznych. [dostęp 2020-10-06].
Bibliografia edytuj
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 3: Karkonosze. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, ISBN 83-7005-168-5.
- Mapa turystyczna Karkonosze polskie i czeskie 1:25 000, Wydawnictwo „Plan”, Jelenia Góra, ISBN 83-88049-26-7.
- M. Junik: Śmierć w Karkonoszach, „Gazeta Wrocławska”, 25 kwietnia 2008.