Bobrzanie

Bobrzanie (łac. Poborane) – plemię zachodniosłowiańskie (IX-XI wiek), prawdopodobnie niewielkie i zależne od sąsiadujących z nim Dziadoszyców (łac. Dedosizi). Swą nazwę plemię zawdzięcza rzece Bóbr, tam też szukano śladów ich siedzib. Ich istnienie było jednak kwestionowane, głównie z powodu nielicznych przekazów pisanych na ich temat. Nie wspomina o nich tzw. Geograf Bawarski z IX wieku, nie wymienia ich kronikarz niemiecki Thietmar z Merseburga. Jedyne źródło, które wymienia to plemię, to tzw. Dokument praski z 1086 roku, który podaje pierwotne granice biskupstwa praskiego z roku 973, wyliczając przy tej okazji pięć plemion śląskich: Chorwatów śląskich (zamieszkujących zapewne teren Kotliny Kłodzkiej), Ślęzan, Trzebowian, Bobrzan, Dziadoszyców. Dane archeologiczne potwierdzają, że zamieszkiwali tereny aż po Bory Dolnośląskie wzdłuż środkowego odcinka Bobru (rejon Bolesławca).

Lokalizacja plemion śląskich w IX i X wieku

Tekst dokumentu biskupstwa praskiego z 1086 roku, odnoszący się do terenów Śląska, brzmi następująco: "Deinde ad aquilonem hi sunt termini: Psouane, Crouati et altera Chrouati, Zlasane, Trebouane, Pobarane, Dedosize usque ad mediam silvam qua Milcianorum occurrunt termini" („Stąd ku północy takie są granice: Pszowianie, Chorwaci [czescy] i po drugiej stronie [Sudetów] Chorwaci [śląscy], Ślężanie, Trzebowianie, Bobrzanie, Dziadoszyce aż do środkowego lasu, gdzie biegną granice Milczan”). Ponieważ źródło wymienia plemiona w kolejności geograficznej, niektórzy badacze (np. S. Moździoch) sugerują, że zapis źródłowy Poberane należy czytać "Poobrzanie" i odnosić do plemienia, którego siedziby znajdowały się po obu stronach rzeki Obrą na pograniczu Śląska i Wielkopolski, a nie nad rzeką Bóbr.

Należy dodać, że zwarte terytorium plemienne nad rzeką Obrą, wydzielane przez archeologów, zostało nazwane umowną nazwą "Obrzanie". Nazwa ta jest wytworem naukowym i nie może być traktowana jako realna nazwa plemienna.

Według niektórych źródeł poprzez Kwisę graniczyli na zachodzie z serbołużyckim plemieniem Żarowian.

Zobacz też

• Plemiona polskie
• Słowianie zachodni

Bibliografia

• Sławomir Moździoch, Społeczność plemienna Śląska w IX-X wieku, w: Śląsk około roku 1000. Materiały z sesji naukowej we Wrocławiu w dniach 14-15 maja 1999 roku, ISBN 83-910911-5-5, Wrocław 2000, PAN Oddział we Wrocławiu, s. 25-71, mapa rozmieszczenia plemion śląskich (w interpretacji Moździocha) na s. 36.
• Lech A. Tyszkiewicz, Bobrzanie czy "Obrzanie"?, w: tegoż autora, Słowianie i Awarowie. Organizacja plemienna Słowian, ISBN 978-83-04-05023-5, Wrocław 2009, s. 150-154.
• Przemysław Urbańczyk, Bobrzanie znad Obry?, w: Śląsk około roku 1000. Materiały z sesji naukowej we Wrocławiu w dniach 14-15 maja 1999 roku, ISBN 83-910911-5-5, Wrocław 2000, PAN Oddział we Wrocławiu, s. 261-266.
• Jerzy Nalepa, Obrzanie - plemię nad Obrą w południowo-zachodniej Wielkopolsce, w: Zofia Kurnatowska (red.), Słowiańszczyzna w Europie średniowiecznej, t. 1, Wrocław 1996, s. 67-68.