Wikipedia

Bielany (Kraków)

Bielany – obszar Krakowa wchodzący w skład Dzielnicy VII Zwierzyniec. Dawna wieś na lewym brzegu Wisły, na południowo-zachodnim skraju Lasku Wolskiego. Przyłączona do Krakowa w 1941 r. jako XXXII dzielnica katastralna. Od północy graniczy z Wolą Justowską, od wschodu z Przegorzałami, zaś od zachodu z leżącym poza Krakowem Kryspinowem. Południową granicą jest Wisła.

Bielany
Ilustracja
Bielany widziane z południa.
Państwo

 Polska

Miasto

Kraków

Dzielnica

Dzielnica VII Zwierzyniec

Poprzednia nazwa

Dzielnica XXXII Bielany

Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, po lewej znajduje się punkt z opisem „Bielany”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Bielany”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Bielany”
Ziemia50°02′28″N 19°49′45″E/50,041111 19,829167
Multimedia w Wikimedia Commons
Klasztor Kamedułów na Bielanach
Winnica na Srebrnej Górze.
Wodociągi Miejskie
Zakład Uzdatniania Wody Bielany (1899 proj. Roman Kajetan Ingarden)
Kraków, ul. Księcia Józefa 299.

Historia edytuj

  • 40–10 tys. lat p.n.e. – osadnictwo z oryniackiego okresu górnego paleolitu.
  • XII w. – wzmianki o wsi Bielany należącej do Piotra Włostowica i jego zięcia Jaksy Gryfity.
  • 1595 – wieś położona w powiecie proszowickim województwa krakowskiego była własnością kasztelana małogoskiego Sebastiana Lubomirskiego[1].
  • 1603–42 – budowa klasztoru kamedułów na Srebrnej Górze według projektu Andrei Spezzy i Giovanniego Seccatoriego. Fundatorem był marszałek wielki koronny Mikołaj Wolski.
  • 1605–1609 – stworzenie w ogrodach klasztornych eremów.
  • 1655 – zniszczenie klasztoru w czasie najazdu szwedzkiego.
  • 1812 – odbudowa klasztoru
  • 1901 – budowa wodociągów krakowskich, które otwarto 14 lutego 1901 roku. Pompy tłoczyły wodę pod ciśnieniem 6,3 atmosfer do zbiornika zbudowanego pod kopcem Tadeusza Kościuszki. Ze zbiornika położonego 49 m wyżej od Rynku i 28 m wyżej od Wawelu woda spływała do miasta rurą o średnicy 70 cm, która rozgałęziała się w sieć wodociągową o długości 66 kilometrów. Ustawa wodociągowa stanowiła, że od opłaty zwalnia się ilość wody na użytek domowy w wymiarze 50 litrów na głowę mieszkańca na dobę. Ustawa nakazywała też, aby połączenie domów z miejskim wodociągiem następowało najpóźniej w ciągu trzech lat od uruchomienia wodociągu na danej ulicy. Początkowo w osiemdziesięciotysięcznym Krakowie na jednego mieszkańca przypadał jeden litr wody wodociągowej na dobę. W związku z otwarciem wodociągów, prezydent Krakowa Józef Friedlein wystosował na ręce ochmistrza dworu cesarskiego w Wiedniu depeszę: W imieniu wiernopoddańczej gminy stołecznego królewskiego miasta Krakowa pozwalam sobie przedłożyć najuniżeńszą prośbę o łaskawe podanie do wiadomości Jego Cesarskiej i Królewskiej Apostolskiej Mości, że tutejszy wodociąg imienia Franciszka Józefa w dniu dzisiejszym uroczyście poświęcony i do ogólnego użytku oddany został.[2]

Zabytki edytuj

Obiekty i instytucje edytuj

Sport edytuj

Zobacz też edytuj

Bibliografia edytuj

  • Encyklopedia Krakowa, Antoni Henryk Stachowski (red.), Elżbieta Adamczyk, Warszawa: PWN, 2000, ISBN 83-01-13325-2, OCLC 830213257.
  • Atlas Miasta Krakowa, Instytut Geografii UJ, Urząd Miasta Krakowa, PPWK, 1988, ISBN 83-7000-067-3

Przypisy edytuj

  1. ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 108.
  2. ↑ Marek Żukow-Karczewski, Wokół „leówki”, „smoka” i wodociągów, „Echo Krakowa” magazyn „Czas przeszły i przyszły”, 31 III – 1,2 IV 1989 r., nr 64 (12873).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bielany_(Kraków)&oldid=68383381”