Bitwa morska pod Foça

Bitwa morska pod Foça – starcie zbrojne, które miało miejsce 12 maja 1649 podczas wojny wenecko-tureckiej (1645–1669).

Bitwa została stoczona koło miasta tureckiego Foça położonego na zachodnim wybrzeżu Turcji przy wejściu do Zatoki Smyrneńskiej. Flota wenecka licząca 19 żaglowców oraz nieznaną liczbę galeas i galer pod wodzą Giacomo Rivy, pobiła tutaj flotę turecką złożoną ze 102 okrętów (11 żaglowców, 19 galeas i 72 galer).

Blokada edytuj

Flota wenecka blokowała Cieśninę Dardanelską od kwietnia 1648. Dnia 19 listopada większość floty wycofała się, zostawiając 13 żaglowców pod wodzą Rivy. Na wiosnę 1649 dołączył do niego Bertucci Civrano z 7 żaglowcami. Ponieważ Riva sam stracił 1 żaglowiec, to po połączeniu miał ich 19.

Pościg edytuj

Na początku maja pojawiła się Turecka flota z Konstantynopola. Tylko 2 okręty Rivy zaatakowały ich. Turcy łatwo sobie poradzili, wyszli z cieśniny i skierowali się na południe. Riva ruszył za nimi i dopadł ich koło portu Foça przy wejściu do zatoki Smyrneńskiej. Wiele weneckich okrętów to były wynajęte okręty angielskie bądź holenderskie. Riva obiecał ich kapitanom pełną rekompensatę za ewentualne straty.

Bitwa edytuj

Gdy stało się oczywiste, że Wenecjanie gotują się do ataku, 10 galeas osłoniło wejście do portu, z wysuniętą z przodu galerą. Jeden z żaglowców tureckich został zdobyty przez okręty Mercante Diletto i Jupiter. Jedną galeasę zdobył okręt James dowodzony przez kapitana George’a Scota (była tak zniszczona, że zatonęła 10 dni później), natomiast drugą z galer tureckich opanowali wiosłujący na niej niewolnicy. Aż 9 żaglowców, 3 galeasy i 2 galery spłonęły zanim wiatr zmienił kierunek, nie dopuszczając do rozszerzenia się ognia na inne okręty tureckie. Gdy płonące okręty tureckie zaczęły dryfować w kierunku floty weneckiej, ta natychmiast się wycofała. Trzy okręty weneckie nie wzięły udziału w bitwie: Esperienza odpłynęła w morze, Francese i San Bartolamio (kapitan Alardi) zostały porzucone przez załogi. San Bartolamio udało się odzyskać dzięki akcji okrętu Tre Re, lecz Francese osiadł na mieliźnie i został spalony przez Turków.

Wenecjanie stracili 105 ludzi. Turcy natomiast 9 żaglowców, 3 galeasy i 2 spalone galery, ponadto jeden okręt turecki każdego typu został zdobyty przez Wenecjan.

Bibliografia edytuj

R. C. Anderson, Naval wars in the Levant 1559–1853, Liverpool University Press, 1952; also 2005, Martino Pub., ISBN 1-57898-538-2.