Wikipedia

Bogdan Amrogowicz

Bogdan Amrogowicz (ur. 27 lipca 1877 w Bągarciku w powiecie sztumskim, zm. 12 listopada 1951 w Sopocie) – polski ziemianin, właściciel Rzeszynka w powiecie strzelneńskim, działacz społeczno-gospodarczy i samorządowy, doktor nauk społecznych, uczestnik powstania wielkopolskiego, delegat na Polski Sejm Dzielnicowy w Poznaniu.

Bogdan Amrogowicz
Data i miejsce urodzenia

27 lipca 1877
Bągarcik

Data i miejsce śmierci

12 listopada 1951
Sopot

Zawód, zajęcie

ziemianin, działacz społeczno-gospodarczy i samorządowy, doktor nauk społecznych

Życiorys edytuj

Rodzina edytuj

Był synem Ferdynanda Amrogowicza i Anna z Grossmannów[1]. Przyszedł na świat w miejscowości Bągarcik (dziś Bągart)[2]. Miał troje rodzeństwa[3]. Rodzice i siostry (oprócz Izabeli) zamieszkali w Warszawie i spoczywają na Cmentarzu Powązkowskim[4]. Rodzina Amrogowiczów wywodziła się prawdopodobnie z Tatarów[5].

4 stycznia 1906 w Konojadzie Bogdan ożenił się z młodszą o 6 lat Izabelą Kościelską[2], córką Adama, właściciela majątku w Sępnie (435 ha) w powiecie kościańskim, i Zofii Marii z Nieżychowskich. 3 września 1906 w Rzeszynku przeszedł na świat syn Bogdana i Izabeli, Stefan Bogdan[6].

Wykształcenie edytuj

Pierwsze nauki Bogdan pobierał w rodzinnym domu u prywatnego nauczyciela. Następnie uczył się w Królewskim Gimnazjum w Inowrocławiu. Po maturze studiował agronomię: w 1900 na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, a potem na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Ludwika i Maksymiliana w Monachium[6]. W 1903 ukończył studia z tytułem doktora nauk społecznych[2].

W 1903 w Berlinie, na podstawie pracy doktorskiej, wydał książkę Die Zuckerindustrie in der Provinz Posen (Przemysł cukrowniczy w Prowincji Poznańskiej)[7].

Majątek edytuj

W 1903 przejął rodowy majątek Rzeszynek nad jeziorem Gopło[3][6], którym dysponował do 1939[8]. W latach 1903–1904 na miejscu barokowego modrzewionego dworu z II połowy XVIII w. wystawił murowany piętrowy dwór w stylu willi włoskiej, o eklektycznym wyglądzie, z przewagą cech klasycystycznych. Budowniczym był Maksymilian Wilczewski z Wronek[6]. W 1926 majątek liczył 984 ha[8]. Amrogowicz hodował m.in. konie, które przekazywano wojsku[9].

Działalność społeczno-gospodarcza edytuj

Bogdan działał w komitecie powiatowym Towarzystwa Pomocy Naukowej im. Karola Marcinkowskiego. Był prezesem powiatowego komitetu Towarzystwa Czytelni Ludowych w Strzelnie, członkiem i delegatem towarzystwa z powiatu strzeleńskiego[6]. Był członkiem Centralnego Towarzystwa Gospodarczego w Wielkiem Księstwie Poznańskiem[10] oraz Towarzystwa Rolniczego Inowrocławsko-Strzelińskiego[2]. W ramach tego ostatniego prowadził wykłady z zakresu ekonomii rolnej i nowoczesnego rolnictwa. Propagował uprawę buraka cukrowego i rozwój cukrownictwa[11]. Od 1908 był członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu[12]. W ramach wydziału prawno-ekonomicznego towarzystwa głosił wykłady o przemyśle cukrowniczym[6]. Działania te podejmował zarówno przed I wojną światową, jak i w okresie międzywojennym.

W latach 1911–1912 był członkiem polskiego komitetu wyborczego na powiat strzeleński oraz wiceprezesem Rady Nadzorczej Poznańskiego Banku Ziemian Spółki Akcyjnej w Poznaniu[6].

Działał w sekcji ekonomii społecznej, polityki gospodarczej, przemysłu rolnego, handlu, kredytu, dochodowości Wielkopolskiej Izby Rolniczej[13]. W 1924 został wybrany na członka zarządu izby[14]. Współorganizował wystawy, np. Wystawę Rolniczo-Przemysłową w Poznaniu w 1923[6]. Był członkiem grupy 7, która zajmowała się przemysłem rolnym[15].

W 1914 i 1916 udostępniał majątek na wakacje dla dzieci z Poznania. Współpracował w tym obszarze z Towarzystwem Kolonii Wakacyjnych i Stacyi Sanitarnych „Stella” w Poznaniu[16][17].

Był pomysłodawcą i inicjatorem przemysłu zapałczanego w Wielkopolsce, jednym z członków komitetu organizacyjnego Fabryki Zapałek „Iskra”, którą zlokalizowano przy ul. Komandorii 5 w Poznaniu w 1919. Szybko zrezygnował z przedsięwzięcia i zaplanował własną fabrykę. Nie miał jednak wystarczających funduszy na jej otwarcie. Zaproponował utworzenie spółki akcyjnej i emisję akcji. Pierwsze zebranie akcjonariuszy spółki „Fabryka Zapałek Poznań” odbyło się 12 lutego 1920 w domu pomysłodawcy w Poznaniu przy ul. Matejki 44[18].

W okresie międzywojennym był prezesem Kółka Rolniczego w Kościeszkach oraz członkiem zarządu powiatowego Związku Obrony Kresów Zachodnich w Strzelnie. Należał do Wielkopolskiego Związku Ziemian w Mogilnie[2].

W latach 1928–1939 był prezesem prezesem Rady Nadzorczej Poznańskiego Banku Ziemian Spółki Akcyjnej w Poznaniu[19]. Był przewodniczącym komisji wyborczych w obwodzie Rzeszyn w wyborach do Sejmu i Senatu RP. Finansował działalność Powiatowego Komitetu Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego w Strzelnie[6]. W 1938 był członkiem Rady Nadzorczej Cukrowni „Kruszwica”[20].

Działalność patriotyczno-polityczna edytuj

W 1910 był jednym z sygnatariuszy odezwy do Polaków w Wielkim Księstwie Poznańskim, by jednoczyli się w pracy organicznej[21]. Przeciwstawiał się władzom pruskim, które wywłaszczały polskie majątki ziemskie. W 1912 jako członek rady nadzorczej Związku Ziemian w Poznaniu podpisał odezwę w tej sprawie[6]. W 1917 był członkiem Komitetu Jubileuszowego setnej rocznicy śmierci Tadeusza Kościuszki w Poznaniu[22].

W czasie I wojny światowej wsparł finansowo Komitet Niesienia Pomocy w Królestwie Polskim[23].

W dniu 6 listopada 1918 podczas wiecu wyborczego w Strzelnie został wybrany delegatem na Polski Sejm Dzielnicowy. Reprezentował powiat strzeleński[6].

Uczestniczył w powstaniu wielkopolskim na terenie powiatu strzelińskiego. Dostarczał żywność i finansował działalność zbrojną[2]. Walczył w szeregach Batalionu Nadgoplańskiego[18]. Później należał do Koła Towarzystwa Powstańców i Wojaków w Strzelnie[6]. W 1936 był delegatem Związku Ochotników 26 Pułku Ułanów Wielkopolskich i mówcą na uroczystości szesnastolecia pułku w Baranowiczach[24].

Należał do Chrześcijańsko-Narodowego Stronnictwa Rolniczego. Był członkiem Sejmiku Powiatowego w Strzelnie i reprezentował Powiat Strzeleński w Poznańskim Sejmiku Wojewódzkim[25]. Przewodniczył Komisji Budowlano-Drogowej sejmiku. Był członkiem Komitetu Obywatelskiego Pożyczki Narodowej na Powiat Mogileński[6].

Działalność publicystyczna edytuj

Publikował w „Ziemianinie”. W 1909 opublikował artykuł O nowych paszach kupnych, a w 1919 O stadninach rządowych w Gnieźnie i Sierakowie[6]. Do „Jeźdźca i Hodowcy” pisał relacje z zawodów hippicznych[26].

Życie prywatne edytuj

Hobbistycznie spędzał czas w górach. W 1900 przebywał na letnisku w Zakopanem. W 1903 zapisał się do Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. Jako myśliwy należał do Zarządu Powiatowego Polskiego Związku Łowieckiego w Mogilnie. Uprawiał jeździectwo, uczestniczył w zawodach konnych[6][27].

II wojna światowa i powojnie edytuj

W czasie II wojny światowej Bogdan przebywał w okolicach Brześcia Kujawskiego[2]. Majątek Rzeszynek przejęło Powiernictwo III Rzeszy. W ramach reformy rolnej majątek został rozparcelowany. W dworze zorganizowano szkołę podstawową (dziś filia Publicznej Szkoły Podstawowej w Jeziorach Wielkich)[6].

Po 1945 pracował w przemyśle cukrowniczym we Wrzeszczu[2].

Odznaczenia edytuj

7 sierpnia 1927 z okazji pięciolecia Koła Towarzystwa Powstańców i Wojaków w Strzelnie został udekorowany Odznaką Pamiątkową Wojsk Wielkopolskich[6].

Upamiętnienie edytuj

W roku szkolnym 2015/2016 był jednym z bohaterów Regionalnego Konkursu Historycznego dla uczniów szkół podstawowych Wybitne postaci ziemi strzelneńskiej organizowanego przez Szkołę Podstawową im. A.A. Michelsona w Strzelnie we współpracy z Kołem Polskiego Towarzystwa Historycznego w Strzelnie[28].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Bogdan Amrogowicz [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2021-12-27].
  2. ↑ a b c d e f g h Bartłomiej Grabowski, Historia Kujaw: LISTA POWSTAŃCÓW WIELKOPOLSKICH Z KRUSZWICY I OKOLICZNYCH WSI [online], Historia Kujaw, 14 października 2019 [dostęp 2021-12-27].
  3. ↑ a b Sławomir Łaniecki, Powstanie Wielkopolskie z lat 1918–1919 z nieco innej perspektywy (Jarogniew i Izabela Drwęscy) [online] [dostęp 2021-12-27] (pol.).
  4. ↑ AMROGOWICZ I DRWĘSCY [online], powstancywielkopolscy.blogi.pl [dostęp 2021-12-27].
  5. ↑ Andrzej Matras, Izabela i Jarogniew Drwęscy [online], Śrem i okolice, 30 kwietnia 2019 [dostęp 2021-12-27] (pol.).
  6. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Marian Przybylski, Bożonarodzeniowa opowieść. Amrogowicze z Rzeszynka cz. 3 [online], Strzelno moje miasto – kontynuacja, 27 grudnia 2019 [dostęp 2021-12-27].
  7. ↑ Bogdan Amrogowicz, Die Zuckerindustrie in der Provinz Posen, Berlin 1903 [dostęp 2021-12-27].
  8. ↑ a b Rzeszynek » Piękne Dwory [online] [dostęp 2021-12-27] (pol.).
  9. ↑ Kto wychował nasze remonty na literę T?, „Przegląd Kawaleryjski”, 10 (9), 1933.
  10. ↑ Porządek obrad Walnego Zebrania Centralnego Towarzystwa Gospodarczego w Wielkiem Księstwie Poznańskiem, które się odbyło w dniach 13, 14 i 15 lutego 1906 r. w Poznaniu na starej sali w Bazarze, 1906.
  11. ↑ Książka jubileuszowa wydana w 50 rocznicę założenia Towarzystwa Rolniczego Inowrocławsko-Strzelińskiego 1861–1911, 1912.
  12. ↑ Alicja Pihan-Kijasowa (red.), Poczet członków Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 1857-2007. Materiały do Słownika biograficznego Wielkopolan, Poznań 2008.
  13. ↑ Komunikaty Wielkopolskiej Izby Rolniczej, „Poradnik Gospodarski”, 31 (51), 1920, s. 1.
  14. ↑ Rocznik Wielkopolskiej Izby Rolniczej w Poznaniu na rok 1924, Poznań 1925.
  15. ↑ Wystawa rolniczo-przemysłowa w Poznaniu, „Poradnik Gospodarski”, 34 (25), 1923, s. 3.
  16. ↑ „Stella” Towarzystwo Kolonii Wakacyjnych i Stacyi Sanitarnych tow. zap. w Poznaniu XIX Sprawozdanie za rok 1914, Poznań 1915.
  17. ↑ Kolonie wakacyjne „Stelli”, „Postęp”, 27 (160), 1916, s. 3.
  18. ↑ a b Chalasz, Wielkopolska Historycznie [online], WielkopolskaHistorycznie.pl, 1 lipca 2021 [dostęp 2021-12-27] (pol.).
  19. ↑ Wojciech Morawski, Słownik Historyczny Bankowości Polskiej do 1939, Warszawa 1998, s. 173–174.
  20. ↑ Rocznik polskiego przemysłu i handlu, Warszawa 1938, nr 6142.
  21. ↑ Odezwa!, „Postęp”, 21 (100), 1910, s. 1.
  22. ↑ Tadeusz Kościuszko, „Postęp”, 28 (166), 1917, s. 1.
  23. ↑ Druga składka na Królestwo Polskie, „Praca”, 20 (41), 1916, s. 4.
  24. ↑ Na drugim krańcu Ojczyzny szumią proporczyki ułanów wielkopolskich. Święto 26 p. uł. Wlkp. w Baranowiczach, „Gazeta Powszechna”, 19 (192), 1936, s. 3.
  25. ↑ Sprawozdanie Wydziału Krajowego z Administracji Poznańskiego Krajowego Związku Komunalnego za Rok 1926 Cz.1 Główna Administracja, Poznań 1926.
  26. ↑ W. Unrug, J. Uznański, Bibliografia zawartości tygodnika „Jeździec i Hodowca” 1922–1939, Kraków 1958.
  27. ↑ Św. Hubertus w Iwnie!, „Żołnierz Wielkopolski”, R.5 (33), 1924, s. 9–11.
  28. ↑ Regionalny konkurs historyczny dla uczniów szkół podstawowych [online], www.powiat.mogilno.pl [dostęp 2021-12-27] (pol.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bogdan_Amrogowicz&oldid=71800023”