Wikipedia

Black Lives Matter

międzynarodowy ruch walczący o prawa człowieka, wywodzący się ze społeczności afroamerykańskiej, którego celem jest walka z przemocą wobec osób czarnoskórych i z rasizmem systemowym.

Black Lives Matter, BLM (dosł. „Czarne życia się liczą”[1] lub „Czarne życia mają znaczenie”[2]) – międzynarodowy ruch walczący o prawa osób czarnoskórych, wywodzący się ze społeczności afroamerykańskiej, którego celem jest walka z przemocą wobec osób czarnoskórych i z rasizmem systemowym. Ruch regularnie organizuje protesty przeciwko brutalności policji wobec osób czarnoskórych oraz przeciwko nierówności rasowej w amerykańskim wymiarze sprawiedliwości. Znakiem rozpoznawalnym Black Lives Matter jest uniesiona czarna pięść, zapożyczona od symbolu autonomistów.

Black Lives Matter
Logotyp / flaga
Lider

Alicia Garza, Patrisse Cullors, Opal Tometi

Utworzenie

13 czerwca 2013

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Początki edytuj

 
„Marsz miliona bluz z kapturem” – protest przeciwko uniewinnieniu George’a Zimmermana

Początki ruchu sięgają 2013 roku, kiedy to w mediach społecznościowych został rozpowszechniony hasztag „BlackLivesMatter”. Jego powstanie związane było z uniewinnieniem George’a Zimmermana, członka straży sąsiedzkiej, który w lutym 2012 roku podczas patrolu zabił nieuzbrojonego czarnoskórego nastolatka, Trayvona Martina[3][4][5]. Hasztag został stworzony przez trzy aktywistki – Alicię Garzę, Patrisse Cullors i Opal Tometi[6][7] – które poznały się w Black Organizing for Leadership & Dignity (BOLD) – organizacji szkolącej lokalnych liderów[8][9].

Inspiracje edytuj

BLM twierdzi, że inspirację czerpie z różnych ruchów społecznych, takich jak: Black Power Movement, czarny feminizm lat 80., panafrykanizm, ruchu przeciw apartheidowi, ruch społeczny LGBTQ i Okupuj Wall Street[8]. Jednak niektórzy z protestujących starają się, żeby odróżnić ich od starszego pokolenia czarnoskórych aktywistów, takich jak Al Sharpton, m.in. ze względu na ich powiązania z Partią Demokratyczną[10][11][12].

Pierwsze protesty edytuj

 
Protesty w Ferguson w sierpniu 2014 roku

W sierpniu 2014 roku członkowie BLM zorganizowali swój pierwszy protest nazwany „Black Lives Matter Freedom Ride”. Protest odbyły się w Ferguson oraz pobliskim Saint Louis, w stanie Missouri, po zabójstwie czarnoskórego nastolatka – Michaela Browna[8]. Ponad pięćset osób dotarło do Ferguson, żeby wziąć udział w pokojowych demonstracjach. Spośród wielu grup, które wzięły udział w proteście, Black Lives Matter wyłonił się jako jedna z najlepiej zorganizowanych i najbardziej widocznych organizacji[8]. Wydarzenia w Ferguson zwróciły międzynarodową uwagę[13].

Inkluzywny ruch społeczny edytuj

Organizacja, poza zwracaniem uwagi opinii publicznej na niesprawiedliwe traktowanie osób czarnoskórych przez policję, zajmuje się także wspieraniem czarnoskórych osób LGBT oraz osób z niepełnosprawnościami[14][15], a także czarnoskórych kobiet[16].

Struktura edytuj

Samo wyrażenie „Black Lives Matter” może odnosić się do hasztagu w mediach społecznościowych, ruchu społecznego, a także ogólnie grup walczących o sprawiedliwość rasową. Jako ruch, Black Lives Matter jest zdecentralizowany, a liderzy podkreślają wagę organizacji lokalnej nad przywództwem krajowym[17][18].

W 2013 roku Patrisse Cullors, Alicia Garza i Opal Tometi utworzyły Black Lives Matter Network. Alicia Garza opisała sieć jako platformę internetową, która istnieje, żeby zapewnić aktywistom i aktywistkom wspólny zestaw zasad i celów. Lokalne oddziały Black Lives Matter proszone są o przestrzeganie zasad przewodnich organizacji, ale poza tym działają bez centralnej struktury lub hierarchii. Alicia Garza skomentowała, że organizacja nigdy nie była zainteresowana „nadzorowaniem tego, kto jest, a kto nie jest częścią ruchu”[19][20]. Obecnie w USA i Kanadzie istnieje około 16 oddziałów Black Lives Matter[21].

Luźna struktura Black Lives Matter przyczyniła się wielokrotnie do zamieszania w prasie oraz wśród aktywistów, ponieważ działania lub wypowiedzi z różnych oddziałów organizacji bądź indywidualnych osób są czasami przypisywane całemu ruchowi[22][23].

 
Protest BLM typu die-in w Saint Paul we wrześniu 2015 roku

Zasady ruchu edytuj

Według oficjalnej strony internetowej Black Lives Matter, istnieje trzynaście zasad przewodnich, które powinny obowiązywać tych, którzy zdecydują się zaangażować w aktywizm pod sztandarem Black Lives Matter. Są to między innymi globalizm, empatia, sprawiedliwość naprawcza[24] i integracja międzypokoleniowa[25].

Członkostwo w innych organizacjach edytuj

BLM jest organizacją członkowską Movement for Black Lives, utworzonego w celu reagowania na utrzymującą się i coraz bardziej widoczną przemoc wobec czarnoskórych społeczności w Stanach Zjednoczonych i na całym świecie[26][27].

Sposób działania edytuj

 
Protest BLM w Nowym Jorku

BLM znany jest z działania głównie poprzez protesty i wiece[28], działania te mają na celu sprawienie, że ludzie czują się na tyle niekomfortowo z daną sytuacją, że zechcą rozwiązać ten problem[29]. BLM organizuje także happeningi w stylu die-in – jeden z nich zorganizował podczas Twin Cities Marathon w 2015 roku[30].

W czerwcu 2020 roku BLM dodało swoją kampanię do gry piłkarskiej FIFA 20. Twórcy gry, EA Sports w oświadczeniu, które pojawiało się przed rozpoczęciem każdej gry, stwierdzili jednoznacznie, że nie będą tolerować rasizmu w żadnej postaci. Zgodnie z hasłem "No room for racism"[31].

Slogany edytuj

Hasła polityczne używane podczas demonstracji obejmują m.in.: „Black Lives Matter”, „Hands up, don’t shoot”, „I can't breathe” (odnoszące się do śmierci Erica Garnera (2014)[32][33], a także do śmierci George’a Floyda (2020)[34]), „White silence is violence”, „Is my son next?” i „No justice, no peace”[35][36].

Rozwój organizacji edytuj

 
Demonstracja Black Lives Matter w Oakland w Kalifornii

W 2014 roku ruch zdobył ogólnoamerykański rozgłos w związku z ulicznymi zamieszkami po śmierci dwóch kolejnych Afroamerykanów: Michaela Browna (zamieszki odbyły się w Ferguson i pobliskim Saint Louis) i Erica Garnera w Nowym Jorku[37][38]. Po zamieszkach w Ferguson, osoby związane z ruchem protestowały jeszcze wielokrotnie w związku z kolejnymi śmierciami Afroamerykanów zabitych przez policjantów na służbie bądź przebywających w areszcie policyjnym. W 2016 roku aktywiści ruchu zaangażowali się w wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych[39]. Pomiędzy 2014 a 2016 roku pomysłodawczynie hasztagu rozwinęły swój projekt na ponad trzydzieści lokalnych oddziałów w całych Stanach Zjednoczonych[40]. Sam ruch nie ma jednak formalnych przywódców i jest oddolną inicjatywą obywatelską[41].

W 2014 roku American Dialect Society wybrało #BlackLivesMatter jako słowo roku[42][43]. Amerykański magazyn „Yes!” wybrał #BlackLivesMatter jako jeden z dwunastu hasztagów, które w 2014 roku zmieniły świat[44].

W 2016 roku Black Lives Matter, wraz z 60 innymi organizacjami, wezwała do dekarceracji, odszkodowań za niewolnictwo w Stanach Zjednoczonych, zakończenia masowej inwigilacji, inwestycji w edukację publiczną, a także upoważnienia mieszkańców czarnoskórych społeczności do zatrudniania i zwalniania funkcjonariuszy policji oraz wydawania wezwań, decydowania o konsekwencjach dyscyplinarnych i sprawowania kontroli nad finansowaniem policji przez miasto[45][46].

Do września 2016 roku, frazę „Black Lives Matter” opublikowano na Twitterze ponad 30 milionów razy[47].

Ruch zyskał ponowny rozgłos i ogólnoświatową uwagę w 2020 roku, wraz z rozprzestrzenianiem się zamieszek i protestów po śmierci George’a Floyda[48].

Przeciwnicy organizacji edytuj

Społeczeństwo amerykańskie odbiera ruch różnie, co uzależnione jest przede wszystkim od rasy respondentów[49]. W opozycji do ruchu zaczęto promować hasztag „All Lives Matter”, który był jednak krytykowany za niezrozumienie bądź umniejszanie przesłania BLM[50][51]. Po zastrzeleniu dwóch policjantów w Ferguson w użyciu znalazł się również hasztag „Blue Lives Matter”, używany przez zwolenników policji[52]. Liderzy niektórych ruchów praw obywatelskich nie zgadzają się z taktykami, jakie stosują aktywiści Black Lives Matter[53][54].

Finansowanie edytuj

Black Lives Matter otrzymuje lub otrzymywało fundusze m.in. od Open Society Foundation, Ford Foundation i Borealis Philanthropy[55][56]. Ponadto, Black Lives Matter otrzymał wsparcie od organizacji i fundacji, takich jak Black Youth Project 100, Black Civic Engagement Fund, Centre for Popular Democracy, Color of Change i Advancement Project[57].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Deutsche Welle, Niemiecka prasa o zamieszkach w USA: Mroczna epoka Trumpa [online], DW.COM, 30 maja 2020 [dostęp 2020-10-16] (pol.).
  2. ↑ Gdy norma staje się odwagą. W NBA nie wszyscy klęczą podczas hymnu [online], Przegląd Sportowy, 3 sierpnia 2020 [dostęp 2020-10-16] (pol.).
  3. ↑ Herstory [online], Black Lives Matter [dostęp 2020-06-12] [zarchiwizowane z adresu 2015-10-04] (ang.).
  4. ↑ Gene Demby, The Birth of a New Civil Rights Movement [online], POLITICO Magazine [dostęp 2020-06-12] [zarchiwizowane z adresu 2015-08-27] (ang.).
  5. ↑ Jessica Guynn, Meet the woman who coined #BlackLivesMatter [online], USA TODAY [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  6. ↑ Black Lives Still Matters to Grassroots and Black Media [online], Black Voice News, 13 stycznia 2015 [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  7. ↑ Founders of #BlackLivesMatter: Getting credit for your work matters [online], Fortune [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  8. ↑ a b c d Herbert G. Ruffin II, Black Lives Matter: The Growth of a New Social Justice Movement • [online], 23 sierpnia 2015 [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  9. ↑ Elizabeth Day, #BlackLivesMatter: the birth of a new civil rights movement, „The Observer”, 19 lipca 2015, ISSN 0029-7712 [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  10. ↑ The Fight For The Soul Of The Black Lives Matter Movement: Gothamist [online], web.archive.org, 8 listopada 2016 [dostęp 2020-06-12] [zarchiwizowane z adresu 2016-11-08].
  11. ↑ Al Sharpton does not have my ear: Why we need new black leadership now [online], Salon, 26 sierpnia 2014 [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  12. ↑ The Next Civil Rights Movement? [online], Dissent Magazine [dostęp 2020-06-12].
  13. ↑ Mark Molloy, Palestinians tweet tear gas advice to protesters in Ferguson, 15 sierpnia 2014, ISSN 0307-1235 [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  14. ↑ About [online], Black Lives Matter [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  15. ↑ Deron Dalton, The Three Women Behind The Black Lives Matter Movement [online], MadameNoire, 4 maja 2015 [dostęp 2020-06-12].
  16. ↑ Women and Black Lives Matter: An Interview with Marcia Chatelain [online], Dissent Magazine [dostęp 2020-06-12].
  17. ↑ Ryan W. Miller, Black Lives Matter: A primer on what it is and what it stands for [online], USA TODAY [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  18. ↑ Beyond the hashtags: #Ferguson, #Blacklivesmatter, and the online struggle for offline justice [online], Center for Media and Social Impact [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  19. ↑ Bill Fletcher jr., From Hashtag to Strategy: The Growing Pains of Black Lives Matter, „In These Times”, 23 września 2015, ISSN 0160-5992 [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  20. ↑ Jelani Cobb, The Matter of Black Lives [online], The New Yorker [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  21. ↑ Chapters [online], Black Lives Matter [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  22. ↑ Black Lives Matter: the movement, the organization, and how journalists get it wrong [online], Columbia Journalism Review [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  23. ↑ MATT PEARCE, Why the term ‘Black Lives Matter’ can be so confusing [online], Los Angeles Times, 20 października 2015 [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  24. ↑ l, Czajkowska: Sprawiedliwość naprawcza sposobem na skuteczną resocjalizację [online], Prawo.pl, 21 listopada 2019 [dostęp 2020-06-12] (pol.).
  25. ↑ Guiding Principles | Black Lives Matter [online], web.archive.org, 4 października 2015 [dostęp 2020-06-12] [zarchiwizowane z adresu 2015-10-04].
  26. ↑ About Us – The Movement for Black Lives [online], web.archive.org, 2 maja 2019 [dostęp 2020-06-12] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-02].
  27. ↑ Why It’s Dangerous to Lump All Black Activists Under the ‘Black Lives Matter’ Banner [online], www.colorlines.com, 20 lipca 2016 [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  28. ↑ ‘Black Lives Matter’ presses equality demands [online], MSNBC.com [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  29. ↑ Tactics of Black Lives Matter | KCTS 9 – Public Television [online], web.archive.org, 2 listopada 2015 [dostęp 2020-06-12] [zarchiwizowane z adresu 2015-11-02].
  30. ↑ Marino Eccher | Pioneer Press, Black Lives Matter’s Twin Cities Marathon protest peaceful [online], Twin Cities, 3 października 2015 [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  31. ↑ Wesley Yin-Poole, FIFA 20 gets Black Lives Matter in-game message [online], Eurogamer, 9 czerwca 2020 [dostęp 2021-01-18] (ang.).
  32. ↑ Grace Ji-Sun Kim i inni, ‘I Can’t Breathe’: Eric Garner’s Last Words Symbolize Our Predicament [online], HuffPost, 18 grudnia 2014 [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  33. ↑ Ben Zimmer, The Linguistic Power of the Protest Phrase ‘I Can’t Breathe’, „Wired”, 15 grudnia 2014, ISSN 1059-1028 [dostęp 2020-06-12].
  34. ↑ Manny Fernandez, Audra D. S. Burch: George Floyd, From ‘I Want to Touch the World’ to ‘I Can’t Breathe’. New York Times, 2020-06-18. [dostęp 2020-06-23]. (ang.).
  35. ↑ Tamir Rice and the Meaning of “No Justice – No Peace” [online], Black Agenda Report, 17 czerwca 2015 [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  36. ↑ “No Justice, No Peace”: Black Lives Matter & Bernie Sanders – Sociology In Focus [online], web.archive.org, 28 stycznia 2017 [dostęp 2020-06-12] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-28].
  37. ↑ Elizabeth Day: #BlackLivesMatter: the birth of a new civil rights movement. 19 lipca 2015. (ang.).
  38. ↑ Shannon Luibrand: Black Lives Matter: How the events in Ferguson sparked a movement in America. CBS News, 7 sierpnia 2015. (ang.).
  39. ↑ John Eligon: One Slogan, Many Methods: Black Lives Matter Enters Politics. 18 listopada 2015. (ang.).
  40. ↑ Patrisse Marie Cullors-Brignac: We didn’t start a movement. We started a network.. Medium, 23 lutego 2016. (ang.).
  41. ↑ Who Really Runs #BlackLivesMatter?. 15 sierpnia 2015. (ang.).
  42. ↑ #BlackLivesMatter, „The Economist”, ISSN 0013-0613 [dostęp 2020-06-12].
  43. ↑ Gretchen McCulloch, Is a Hashtag a Word? The Case of #BlackLivesMatter. [online], Slate Magazine, 29 stycznia 2015 [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  44. ↑ 12 Hashtags That Changed the World in 2014 [online], Yes! Magazine [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  45. ↑ Slavery reparations sought in first Black Lives Matter agenda, „Reuters”, 2 sierpnia 2016 [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  46. ↑ Freedom to Thrive: Reimagining Safety & Security in Our Communities [online], The Center for Popular Democracy, 4 lipca 2017 [dostęp 2020-06-12].
  47. ↑ Jenna Wortham, Black Tweets Matter [online], Smithsonian Magazine [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  48. ↑ George Floyd Protests Rage in Cities Across the U.S. [online], Time [dostęp 2020-06-12] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-24] (ang.).
  49. ↑ PBS NewsHour/Marist Poll Summary of National Findings. Marist College Institute for Public Opinion, wrzesień 2015. (ang.).
  50. ↑ Obama Explains The Problem With 'All Lives Matter'. think progress. (ang.).
  51. ↑ Ashley May, #AllLivesMatter hashtag is racist, critics say [online], USA TODAY [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  52. ↑ ‘Blue Lives Matter’ trends after officers shot. BBC. (ang.).
  53. ↑ Longtime L.A. civil rights leaders dismayed by in-your-face tactics of new crop of activists. 30 października 2015. (ang.).
  54. ↑ Barbara Reynolds: I was a civil rights activist in the 1960s. But it’s hard for me to get behind Black Lives Matter.. 24 sierpnia 2015. (ang.).
  55. ↑ Black Lives Matter cashes in with $100 million from liberal foundations [online], The Washington Times [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  56. ↑ Who Is Funding Black Lives Matter [online], Fortune [dostęp 2020-06-12] (ang.).
  57. ↑ Kenneth P. Vogel, Sarah Wheaton, Major donors consider funding Black Lives Matter [online], POLITICO [dostęp 2020-06-12] (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Black_Lives_Matter&oldid=73114338”