Brzeżno
Brzeżno (niem. Briesen; do 26 września 1993 Brzeźno[3]) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie świdwińskim, w gminie Brzeżno. Jest siedzibą tejże gminy (do końca 1993 gmina Brzeźno[4]).
| wieś | |
 Brzeżno – kościół | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
94 |
| Kod pocztowy |
78-316[2] |
| Tablice rejestracyjne |
ZSD |
| SIMC |
0304527 |
Położenie na mapie gminy Brzeżno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu świdwińskiego  | |
 53°41′57″N 15°47′30″E/53,699167 15,791667[1]
| |
| Strona internetowa | |
Informacje ogólne edytuj
Miejscowość jest siedzibą Gminnego Ośrodka Kultury i Biblioteki Gminnej[5], a także parafii pw. Wniebowstąpienia Pańskiego[6]. Znajduje się w niej także jedyna w gminie Szkoła Podstawowa im. kard. Ignacego Jeża[7].
Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 162.
Etymologia nazwy edytuj
Dawna nazwa miejscowości pochodzi od przymiotnika "brzozowy" i oznacza miejsce zalesione tymi drzewami[8].
Historia edytuj
Miejscowość była własnością księcia dymińskiego Warcisława III. Po jego śmierci w 1264 roku, książę szczeciński Barnim I nadał Świdwin i okoliczne wsie, także Brzeźno, zakonnikom[8].
W 1278 roku ziemie te kupili margrabiowie brandenburscy, tworząc peryferie Nowej Marchii[8].
W 1317 roku margrabia Waldemar oddał te tereny pod zastaw biskupowi kamieńskiemu, lecz nie wiadomo czy margrabia odebrał ziemię po spłaceniu długu, czy była ona lennem. W 1319 roku Waldemar sprzedał te okolice Wedegonowi von Wedel[8].
Najstarsza wzmianka o Brzeźnie pochodzi z 1318 roku, kiedy to w dokumentach wymieniono szlachcica Rübbena z Brzeźna, który zgodził się z Radą Miejską Świdwina, że pierwszy młyn położony za Hammerholz przy drodze do Koszanowa wniesie rocznie 6 miarek żyta i 6 miarek słodu na rzecz miasta[8].
W lutym 1385 roku wójtem krzyżackim został Kasper z Brzeźna, rok później przyznał on 5 włók ziemi kościołowi w Świdwinie[8].
W 1499 roku na mocy listu lennego wystawionego przez księcia Joachima i margrabiego Albrechta m.in. Brzeźno stało się lennem Günthera z Brzeźna[8].
W 1509 roku Hennig z Brzeźna został sędzią świdwińskim również dzięki księciu Joachimowi i margrabiemu Albrechtowi[9].
3 października 1812 roku spłonął we wsi kościół ewangelicki, nową świątynię zbudowano dopiero w roku 1861[9].
W 1824 roku nastąpiło uwłaszczenie ośmiu rolników. Każdy z nich oddał połowę ziemi w zamian za prawo własności[9].
W 1882 roku Brzeźno liczyło 678 hektarów, w 1899 roku 300 hektarów majątku rozparcelowano na mniejsze gospodarstwa chłopskie[9].
W roku 1938 wieś zamieszkiwało 358 osób, jednak po II wojnie światowej Niemcy zostali zmuszeni do jej opuszczenia. 5 marca 1945 roku do miejscowości wkroczyły wojska Armii Czerwonej, w tym samym roku utworzono tam posterunek Milicji Obywatelskiej[9].
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Brzeźno.
W 1965 roku wybudowano ośrodek zdrowia. Rok później powstała filia świdwińskiego Państwowego Ośrodka Maszynowego. W 1967 roku została ukończona instalacja wodociągowa. Dwa lata później powstała szkoła przysposobienia rolniczego. Ponadto we wsi utworzono m.in. ochotniczą straż pożarną, Gminną Spółdzielnię „Samopomoc Chłopska”, kilka sklepów i zakładów rzemieślniczych[9].
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 11547
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 100 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ M.P. 1993 nr 48 poz. 464
- ↑ Dz.U. z 1993 r. nr 123, poz. 554
- ↑ Gminny Ośrodek Kultury – Gmina Brzeżno [online], brzezno.iq.pl [dostęp 2022-10-23] (pol.).
- ↑ Diecezja Koszalińsko-Kołobrzeska [online], www.diecezjakoszalin.pl [dostęp 2022-10-23].
- ↑ Publiczna Szkoła Podstawowa im. Kard. Ignacego Jeża [online], pspbrzezno.edupage.org [dostęp 2022-10-23].
- ↑ a b c d e f g Herb gminy Brzeżno (zarys historyczny i podstawa prawna)., s. 5.
- ↑ a b c d e f Herb gminy Brzeżno (zarys historyczny i podstawa prawna)., s. 6.
Bibliografia edytuj
Gerard Kucharski, Herb gminy Brzeżno (zarys historyczny i podstawa prawna), Poznań: Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu, 2014.