Wikipedia

Bieszenkowicze

osiedle typu miejskiego na Białorusi

Bieszenkowicze (biał. Бешанко́вічы) – osiedle typu miejskiego na Białorusi, w obwodzie witebskim, centrum administracyjne rejonu bieszenkowickiego, położone 51 km na zachód od Witebska. 7,3 tys. mieszkańców (2010).

Bieszenkowicze
Бешанко́вічы
Ilustracja
Cerkiew Św. Proroka Eljasza
Herb Flaga
herb rejonu bieszenkowickiego↗ Flaga
Państwo

 Białoruś

Obwód

 witebski

Wysokość

142 m n.p.m.

Populacja (2010)
• liczba ludności


7300[1]

Nr kierunkowy

+375 2131

Kod pocztowy

211350

Położenie na mapie obwodu witebskiego
Mapa konturowa obwodu witebskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Bieszenkowicze”
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Bieszenkowicze”
Ziemia55°02′N 29°27′E/55,033333 29,450000
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach

Miasto magnackie położone było w końcu XVIII wieku w hrabstwie bieszenkowickim w województwie połockim[2].

Etymologia nazwy edytuj

Jak przypuszczają badacze toponimii, Bieszenkowicze wzięły swą nazwę od słowa bieszeń – mocny nurt na środku rzeki[3].

Zabudowa edytuj

W 1969 i 1979 opracowano generalne plany rozwoju osiedla. Bieszenkowicze rozwijają się przeważnie w kierunku południowo-zachodnim. Centrum zabudowane jest piętrowymi i 2-piętrowymi domami mieszkalnymi. Rozwija się budownictwo domów jednorodzinnych.

Część przemysłowa znajduje się w częściach: południowo-wschodniej i północno-zachodniej.

Edukacja, kultura, media edytuj

W osiedlu znajdują się 2 szkoły ogólnokształcące, sportowa i muzyczna. Działają też: muzeum historyczno-krajoznawcze, „Dom Myśliwego”, dom kultury, dom rzemiosła i biblioteka. Wydawana jest regionalna gazeta „Zara”.

Gospodarka edytuj

Osiedle znane z tradycyjnych wyrobów garncarskich, tzw. „bieszenkowickiej ceramiki”. Ponadto występuje przemysł lekki i spożywczy, produkcja materiałów budowlanych.

  • AAT Bieszenkowickie zakłady lniane (ААТ Бешанковіцкі льнозавод»)
  • KUWP „Bieszenkowickie zakłady rymarskie (КУВП «Бешанковіцкая рымарская фабрыка»)
  • Bieszenkowickie zakłady wyrobów artystycznych (РУП «Бешанковіцкая фабрыка мастацкіх вырабаў»)
  • Mleczarnia
  • Fabryka materiałów budowlanych

Zabytki edytuj

  • Katolicka kaplica cmentarna (kon. XIX w.)
  • Cmentarz chrześcijański
  • Cmentarz żydowski
  • Zespół pałacowo-parkowy Chreptowiczów (XVIII w.)
  • Cerkiew św. Proroka Eljasza (1870)
  • Wały żołnierzy Napoleona Bonaparte z 1812 roku po północnej stronie rzeki
  • Dąb Napoleona (30 m wysokości, 2 m średnicy), pod którym cesarz miał pozować do portretu Albrechtowi Adamowi. W 2010 r. zostały obcięte gałęzie i po drzewie pozostał 6 metrowy pień[4][5]

Zabytki zniszczone edytuj

Historia edytuj

 
Kościół Św. Kazimierza i Rafała, 1650
  • 1650: Kazimierz Leon Sapieha buduje kościół katolicki Św. Kazimierza i Rafała
  • kon. XVІІ w.: własność Ogińskich; szybki wzrost, budowa kamienic
  • 1708: w czasie wojny północnej w Bieszenkowiczach stacjonują wojska rosyjskie, trzykrotnie bywa car Piotr I
  • poł. XVІІІ w.: miasto z ok. 1,5 tys. dworów, 5-6 tys. mieszkańców
  • 1770-te: M. K. Ogiński buduje w Bieszenkowiczach pałac, zakłada park z szeregiem egzotycznych roślin, stawami, budynkami gospodarczymi
  • 1772: w wyniku I rozbioru Rzeczypospolitej zadźwińska część miasta z 500 dworami trafia do Imperium Rosyjskiego
  • 1783: Ogiński oddaje w podarunku miasto I. L. Chraptowiczowi
  • 1793: w wyniku II rozbioru do Imperium Rosyjskiego trafia pozostała część miasta (w 1785 znajdowało się tam 1750 dworców)
  • kon. XVІІІ w.: status Bieszankowicz obniżony do rangi osiedla typu miejskiego w składzie powiatu lepelskiego; ponad jedna czwarta mieszczan zajmuje się wyłącznie gospodarką wiejską
  • 11 lipca 1812: zajęte przez wojska francuskie; kilka dni mieści się tu sztab Napoleona
 
Cerkiew unicka na przedmieściach, 1812
  • 20 października 1812: ponownie zajęte przez armię rosyjską; miejscowość silnie zburzona
  • wrzesień 1821: na przegląd gwardii rosyjskiej przyjeżdża car Aleksander I
  • 1868: 392 budynki, szkoła ludowa, dwa zakłady garbarskie, przedsiębiorstwo piwowarskie, 115 sklepów
  • poł. XІХ w.: wybrukowano główne ulice
  • 1881: po Dźwinie z Ułły do Witebska regularnie przybywał statek parowy, od 1892 – 4 statki parowe
  • 1897: według spisu powszechnego w miejscowości znajduje się 4423 mieszkańców, 1099 budynków, oddział poczty, telegraf, szkoła cerkiewno-parafialna, 3 szkoły ludowe, 127 sklepów i szpital
  • pocz. XХ w.: 7 budynków murowanych i 1243 drewniane. Bieszenkowicze stają się centrum włości. Są wówczas dużym skupiskiem Żydów, których liczba w 1900 wynosi 3182 osób. Encyklopedia Żydowska, wydana między 1901 i 1906 opisuje ludność miejscowości jako w 4/5 żydowską, wśród której jest 576 rzemieślników. Miejscowość posiada synagogę, wiele domów modlitwy, trzy towarzystwa dobroczynne i liczne szkoły religijne
  • 1914: w czasie I wojny światowej, w czasie okupacji Białorusi przez wojska niemieckie miejscowość znajduje się w strefie przyfrontowej; przeniesiono do niej centrum administracyjne powiatu lepelskiego
  • kwiecień—wrzesień 1918: centrum administracyjne powiatu bieszenkowickiego
  • 1919–1924: po zajęciu terytorium Białoruskiej Republiki Ludowej przez wojska sowieckie, miejscowość znalazła się w składzie guberni witebskiej Rosyjskiej FSRR
  • 1919–1923: w powiecie lepelskim
  • 1923–1924: w powiecie boczejkowskim
  • 1924–1930: włączone do Białoruskiej SRR, centrum rejonu Okręg witebski okręgu witebskiego
  • 27 września 1938: osiedle typu miejskiego w obwodzie witebskim
  • 6 lipca 1941: początek okupacji nazistowskiej; w Bieszenkowiczach i okolicach zostaje zabitych łącznie 10 276 osób, w tym cała ludność żydowska; miejscowość prawie całkowicie zniszczona
  • 25 czerwca 1944: zajęte przez wojska radzieckie z 1 Frontu Nadbałtyckiego
  • 20 stycznia 2006: flaga i herb oficjalnie ustanowione rozporządzeniem prezydenta Białorusi nr 36[8].

Demografia edytuj

Liczba ludności:

  • 1868: 3205
  • 1897: 4423
  • 1939: 4300
  • 1968: 4500[9]
  • 1969: 4700
  • 1977: 5500
  • 2004: 8200
  • 2005: 8100
  • 2006: 8000
  • 2010:7300

Parafia rzymskokatolicka edytuj

Osobny artykuł: Parafia św. Apostołów Piotra i Pawła w Bieszenkowiczach.

Pierwszy drewniany kościół ufundował Kazimierz Leon Sapieha w 1650 r. Kolejne świątynie były wznoszone w 1785 r. oraz 1876 r. W latach 60. XX w. władze sowieckie zniszczyły kościół. Parafia została reaktywowana w 2000 r., a w latach 2011-2019 wybudowano nową świątynię pw. Apostołów Piotra i Pawła.

Transport edytuj

Węzeł dróg do Witebska, Szumilina, Lepla, Czaśników, Sienna. Przystań rzeczna na lewym brzegu Dźwiny. Połączenia autobusowe z Mińskiem i Witebskiem.

Znane osoby urodzone w Bieszenkowiczach edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Численность населения по Республике Беларусь, областям и г. Минску (тысяч человек) на 1 января 2010 года. belstat.gov.by. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-18)]. (ros.).
  2. ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 83.
  3. ↑ Heraldyka / Bieszenkowicki Rejonowy Komitet Wykonawczy. beshenkovichi.vitebsk-region.gov.by. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-26)].(ros.)
  4. ↑ Burza wokół napoleońskiego dębu w Bieszenkowiczach | Aktualności o polskiej nauce, badaniach, wydarzeniach, polskich uczelniach i instytutach badawczych [online], naukawpolsce.pap.pl [dostęp 2016-04-14].
  5. ↑ Napoleon, czyli najeźdźca [online], PolskieRadio.pl [dostęp 2016-04-14].
  6. ↑ zdaniem historyka A. Sapunowa
  7. ↑ zdaniem historyka A. Turczynowicza
  8. ↑ Alaksandr Łukaszenka: УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ - 20 января 2006 г. № 36. Narodowy Internetowy Portal Prawny Republiki Białorusi, 2006-01-20. [dostęp 2010-04-04]. (ros.).
  9. ↑ БСЭ(ros.)

Bibliografia edytuj

  • Bieszenkowicze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 223.
  • Бешенковичи // Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г.П. Пашков [и др.] ; под общ. ред. И.И. Пирожника. – Мн., 2007. – 648 с. ISBN 978-985-11-0384-9. С. 45.
  • Бешанковічы // Віцебшчына : назвы населеных пунктаў паводле легендаў і паданняў / склад. А.М. Ненадавец. – Мн., 2000. – С. 25—53.
  • Бешанковічы // Князева, В. Падарожжа па Беларусі : гарады і гарадскія пасёлкі / В. Князева. – Мн., 2005. – С. 58–59.
  • Бешанковічы // Рэспубліка Беларусь : вобласці і раёны : энцыклапедычны даведнік / аўт.-склад. Л.В. Календа. – Мн., 2004. – С. 110—112.
  • Бешенковичи // Республика Беларусь : энциклопедия : в 6 т. / редкол. Г.П. Пашков [и др.]. – Мн., 2006. – Т. 2. – С. 381—382.
  • Бешенковичи // Татаринов, Ю. Города Беларуси. Витебщина / Ю. Татаринов. – Мн., 2006. – С. 84—92.
  • Крачкоўскі, А. Казіміру Ягелончыку абавязаны... / А. Крачкоўскі // Зара (Бешанковічы). – 2007. – 10 жн.
  • Мишурный, А. Новая жизнь старого райцентра / А. Мишурный // Віцебскі рабочы. – 2006. – 9 снеж.
  • Яковлев, П. Бешенковичи : памяти ушедших – во имя живущих / П. Яковлев ; записали К. Белоус, Ю. Бестовицкий // Рэспубліка. – 2004. – 8 чэрв.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bieszenkowicze&oldid=73133924”