Wikipedia

Budynek przy ul. Kazimierza Pułaskiego 10 w Szczecinie

zabytek architektury

Budynek przy ul. Pułaskiego 10 w Szczecinie (pot. Stara Chemia[2][3]) – budynek użyteczności publicznej wzniesiony w latach 1902–1904 w Szczecinie przy ulicy Kazimierza Pułaskiego 10, na osiedlu Turzyn w dzielnicy Śródmieście, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa zachodniopomorskiego. Od samego początku pełni funkcje oświatowe; w latach 1904–1944 mieściła się w nim szkoła budowlana, a po 1945 r. kolejno wydział Wyższej Szkoły Inżynierskiej, Politechniki Szczecińskiej i wreszcie Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie. Sąsiaduje z budynkiem Wydziału Elektrycznego ZUT w Szczecinie.

Budynek przy ul. Pułaskiego 10
Symbol zabytku nr rej. A-1895 z 6 maja 1995[1]
Ilustracja
Widok na budynek z ulicy Sikorskiego
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Miejscowość

Szczecin-Śródmieście

Adres

ul. Pułaskiego 10, 70-322, Turzyn

Typ budynku

budynek użyteczności publicznej

Styl architektoniczny

eklektyzm

Architekt

Wilhelm Meyer-Schwartau

Inwestor

miasto Szczecin

Kondygnacje

4

Rozpoczęcie budowy

1902

Ukończenie budowy

1904

Zniszczono

1944

Odbudowano

po 1944

Położenie na mapie Szczecina
Mapa konturowa Szczecina, po lewej znajduje się punkt z opisem „Stara Chemia”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Stara Chemia”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Stara Chemia”
Ziemia53°25′30,43″N 14°32′06,40″E/53,425120 14,535110
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Historia edytuj

Gmach przy ówczesnej Schinkelstraße 10 powstał w latach 1902–1904 zgodnie z projektem szczecińskiego architekta Wilhelma Meyera-Schwartau dla Königlich-Preußische Baugewerkschule[a][4][5]. W momencie przejęcia budynku przez szkołę w 1904 r., jej nazwę zmieniono na Staatsbauschule[b]. W kolejnych latach nazwę szkoły zmieniano jeszcze trzykrotnie: po 1918 r. na Staatliche Baugewerkschule Stettin[c], w 1931 r. na Staatliche Lehranstalt für Hoch- und Tiefbau Stettin[d] i w 1936 r. na Staatshochschule für Hoch- und Tiefbau[e]. Uczniami szkoły mogli zostać absolwenci szkół podstawowych[6]. Nauka kończyła się egzaminem mistrzowskim[4].

W czasie bombardowań alianckich Szczecina w 1944 r. zniszczeniu uległo zwieńczenie środkowego ryzalitu w postaci wysokiego dachu czterospadowego z wieżyczką zegarową[2]. W czasie powojennej odbudowy nie zdecydowano się na zrekonstruowanie zwieńczenia ryzalitu w pierwotnej formie, kryjąc go prostym, płaskim dachem. 6 grudnia 1947 r. w budynku rozpoczął działalność Wydział Chemiczny Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Szczecinie, działający po przekształceniach do dziś pod nazwą Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej ZUT w Szczecinie[7]. 6 maja 1995 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa zachodniopomorskiego (nr rej.: A-1895)[1].

W związku z planowaną modernizacją budynku rozważana jest rekonstrukcja dachu nad ryzalitem zgodnie z przedwojennym wyglądem[2].

Architektura edytuj

Budynek jest obiektem czterokondygnacyjnym, krytym dachem czterospadowym z dachówki ceramicznej w kolorze czerwonym. Elewacja frontowa jest 11-osiowa, symetryczna względem środkowego ryzalitu. Kondygnację parterową i pierwsze piętro oraz drugie piętro i trzecie piętro rozdzielono gzymsami. W ryzalitach umieszczono po trzy osie, między nimi natomiast po sześć osi. Ryzalit środkowy pierwotnie wieńczył wysoki dach czterospadowy z wieżyczką zegarową[2]. Ponad ryzalitami bocznymi zachowały się oryginalne szczyty dekorowane sterczynami. Fasady boczne są pięcioosiowe, przepołowione wielokątnymi ryzalitami nakrytymi stożkowymi hełmami z latarniami. Cokół budynku wykonano z kamienia, a elewacje z cegły ceramicznej. Narożniki ryzalitów bocznych udekorowano dodatkowo płycinami z tarczami herbowymi[6]. Wejście główne do budynku ulokowano pod arkadami w ryzalicie środkowym, wejście boczne zaś we wnęce w prawym ryzalicie bocznym. Wewnątrz budynku znajdują się trzy klatki schodowe[6].

Galeria edytuj

Uwagi edytuj

  1. ↑ Dosł. Królewsko-Pruska Szkoła Rzemiosł Budowlanych
  2. ↑ Dosł. Państwowa Szkoła Budowlana
  3. ↑ Dosł. Państwowa Szkoła Rzemiosł Budowlanych w Szczecinie
  4. ↑ Dosł. Państwowa Szkoła Budownictwa Nad- i Podziemnego w Szczecinie
  5. ↑ Dosł. Państwowa Szkoła Wyższa Budownictwa Nad- i Podziemnego

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 123 [dostęp 2022-08-11].
  2. ↑ a b c d Marcin Gigiel, Ten reprezentacyjny gmach odzyska historyczną wieżyczkę [online], wszczecinie.pl, 9 września 2020 [dostęp 2022-07-24] (pol.).
  3. ↑ Kontakt [online], Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie [dostęp 2022-07-24] (pol.).
  4. ↑ a b Tadeusz Białecki, Encyklopedia Szczecina : wydanie jubileuszowe z okazji 70-lecia polskiego Szczecina, Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo Kultury, 2015, s. 955, ISBN 978-83-942725-0-0, OCLC 924941684 [dostęp 2020-12-17].
  5. ↑ Encyklopedia Szczecina. Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo Kultury, 2015, s. 918.
  6. ↑ a b c Marek Jaszczyński, Monumentalne budynki, secesja i marynarze « sedina.pl [online], sedina.pl, 18 lipca 2005 [dostęp 2022-07-24] (pol.).
  7. ↑ Kalendarium WTiICh [online], wtiich70.zut.edu.pl [dostęp 2022-07-24].

Bibliografia edytuj

  • Tadeusz Białecki, Encyklopedia Szczecina : wydanie jubileuszowe z okazji 70-lecia polskiego Szczecina, Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo Kultury, 2015, s. 955, ISBN 978-83-942725-0-0, OCLC 924941684 [dostęp 2020-12-17].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Budynek_przy_ul._Kazimierza_Pułaskiego_10_w_Szczecinie&oldid=72080784”