Bitwa nad Almą – starcie zbrojne, które miało miejsce 20 września 1854 roku i jest często uważana za pierwszą bitwę wojny krymskiej (1853–1856).

Bitwa nad Almą
wojna krymska
Ilustracja
Wojska francuskie w bitwie nad Almą
Czas

20 września 1854

Miejsce

nad rzeką Almą, Krym

Terytorium

Imperium Rosyjskie

Wynik

zwycięstwo sił francusko-brytyjsko-tureckich

Strony konfliktu
II Cesarstwo Francuskie
Wielka Brytania
Imperium Osmańskie
Imperium Rosyjskie
Dowódcy
Armand-Jacques Leroy de Saint Arnaud(inne języki)
Lord Raglan
Aleksander Siergiejewicz Mienszykow
Siły
ok. 28 000 Francuzów,
ok. 27 000 Brytyjczyków,
ok. 7000 Turków,
130 dział
ok. 36 000,
122 działa
Straty
Siły sprzymierzone:
ok. 4300 zabitych i rannych
ok. 5700 zabitych i rannych
Położenie na mapie Krymu
Mapa konturowa Krymu, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
44°49′51,7000″N 33°40′08,0000″E/44,831028 33,668889
Plan bitwy nad rzeką Almą sporządzony przez George’a Dodda
Plan bitwy nad rzeką Almą (kierunek północy u dołu mapy)

Bitwa odbyła się w okolicy rzeki Almy na Krymie. Wojska francusko-brytyjskie zwyciężyły rosyjską armię admirała Aleksandra Siergiejewicza Mienszykowa.

Wojskami francuskimi dowodził marszałek Armand-Jacques Leroy de Saint Arnaud(inne języki), a brytyjskimi Lord Raglan.

Przyczyna bitwy edytuj

Po wylądowaniu na Krymie, ok. 56 km na północ od Sewastopola, wojska sprzymierzonych ruszyły wzdłuż wybrzeża morskiego w kierunku twierdzy. Dowódcy wojsk sprzymierzonych nie spodziewali się tak szybkiego przeciwdziałania wojsk rosyjskich. Tymczasem Rosjanie już dużo wcześniej przygotowywali się do bitwy z oddziałami brytyjsko-francuskimi.

Przygotowywania do bitwy edytuj

Rosyjski plan obrony edytuj

Książę Aleksandr Mienszykow szukając odpowiedniego miejsca do stoczenia bitwy z dużo liczniejszym przeciwnikiem wybrał brzeg rzeki Almy. Miejsce było idealnym miejscem do obrony. Po południowej stronie teren był pagórkowaty, a po północnej, skąd nadchodziły wojska sprzymierzonych, teren obniżał się łagodnie ku rzece. Przy ujściu Almy do morza na jej południowym brzegu znajdował się 100 metrowy klif o długości 3 km. Na wschodzie łączył się ze Wzgórzem Telegraficznym, a jeszcze dalej znajdowało się wzgórze Kurhanowe. Pomiędzy tymi wzgórzami biegła droga do Sewastopola. Rosjanie rozmieścili artylerię na obu wzgórzach oraz w wąskiej dolinie między nimi. Chcąc dodatkowo wzmocnić swoją pozycję książę nakazał budowę dwóch redut. Pierwszą Wielką Redutę wybudowano około 300 metrów od rzeki, na zachodnim zboczu Wzgórza Kurhanowego i umieszczono w niej 12 dział. Drugą Małą Redutę usytuowano na wschodnim zboczu Wzgórza Kurhanowego, tak by mogła zapobiec oskrzydleniu pozycji. Jej uzbrojenie stanowiło 9 armat. Taka pozycja dawała Rosjanom przewagę artyleryjską nad przeciwnikiem.

Do walki na tak rozległym froncie książę Mienszykow miał 33 000 żołnierzy i 116 dział. Łącznie posiadał 42 bataliony piechoty.

Plan ataku sprzymierzonych edytuj

Dowódcy oddziałów sprzymierzonych od razu zauważyli słabość lewego skrzydła Rosjan, co postanowili wykorzystać w walce. Pierwszego ataku mieli dokonać Francuzi, którzy znajdowali się przy brzegu morza. Francuzi po przekroczeniu Almy mieli wspiąć się na klif, a następnie zaatakować Wzgórze Telegraficzne z flanki. Następnie do ataku miały przystąpić centralne siły francuskie, które miały zająć walką Rosjan na Wzgórzu Telegraficznym. Wspomagać całą akcję miały oddziały brytyjsko-tureckie stacjonujące nad rzeką w górę jej biegu.

Przebieg bitwy edytuj

Bitwa rozpoczęła się o godzinie 11:30 20 września 1854 roku od ostrzału artyleryjskiego z fregat, wspierającego oddziały generała Bosqueta. Do godziny 13 Francuzi byli już przeprawieni przez rzekę. Jednocześnie strzelcy francuscy oczyścili pobliskie winnice z oddziałów rosyjskich. Następnie do ataku przystąpili Brytyjczycy, jednak szybko zatrzymali natarcie, czekając na atak Francuzów na Wzgórze Telegraficzne. Był to jeden z największych błędów popełnionych przez armię sprzymierzonych, ponieważ Brytyjczycy znajdowali się w zasięgu ostrzału z Wielkiej Reduty. Lord Raglan widząc, że pozycja jego wojsk naraża go na duże straty, nakazał natarcie. Ze wsparciem 1 Brygady Lekkiej Dywizji Brytyjczykom udało się opanować Wielką Redutę. Lord Raglan, który wspiął się na jeden z pagórków Wzgórza Telegraficznego nakazał ustawienie tam dwóch armat, które mają prowadzić ostrzał Wzgórza Kurhanowego. Armaty spowodowały duże straty wśród obsługi dział przeciwnika. Na swoim skrzydle Francuzi odparli rosyjskie próby kontrataku i o godzinie 16 opanowali całe Wzgórze Telegraficzne. Po utracie głównych pozycji Rosjanie rozpoczęli odwrót.

Bibliografia edytuj

  • E.W. Tarle, Wojna krymska.
  • Baron de César Bazancourt (1856). The Crimean Expedition, to the Capture of Sebastopol 2 vols. Londres.
  • Alexander William Kinglake (1863–87). The Invasion of the Crimea, 8 vols. Edimburgo
  • Blake, R.L.V Ffrench (1973). The Crimean War. Sphere Books.
  • Terry Brighton, Hell Riders: The Truth about the Charge of the Light Brigade, London: Penguin Books, 2005, ISBN 978-0-14-101831-7, OCLC 61301661.
  • Fletcher, Ian & Ishchenko, Natalia (2004). The Crimean War: A Clash of Empires. Spellmount Limited. ISBN 1-86227-238-7.
  • Christopher Hibbert (1963). The Destruction of Lord Raglan: A tragedy of the Crimean War 1854–55. Pelican Books
  • Pemberton, W. Baring (1962). Battles of the Crimean War. Pan Books Ltd. ISBN 0-330-02181-8.
  • Royle, Trevor (2007). Crimea: The Great Crimean War 1854–1856. Abacus. ISBN 978-0-349-11284-8.