Bolesław Zarako-Zarakowski
Bolesław Zarako-Zarakowski (vel Zarakow-Zarakowski) ros. Болеслав Францевич Зарако-Зараковский (ur. 18 marca?/30 marca 1894 w Połocku, zm. 2 grudnia 1963 w Moskwie) – kapitan Armii Imperium Rosyjskiego, generał porucznik Armii Czerwonej i generał dywizji Wojska Polskiego.
| |
 generał dywizji
| |
| Data i miejsce urodzenia |
30 marca 1894 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
2 grudnia 1963 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1911–1937 |
| Siły zbrojne |
|
| Stanowiska |
szef i z-ca szefa SG ND WP, |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
polskie:     radzieckie:      
| |
Służba wojskowa edytuj
Armia Imperium Rosyjskiego i Armia Czerwona edytuj
Ukończył Korpus Kadetów w Połocku, następnie Szkołę Oficerów Piechoty w Moskwie. Od 1913 oficer zawodowy armii rosyjskiej. W czasie I wojny światowej doszedł do stanowiska szefa sztabu pułku piechoty, kapitan z 1917. Od czerwca 1918 w Armii Czerwonej: dowódca brygady, szef sztabu dywizji, szef katedry taktyki w Wojskowej Akademii Inżynieryjnej. W latach 1937–1941 był represjonowany ze względu na polskie pochodzenie. Zwolniony z więzienia w 1941 wraz z najazdem Niemiec na ZSRR. Na froncie dowódca pułku piechoty, komendant kursów oficerskich. W okresie od 9 marca 1943 do 5 maja 1944 dowodził 160 Dywizją Strzelecką, później szef sztabu Frontu. 1 września 1943 awansował na generała majora.
Ludowe Wojsko Polskie edytuj
7 października 1944 roku został skierowany do Wojska Polskiego. Krótko pełnił obowiązki szefa sztabu 1 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR, później powołany został na stanowisko szefa Sztabu Głównego Naczelnego Dowództwa WP. Obowiązki szefa sztabu pełnił do 31 grudnia tego roku. 1 stycznia 1945 roku przeniesiony został na niższe stanowisko służbowe – zastępcy szefa SG ND WP, którym został wówczas gen. dyw. Władysław Korczyc. Służbę w Sztabie Głównym WP zakończył 19 kwietnia 1945 roku i objął dowództwo Okręgu Wojskowego Nr VI w Łodzi. 14 grudnia 1945 roku Krajowa Rada Narodowa nadała mu stopień generała dywizji, ze starszeństwem od 1 stycznia 1946 r. już na stanowisku dowódcy Okręgu Wojskowego Nr IV we Wrocławiu. 12 grudnia 1946 roku przeniesiony na równorzędne stanowisko dowódcy Okręgu Wojskowego Nr II w Lublinie.
Był przewodniczącym Wojewódzkiego Komitetu Bezpieczeństwa w Łodzi[1].
Akademia Sztabu Generalnego WP edytuj
25 lipca 1947 mianowany został komendantem Akademii Sztabu Generalnego mieszczącej się w Warszawie przy ul. Opaczewskiej 2 (obecnie ulica Stefana Banacha 2), w budynku Wolnej Wszechnicy Polskiej, pierwszy w nowo powstałej uczelni. Jego najbliższym współpracownikiem był wówczas dyrektor nauk, gen. bryg. Józef Kuropieska, który w swoich wspomnieniach tak scharakteryzował jego sylwetkę:[2]
„(...) mój nowy przełożony jest człowiekiem wyjątkowo dobrze wychowanym, o niecodziennych manierach i szczególnym takcie. Przyjął mnie bardzo serdecznie (...) Na podkreślenia zasługują harmonijne stosunki, jakie zaistniały wśród kadry wykładowczej. Było to przede wszystkim zasługą gen. Zarako-Zarakowskiego, będącego wzorem dobrze wychowanego oficera. Nie znałem w życiu innego generała, który by przy wejściu kogokolwiek do jego gabinetu zawsze wstawał i uprzejmie się witał. (...) Generał stanowił typ uroczego gospodarza, kiedyś zapewne urzekającego światowca, z którym nie sposób było wszcząć rozważań bez choćby najskromniejszego zakrapianego poczęstunku. (...) bardzo dobrze znał Michała Tuchaczewskiego. Zdaje się kończyli tę samą szkołę, czy też byli rówieśnikami i znali się z tego samego garnizonu. (...) Znał również dobrze generała armii Hieronima Uborewicza i uważał go za Polaka. Był jego podwładnym w okresie, gdy pracował w Białoruskim Okręgu Wojskowym. Pewnego razu, w czasie rozmowy w cztery oczy Uborewicz polecił by, by Zarako-Zarakowski przychodził do niego od czasu do czasu porozmawiać po polsku, bo inaczej obaj zapomną języka. Fakt, że Zarakowski takie rozmowy prowadził ze mną w 1947 roku, świadczy, że nie tylko miał do mnie zaufanie, ale był człowiekiem szczególnej odwagi.”[3]
10 lutego 1948 obowiązki komendanta akademii przekazał gen. Zygmuntowi Berlingowi.
Powrót do ZSRR edytuj
19 kwietnia 1948 zakończył służbę w Wojsku Polskim i powrócił do ZSRR. Służby w Armii Czerwonej już faktycznie nie pełnił. Przeniesiony w stan spoczynku mieszkał w Moskwie, gdzie zmarł. Został pochowany na Cmentarzu Dońskim w Moskwie[4].
Życie prywatne edytuj
Był żonaty z Zinajdą Michajłowną Gerrec. Miał syna i córkę[5].
Awanse edytuj
- generał major – 1 września 1943
- generał dywizji – 14 grudnia 1945
Odznaczenia edytuj
polskie edytuj
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1945)
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy (11 maja 1945)[6]
- Złoty Krzyż Zasługi (1946)
- Medal „Za Warszawę 1939-1945”
- Medal „Zwycięstwa i Wolności 1945”
radzieckie edytuj
- Order Lenina (21 lutego 1945)
- Order Czerwonego Sztandaru (trzykrotnie: 17 sierpnia 1943, 25 sierpnia 1944, 3 listopada 1944)
- Order Wojny Ojczyźnianej I klasy (3 kwietnia 1943)
- Medal „Za obronę Moskwy”
- Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
- Medal „Za wyzwolenie Warszawy”
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Bohdan Urbankowski, Czerwona msza czyli uśmiech Stalina, t. I, Warszawa 1998, s. 631.
- ↑ Józef Kuropieska kreśląc sylwetkę generała podaje, że miał on imię Leonard
- ↑ Józef Kuropieska: Z powrotem w służbie. (pol.).
- ↑ ЗАРАКО-ЗАРАКОВСКИЙ Болеслав Францевич(1894-1963) [online], Информационный сайт 2, 17 listopada 2016 [dostęp 2020-02-20] (ros.).
- ↑ Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943-1990 t. IV:S-Z, Toruń 2010, s. 287
- ↑ Uchwałą Prezydium Krajowej Rady Narodowej z 11 maja 1945 za bohaterskie czyny i dzielne zachowanie się w walce z niemieckim najeźdźcą. Odznaczenia Generałów Wojska Polskiego przez Prezydium Krajowej Rady Narodowej. „Polska Zbrojna”, s. 1, 12 maja 1945. Por. Kazimierz Konieczny, Henryk Wiewióra: Karol Świerczewski Walter. Zbiory Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Warszawa: Wydawnictwo „Nasza Księgarnia”, 1971, s. 263.
Bibliografia edytuj
- Józef Kuropieska, Z powrotem w służbie, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1984, s. 308, 331, 332, ISBN 83-06-01075-2, OCLC 69559573.
- Edward Jan Nalepa, Oficerowie Armii Radzieckiej w Wojsku Polskim 1943-1968, Warszawa: Bellona, 1995, s. 196, ISBN 83-11-08353-3, OCLC 830273795.
- Remigiusz Surgiewicz, Zarys historii Akademii Sztabu Generalnego im. gen. broni Karola Świerczewskiego w latach 1947-1962, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 3 (39) z 1966 r., ss. 3-40.
- Stanisław Jaczyński, Uwagi i sprostowania do książki o Zygmuncie Berlingu, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 4 (142) z 1992, s. 234-235
- H. P. Kosk Generalicja polska t. 2, Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 2001
- Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943-1990 t. IV:S-Z, Toruń 2010