Black Tot Day

Ostatni dzień wydawania oficjalnych przydziałów rumu marynarzom brytyjskiej Royal Navy

Black Tot Day – dzień 31 lipca 1970 roku, w którym ostatni raz wydano codzienne racje rumu marynarzom służącym na okrętach brytyjskiej marynarki wojennej.

Historia edytuj

Alkohol wydawano na angielskich, a później brytyjskich, okrętach w celu poprawy morale i zapału[1]. Początkowo było to piwo, jednak jego racja z czasem urosła do galona dziennie na osobę[2]. Piwo zostało ok. 1655 r. wyparte przez trwalszy rum[3] w ilości pół pinty, który wytwarzano na zdobytej krótko wcześniej Jamajce[2]. Jednakże rum – mocniej od piwa – silniej działał na organizm, przez co jego spożycie powodowało pijaństwo i brak dyscypliny[3]. Aby je ukrócić, a jednocześnie nie narażać się na ryzyko buntu, poszukiwano sposobów na ograniczenie spożycia tego trunku[4]. W tym celu 21 sierpnia 1740 r. admirał Edward Vernon[5] nakazał rozcieńczenie dziennej racji rumu czterema częściami wody i wydawanie go dwa razy dziennie, co jednocześnie utworzyło formalny, codzienny zwyczaj[1]. Od przezwiska stary grog, którym określano Vernona, wymyśloną przez niego mieszankę nazwano grogiem[6].

Ponieważ pijaństwo wciąż było problemem na okrętach Royal Navy, w 1823 r. rację grogu zmniejszono do ćwierć pinty[2], a rok później Rada Admiralicji ograniczyła przydział grogu do jednej porcji dziennie[4] (ang. daily tot)[7]. Od 1850 r. rację grogu wydawano nie na każdej wachcie, ale w południe[8], zaś w 1851 r. zmniejszono rozmiar tej porcji jeszcze do jednej ósmej pinty[2]. W okresie II wojny światowej Rada Admiralicji zaczęła sygnalizować obawy o bezpieczeństwo załóg[4], które nasiliły się w latach 1960.[9]

28 stycznia 1970 r. Izba Gmin obradowała nad kwestią wydawania alkoholu w marynarce na posiedzeniu nazwanym później Wielką Debatą. Tradycji wydawania grogu bronił poseł[2] i były marynarz[4] James Wellbeloved, który twierdził, że nie ma dowodów wpływu rumu na wydajność marynarki, a dodatkowo rum miał, jego zdaniem, dawać marynarzom większą siłę i determinację do wykonywania obowiązków[2], a także stabilizować żołądek na sztormowych wodach[10]. Ostatecznie Izba Gmin przychyliła się jednak do opinii Davida Owena[2], który wskazał, że w przypadku częstego zjawiska podwajania przez marynarzy porcji grogu stężenie alkoholu we krwi jest większe niż dopuszczalne u kierowców w ruchu drogowym[4].

31 lipca 1970 r. marynarze zebrali się na ostatni przydział rumu[2], a wielu z nich założyło czarne opaski. Część urządzało rumowi pochówek w morzu, a w jednej z baz urządzono pogrzeb z trumną, bębniarzami i dudziarzami[7].

Marynarki innych państw Wspólnoty Narodów również zniosły wydawanie rumu w ślad za Brytyjczykami: np. Royal Canadian Navy w 1972 r., a Royal New Zealand Navy w 1990 r.[1] Jednocześnie US Navy zniosła już w 1862 r. wydawanie grogu[3].

Z okazji pięćdziesiątej rocznicy Black Tot Day weterani urządzili wydarzenia upamiętniające ten dzień[11].

Przypisy edytuj

  1. a b c 30th July 2020 at 5:06pm, Black Tot Day: The End Of The Rum Ration [online], Forces Network [dostęp 2020-09-12] (ang.).
  2. a b c d e f g h Rhodri Marsden's interesting objects: The last bottle of grog [online], The Independent, 26 lipca 2014 [dostęp 2020-09-12] (ang.).
  3. a b c Przepis na Grog [online], AKŻ AGH [dostęp 2020-09-12] (pol.).
  4. a b c d e Black Tot Day - dzień w którym wszystko się zmieniło. [online], Mójbar, 31 lipca 2017 [dostęp 2020-08-25] (pol.).
  5. Black Tot Day: rum rations for sailors abolished 45 years ago today [online], The Telegraph [dostęp 2020-09-12] (ang.).
  6. Jak to z GROGIEM było... | Narodowe Centrum Kultury [online], | Narodowe Centrum Kultury [dostęp 2020-09-12] (pol.).
  7. a b Black Tot Day 50th Anniversary | The Royal Navy and Royal Marines Charity [online], www.rnrmc.org.uk [dostęp 2020-08-25] (ang.).
  8. The Rum Ceremony (The Tot) | CFLA [online] [dostęp 2020-09-12] (ang.).
  9. Robert Hardman, Queen of the World, Random House, 6 września 2018, ISBN 978-1-4735-4964-7 [dostęp 2020-09-12] (ang.).
  10. Patrick Kidd, A rum deal for sailors, ISSN 0140-0460 [dostęp 2020-09-12] (ang.).
  11. Tom Cotterill, Royal Navy veterans toast the 50th anniversary of Black Tot Day in Portsmouth [online], www.portsmouth.co.uk, 31 lipca 2020 [dostęp 2020-08-25] (ang.).