Wikipedia

Budynek dawnego Ratusza i Sądu Grodzkiego w Jordanowie

zabytek architektury w Polsce

Budynek dawnego Ratusza i Sądu Grodzkiego w Jordanowie – zabytkowy budynek znajdujący się w Jordanowie, w powiecie suskim, w województwie małopolskim. Pierwotnie zaprojektowany na siedzibę burmistrza, pełnił jednak funkcję siedziby sądu powiatowego potem grodzkiego, kasy podatkowej, poczty i aresztu.

Budynek dawnego Ratusza i Sądu Grodzkiego w Jordanowie
Symbol zabytku nr rej. [A-1457/M] z 28.09.2016[1].
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowość

Jordanów

Adres

Rynek 2

Styl architektoniczny

eklektyczny[2]

Architekt

Jan Sas-Zubrzycki

Ukończenie budowy

1896

Pierwszy właściciel

Miasto Jordanów

Położenie na mapie Jordanowa
Mapa konturowa Jordanowa, w centrum znajduje się punkt z opisem „Budynek dawnego Ratusza i Sądu Grodzkiego w Jordanowie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Budynek dawnego Ratusza i Sądu Grodzkiego w Jordanowie”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Budynek dawnego Ratusza i Sądu Grodzkiego w Jordanowie”
Położenie na mapie powiatu suskiego
Mapa konturowa powiatu suskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Budynek dawnego Ratusza i Sądu Grodzkiego w Jordanowie”
Ziemia49°38′57,019″N 19°49′43,010″E/49,649172 19,828614
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia edytuj

Budynek zaprojektowany został przez Jana Sas-Zubrzyckiego w 1893 roku[3], przy północno-zachodnim narożniku prostokątnego rynku[4] i jest prawdopodobnie najstarszym budynkiem murowanym w jordanowskim rynku[5]. Poświęcenie obiektu odbyło się w 1895 roku, oddanie do użytku w 1896[5]. Miał pełnić rolę nowego ratusza (poprzedni był drewniany), ale ostatecznie stał się siedzibą sądu powiatowego, później grodzkiego, kasy podatkowej i poczty. Część pomieszczeń pełniła funkcję aresztu oraz mieszkania dla woźnego sądu[5].
Po wybudowaniu nowego murowanego ratusza w 1911 roku, w budynku nadal funkcjonował sąd, areszt, poczta i urząd podatkowy[5]. W latach 50. XX wieku zlikwidowano sąd w Jordanowie i pomieszczenia na piętrze przeznaczono na internat dla uczniów liceum, co przyczyniło się do częściowej dewastacji obiektu. W latach 60. w budynku funkcjonował urząd gminy miejsko-wiejskiej. Podczas adaptacji poddasza w 1987 roku na pomieszczenia biurowe, w dachu zamontowano nowe okienka, a w zwieńczeniu chorągiewkę z błędną datą budowy 1908[5].
W 1992 roku na piętrze i poddaszu funkcjonował nowopowstały Urząd Gminy wiejskiej Jordanów. Dach budynku zaczął przeciekać i w 2018 roku rozpoczęto generalny remont z funduszy miasta i środków Unii Europejskiej[6]. Podczas prac wykonawca odkrył dekoracje malarskie (rozety nad lampami oraz stylistycznie nawiązujące do funkcji budynku gryfy na klatce schodowej), które odrestaurowano[5].

Obecnie (2024) w budynku działa poczta, a od 2021 roku, po renowacji, także Jordanowskie Centrum Aktywizacji i Integracji Mieszkańców obejmujące bibliotekę, Izbę Historii, miejski ośrodek kultury, punkt informacji turystycznej, salę widowiskową, oraz miejsce działań stowarzyszeń i organizacji[5][7]. W piwnicach i lochach budynku funkcjonuje galeria „Pod Basztą”, w której m.in. w sierpniu 2015 roku zorganizowano wystawę i seminarium naukowe poświęcone twórczości architekta Jana Sas-Zubrzyckiego[8].

Architektura edytuj

Asymetryczna bryła trójkondygnacyjnego budynku z poddaszem użytkowym oparta jest na planie wieloboku wpisanego w działkę[9]. W narożu znajduje się wieża na planie koła przykryta stożkowym dachem, wyższa niż reszta budowli. Posiada neogotycką kamienną ornamentykę oraz różnej wielkości i kształtu okna. W lewym skrzydle na piętrze znajduje się niewielki piaskowcowy balkon z balustradą, wsparty na ozdobnych wspornikach, nad nim schodkowy szczyt z herbem[3][5][2].

Galeria zdjęć edytuj

  •  
    Widok od strony rynku
  •  
    Klatka schodowa z gryfami
  •  
    Polichromia
  •  
    Izba Historii (fragment)
  •  
    Sala zajęciowa (fragment)

Przypisy edytuj

  1. ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-01-01].
  2. ↑ a b Dawny ratusz i sąd grodzki w Jordanowie. zabytek.pl. [dostęp 2023-11-11].
  3. ↑ a b Jerzy Wowczak: Jan Sas-Zubrzycki. Architekt, historyk i teoretyk architektury. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”, 2017, s. 46, ISBN 978-83-65080-63-9
  4. ↑ Bogusław Krasnowolski, Leksykon zabytków architektury Małopolski, Kraków: Wydawnictwo „Arkady”, 2013, s. 64, ISBN 978-83-2134744-8.
  5. ↑ a b c d e f g h Stanisław Bednarz, Jordanów ogkrywany na nowo, Kraków: Wydawnictwo „Arkady”, 2013, s. 34, ISBN 978-83-65323-64-4.
  6. ↑ Otwarcie Jordanowskiego Centrum Aktywizacji i Integracji Mieszkańców. www.jordanow.pl. [dostęp 2024-03-30].
  7. ↑ Otwarcie Jordanowskiego Centrum Aktywizacji i Integracji Mieszkańców. powiatsuski24.pl. [dostęp 2023-11-20].
  8. ↑ Miejski Ośrodek Kultury w Jordanowie [online], bip.malopolska.pl [dostęp 2024-02-19].
  9. ↑ Marek H. Grabski: Dokumentacja. Karta biała. zabytek.pl. [dostęp 2023-11-11].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Budynek_dawnego_Ratusza_i_Sądu_Grodzkiego_w_Jordanowie&oldid=73371003”