Braunit
Braunit – rzadki minerał z gromady krzemianów, tlenokrzemian manganu o wzorze Mn2+Mn3+6SiO4O20 (tlenek manganu(III)). Jego nazwa pochodzi od nazwiska niemieckiego badacza K. Brauna.
 Braunit | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
Mn2+Mn3+6SiO4O20 |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
6–6,5 |
| Przełam |
nierówny |
| Łupliwość |
dobra do doskonałej |
| Pokrój kryształu |
tzw. pseudooktaedry |
| Układ krystalograficzny | |
| Właściwości mechaniczne |
kruchy |
| Gęstość minerału |
4,8 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
czarna do brunatnoczarnej |
| Rysa |
brunatnoczarna, czarna |
| Połysk |
metaliczny |
Charakterystyka edytuj
Właściwości edytuj
Tworzy kryształy o pokroju bipiramid i pseudooktaedrów. Tworzy skupienia zbite, ziemiste, skorupowe. Jest kruchy, nieprzezroczysty, o tłustym lub metalicznym połysku. Niekiedy zawiera domieszki żelaza, wapnia, boru, baru. Rozpuszcza się w HCl, HNO3. Ma własności magnetyczne.
Występowanie edytuj
Stanowi składnik złóż manganu, spotykany jest w żyłach kruszcowych i skarnach. Minerałami współwystępującymi są: piroluzyt, hausmanit, manganit, psylomelan, magnetyt, baryt, kalcyt, kwarc, syderyt.
Największe złoża tego minerału występują w Kazachstanie – Dżezkazgan, Rosji – na Uralu, w Indiach – Sitapar, w Brazylii – Ouro Preto, Minas Gerais, w Południowej Afryce, USA – Teksas, Arkansas, Arizona. W Europiewystepuje w Szwecji – Nordmark, Jakobsberg i Niemczech.
W Polsce został znaleziony w okolicach Wałbrzycha.
Zastosowanie edytuj
- jedna z ważniejszych rud manganu, zawiera do 87% MnO2.
- stosowany do otrzymywania czystego pierwiastka.
- poszukiwany kamień kolekcjonerski
Bibliografia edytuj
- Braunit w WIEM.pl. [dostęp 2011-02-25].
- R Duda, L Reji: Wielka Encyklopedia Minerałów. Elipsa 2. ISBN 83-86013-00-1.
- W Schumann: Minerały świata. Almapress. ISBN 83-7020-313-2.
- J Parafiniuk: Minerały systematyczny katalog 2004. Warszawa: Towarzystwo Geologiczne „Spirifer”, 2005.