Wikipedia

Brezylka

Brezylka, cezalpinia (Caesalpinia L.) – rodzaj roślin z rodziny bobowatych (podrodzina brezylkowych Caesalpinioideae). W szerokim (tradycyjnym) ujęciu zaliczano tu 140–162 gatunki[4], szeroko rozprzestrzenione w strefie międzyzwrotnikowej, z nielicznymi przedstawicielami sięgającymi także stref umiarkowanych[5]. W wąskim monofiletycznym ujęciu, rodzaj zredukowany został do 10[6]–25[7] gatunków występujących w Ameryce Środkowej i Południowej (w najwęższym ujęciu)[6] lub także w Afryce i na południu Półwyspu Arabskiego[7]. Rośliny te związane są z suchymi lasami tropikalnymi, sawannami, formacjami zaroślowymi i leśnymi związanymi z wybrzeżami, brzegami rzek oraz rozwijającymi się na suchych nizinach[7].

Brezylka
Ilustracja
Caesalpinia pulcherrima
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bobowce

Rodzina

bobowate

Podrodzina

brezylkowe

Rodzaj

brezylka

Nazwa systematyczna
Caesalpinia L.
Sp. Pl. 380. 1 Mai 1753[3]
Typ nomenklatoryczny

C. brasiliensis Linnaeus[3]

Synonimy
  • Brasilettia (DC.) Kuntze[3]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Nazwa naukowa upamiętnia włoskiego botanika Andrea Cesalpino[7]. W szerokim ujęciu należy tu wiele gatunków o dużym znaczeniu gospodarczym, dostarczających cenionych gatunków drewna oraz barwników i garbników, uprawianych jako rośliny ozdobne i wykorzystywanych jako lecznicze. W wąskim ujęciu należy tu brezylka nadobna C. pulcherrima uprawiana jako ozdobna i lecznicza[7][8].

Systematyka edytuj

Pozycja według APweb (2001...)

Jeden z rodzajów podrodziny brezylkowych Caesalpinioideae w obrębie bobowatych Fabaceae s.l.[2] Od lat 90. XX wieku z radzaju wyłączane są kolejne grupy gatunków, które w szerokim ujęciu czyniły zeń takson parafiletyczny[6].

Pozycja w systemie Reveala (1993–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Fabanae R. Dahlgren ex Reveal, rząd bobowce (Fabales Bromhead), rodzina brezylkowate (Caesalpiniaceae R. Br. in Flinders), podrodzina Caesalpinioideae DC., plemię Caesalpinieae Rchb., podplemię Caesalpiniinae (R. Br.) Walp., rodzaj brezylka Caesalpinia L.[9]

Wykaz gatunków w szerokim ujęciu rodzaju[4]

Przypisy edytuj

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-10-26] (ang.).
  3. ↑ a b c Caesalpinia. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2017-10-26]. (ang.).
  4. ↑ a b Caesalpinia. The Plant List. [dostęp 2017-10-25]. (ang.).
  5. ↑ Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 272. ISBN 0-333-73003-8.
  6. ↑ a b c Caesalpinia Plum. ex L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-08].
  7. ↑ a b c d e G. P. Lewis, Brian Schrire, Barbara Mackinder, Mike Lock: Legumes of the World. Royal Botanic Gardens, Kew, 2005, s. 140. ISBN 978-1-900347-80-8.
  8. ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 145, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  9. ↑ Crescent Bloom: Caesalpinia. The Compleat Botanica. [dostęp 2010-01-31]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Brezylka&oldid=72985837”