Wikipedia

Brodziec pławny

Brodziec pławny[5] (Tringa stagnatilis) – gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rodziny bekasowatych (Scolopacidae).

Brodziec pławny
Tringa stagnatilis[1]
(Bechstein, 1803)
Ilustracja
Szata godowa
Ilustracja
Szata spoczynkowa
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

siewkowe

Podrząd

bekasowce

Rodzina

bekasowate

Podrodzina

brodźce

Plemię

Tringini

Rodzaj

Tringa

Gatunek

brodziec pławny

Synonimy
  • Totanus stagnatilis Bechstein, 1803[2]
  • Totanus stagnatalis Bechstein, 1803[3]
  • Iliornis stagnatilis addenda Mathews, 1915[3]
  • Totanus stagnatilis longitarsus Zarudny, 1918[3]
  • Totanus stagnatilis bechsteini Smirnov & Zarudny, 1923[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Zasięg występowania
Mapa występowania

     w sezonie lęgowym

     przeloty

     zimowiska

     zalatuje (sezonowość występowania niepewna)

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Systematyka edytuj

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1803 roku Johann Matthäus Bechstein. Autor nadał mu nazwę Totanus stagnatilis, a jako miejsce typowe wskazał Niemcy[2][3][6]. Do opisu dołączona była tablica barwna[6]. Obecnie brodziec pławny umieszczany jest w rodzaju Tringa[5][7]. Jest to gatunek monotypowy[2][7]; opisano trzy podgatunki, ale nie są one uznawane[3].

Występowanie edytuj

Zamieszkuje środkową Eurazję od wschodniej Ukrainy po południowo-wschodnią Syberię i północno-wschodnie Chiny; niewielkie izolowane populacje w krajach bałtyckich, Polsce[2], Finlandii i Szwecji[8]. Zimuje w basenie Morza Śródziemnego i subsaharyjskiej Afryce, poprzez Bliski Wschód, Azję Południową i Południowo-Wschodnią po Australię.

W Polsce pojawia się regularnie[9]. Skrajnie nielicznie lęgowy, głównie na Podlasiu. Pierwszy lęg na terenie kraju stwierdzono w 1988 roku[10].

Morfologia edytuj

Wygląd
Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. W upierzeniu godowym wierzch ciała brązowoszary z ciemnymi plamami. Spód ciała, kuper i ogon białe. Na ogonie poprzeczne, ciemne prążkowanie. Na szyi i piersi ciemne plamki. Dziób czarny, a nogi oliwkowe. W szacie spoczynkowej spód ciała biały, a wierzch szary. Osobniki młodociane podobne do dorosłych w szacie spoczynkowej, ale mają brązowy wierzch ciała.
Wymiary średnie[2]
długość ciała 22–26 cm
rozpiętość skrzydeł 55–59 cm
masa ciała 43–120 g

Ekologia i zachowanie edytuj

Biotop
Bagna, starorzecza oraz brzegi jezior i rzek, głównie w strefie stepu.
 
Jajo z kolekcji muzealnej
Gniazdo
Na ziemi, w suchym miejscu w pobliżu wody.
Jaja
W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w kwietniu–sierpniu 4 jaja (rzadziej 3 lub 5).
Wysiadywanie
Jaja wysiadywane są przez okres 23–24 dni przez obydwoje rodziców. Pisklęta pierzą się po 25–31 dniach. Do tego czasu pozostają pod opieką rodziców, którzy czasem rozdzielają się, dzieląc się również pisklętami.
Pożywienie
Wodne bezkręgowce, które zdobywa brodząc w płytkiej wodzie.

Status i ochrona edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje brodźca pławnego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International z 2015 roku, mieści się w przedziale 260 000 – 1 200 000 osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[4].

W Polsce objęty ścisłą ochroną gatunkową[11]. W latach 2013–2018 liczbę par lęgowych na terenie kraju szacowano na 0–2[12].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Tringa stagnatilis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b c d e Van Gils, J., Wiersma, P. & Kirwan, G.M.: Marsh Sandpiper (Tringa stagnatilis). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-26)].
  3. ↑ a b c d e f D. Lepage: Marsh Sandpiper Tringa stagnatilis. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-13]. (ang.).
  4. ↑ a b Tringa stagnatilis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Tringinae Rafinesque, 1815 - brodźce (Wersja: 2020-01-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-28].
  6. ↑ a b J.M. Bechstein, Ornithologisches Taschenbuch von und für Deutschland, t. 2, Lipsk 1803, s. 292 + pl. 29 (niem.).
  7. ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sandpipers, snipes, coursers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-28]. (ang.).
  8. ↑ BirdLife International (2015) European Red List of Birds. Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities. [dostęp 2020-04-29]. (ang.).
  9. ↑ Lista awifauny krajowej. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce – stan z 31.12.2022. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. [dostęp 2023-02-13].
  10. ↑ B. Głębocka: Lęg brodźca pławnego (Tringa stagnatilis) nad Biebrzą w 2013 roku. [w:] Kochamy Polską Przyrodę [on-line]. 2014-05-30. [dostęp 2020-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-20)].
  11. ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
  12. ↑ Chodkiewicz T., Chylarecki P., Sikora A., Wardecki Ł., Bobrek R., Neubauer G., Marchowski D., Dmoch A., Kuczyński L.. Raport z wdrażania art. 12 Dyrektywy Ptasiej w Polsce w latach 2013–2018: stan, zmiany, zagrożenia. „Biuletyn Monitoringu Przyrody”. 20, s. 1–80, 2019. 

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Brodziec_pławny&oldid=69576691”