Wikipedia

Budynki mieszkalne przy ulicy Mikołaja Reja 4, 6, 8 we Wrocławiu

Budynki mieszkalne we Wrocławiu

Budynki mieszkalne przy ulicy Mikołaja Reja 4, 6, 8 we Wrocławiu – trzy budynki mieszkalne położone we Wrocławiu na osiedlu Plac Grunwaldzki. Są to budynki typu punktowce. Został im przypisany adres przy ulicy Mikołaja Reja, numery porządkowe 4, 6 i 8. Zostały zbudowane w 1968 r. na podstawie projektu sporządzonego przez Marię Molnicką. W plebiscycie Słowa Polskiego otrzymały one wówczas tytuł Mistera Wrocławia. Pojawiło się także w odniesieniu do tych budynków potoczne określenie „trojaczki”. Projekt budynków został wykorzystany jeszcze do budowy analogicznej zabudowy punktowej w rejonie ulicy Kolejowej i Żytniej oraz w innych lokalizacjach.

Budynek pod nr 4
Wjazd między nr 6 i 8
Budynek pod nr 6
ul. B. Prusa 25
ul. Kolejowa 22 (po lewej) i ul. Prosta 31 (po prawej)
ul. Kolejowa 30
ul. Kolejowa 30
ul. Grabiszyńska 18, 36, w tle 52 i 54
ul. Grabiszyńska 36
Firlej, w tle ul. Grabiszyńska 52 i 54
Firlej, ul. Grabiszyńska 52, w tle nr 36 i 18
ul. Grabiszyńska 54 (po prawej), w tle ul. Szpitalna 2

Położenie edytuj

Budynki położone są we Wrocławiu na osiedlu Plac Grunwaldzki w południowym odcinku ulicy Mikołaja Reja, w dawnej dzielnicy Śródmieście[1][2][3][4]. Część miasta, w której zostały zlokalizowane, zaliczana jest do obszarów zabudowy śródmiejskiej, z dużym stopniem wykorzystania terenu oraz z dużą gęstością zaludnienia. Charakterystycznymi cechami takiej zabudowy jest blok urbanistyczny w postaci kwartału zabudowy, z ciągłymi pierzejami wzdłuż ulic i placów. Występują tu także licznie ważne obiekty i obszary publiczne oraz komercyjne[5][6]. Teren ten charakteryzuje się także wyjątkowo korzystnym lub bardzo dobrym dostępem do infrastruktury komunikacyjnej[7], a w pobliżu, przy ulicy Marii Skłodowskiej-Curie oraz Szczytnickiej, znajduje się przystanek tramwajowy i przystanek autobusowy dla linii komunikacyjnych w ramach wrocławskiej komunikacji miejskiej[7][8][9].

Historia edytuj

Przed II wojną światową teren ten zabudowany był przede wszystkim kamienicami tworzącymi zwartą pierzeję ulicy[1][10]. W wyniku działań wojennych prowadzonych podczas oblężenia Wrocławia w 1945 r. pod koniec II wojny światowej część zabudowy uległa zniszczeniu[2][10]. Po uporządkowaniu ruin, a pozostawieniu nadającej się do użytkowania zabudowy przedwojennej powstały stosunkowo nieduże wolne tereny przeznaczone następnie do zabudowy. Jednym z takich obszarów był teren przy dzisiejszej ulicy Mikołaja Reja[10]. W 1968 r. zbudowano tu zespół trzech budynków punktowych, dla których ustalono numery porządkowe odpowiednio: 4, 6 i 8[1][10][11][12][13] projektu Marii Molnickiej[1][11][14][15] opracowanego w 1963 r.[16] (1966 r.[12]). Inwestorem była Dyrekcja Budowy Osiedli Robotniczych (DBOR)[12][13]. Pierwszy z nich należał ówcześnie do Dyrekcji Lasów Państwowych a dwa pozostałe do miasta[10].

Budynki, architektura, nieruchomości edytuj

Zabudowa przy ulicy Mikołaja Reja obejmuje trzy budynki mieszkalne typu punktowce[10][15]. Każdy z nich ma osiem pięter[10] (dziewięć kondygnacji nadziemnych[15][16][17][18][19]). Na każdej z kondygnacji powtarzalnej było po 6 mieszkań[13]. Charakterystyczne cechy budynków widoczne są przede wszystkim na ich elewacjach, szczególnie po południowej stronie, gdzie są one uformowano płaszczyznowo w układzie przestawnym, co zostało dokonane przy użyciu okien i drzwi balkonowych (okien typu porte-fenêtre). Ponadto występuje tam silne skontrastowanie wzoru meandrowego z białym rysunkiem płaszczyzn ściennych[15][16] oraz subtelna gra zastosowanych na elewacjach podstawowych barw. Efekt tej gry uzyskano dzięki użyciu bieli, czerni i czerwieni[15]. Całość mimo płaskiej elewacji dawała efekt „labiryntu płaszczyzn”. Niestety późniejsze termomodernizacje i naprawy, dokonywane w całkowitym oderwaniu do pierwotnych założeń, zdewastowały uzyskane w pierwotnym projekcie efekty wizualne i emocjonalne kreowane przez przemyślaną kompozycję stworzoną dzięki wyobraźni przestrzennej autorki tego dzieła[20]. Budynki zostały rozmieszczone niezależnie zarówno od historycznych linii zabudowy, jak i samej wcześniejszej zabudowy pierzejowej, w układzie diagonalnym[21].

Budynki przy ulicy Mikołaja Reja
adres powierzchnia zabudowy Identyfikator EGiB[a] G5[b]
Identyfikator IIP[c] PL.PZGiK.112.EGiB
ulica Mikołaja Reja 4[17][22] 326 m² 026401_1.0005.AR_28.83/1.1_BUD
AC6148A4-99D9-4C27-A5BE-85435FE24794[17]
ulica Mikołaja Reja 6[18][23] 330 m² 026401_1.0005.AR_28.76.1_BUD
56A43CCA-319A-45E2-B610-2613253E6862[18]
ulica Mikołaja Reja 8[19][24] 330 m² 026401_1.0005.AR_28.75.1_BUD
E2E40F13-ED57-4BE2-99A5-E9C10F72A266[19]

Budynek pod numerem 4 położony jest na działce gruntu o polu powierzchni wynoszącym 1.373 m², stanowiącej współwłasność Skarbu Państwa i osób fizycznych[25]. Natomiast budynki pod numerami 6 i 8 stanowią współwłasność osób fizycznych i gminy. Są to wydzielone nieruchomości (działki) praktycznie po obrysie budynków[d][26], otoczone działką należącą do gminy[27]. Według Klasyfikacji Środków Trwałych wszystkie budynki zaliczone są do grupy m - budynki mieszkalne (110)[17][18][19].

Odbiór i opinie edytuj

Architektura budynków po ich zbudowaniu spotkała się z pozytywnymi ocenami. Między innymi w plebiscycie Słowa Polskiego z 1968 r. otrzymały one tytuł Mistera Wrocławia[10][15][20]. W ocenach wyrażanych przez autorów różnych publikacji stosowano wobec nich między innymi takie określenie jak „efektowne”[10]. Budynki te stanowiły pomysł ich autorki jako architekta na nowoczesny punktowiec, który spełniałby wymogi ekonomiczne, zaostrzone ówcześnie normatywy i równocześnie gwarantowałby odpowiedni poziom estetyki[15]. Pojawiło się także ówcześnie w odniesieniu do tych budynków potoczne określenie „trojaczki”[10][15][20]. Spotyka się jednak także opinie przeciwne, wyrażające pogląd, że tak ukształtowana nowa zabudowa z lat 60. i 70. XX wieku nie była dobrze zharmonizowana z otoczeniem[2], gdyż budynki usytuowano zgodnie z ówczesnymi tendencjami niezależnie zarówno od historycznej linii zabudowy, jak i samej zachowanej zabudowy[21]. Pozytywnie natomiast pod tym kątem ocenia się zrealizowane w sąsiedztwie z lat późniejszych budynki plombowe[1][21], między innymi budynek pod numerami 2a-2f z 1992 r. projektu C. Matuszewskiego[1], których architektura godzi historyczną, zachowana tkankę miejską z modernistyczną zabudową trojaczków, nawiązując do obu tych odmiennych stylów i typów zabudowy. Ta zabudowa uwzględnia już historyczną linię zabudowy, ale dostosowuje się do diagonalnego kierunku ustawienia punktowców stanowiąc ważny ślad szacunku dla obu sąsiadów[1][21].

Budynki w innych lokalizacjach edytuj

Między innymi ówczesny pozytywny odbiór architektury obiektów sprawił, że projekt tych budynków został wykorzystany ponownie i analogiczne budynki punktowe zostały zbudowane także w innych lokaliacjach Wrocławia[15][16], między innymi w rejonie ulicy Jęczmiennej[e][16], Kolejowej, Grabiszyńskiej, Szpitalnej i kardynała Stefana Wyszyńskiego[15]. Zostały one zrealizowane między innymi przez spółdzielnię mieszkaniową Cichy Kącik[28][29][30][31].

Budynki w innych lokalizacjach
adres powierzchnia zabudowy Identyfikator EGiB G5
Identyfikator IIP PL.PZGiK.112.EGiB
ulica Grabiszyńska 18[32][33] 324 m² 026401_1.0001.AR_31.17/11.1_BUD
C0CF8A05-1410-49C8-AC4F-D265C463BA6A[32]
ulica Grabiszyńska 36[34][35] 332 m² 026401_1.0001.AR_31.17/4.1_BUD
17A73273-AD3E-4506-B2B4-0EA74D6D24F3[34]
ulica Grabiszyńska 52[36][37] 336 m² 026401_1.0001.AR_31.7/4.1_BUD
69111974-63C4-4D55-B5B9-E1B9765DDDB9[36]
ulica Grabiszyńska 54[38][39] 330 m² 026401_1.0001.AR_31.7/5.1_BUD
93FBE99F-756D-4779-A347-C9CCD6C71658[38]
ulica Prosta 31[40][41] 323 m² 026401_1.0001.AR_31.17/7.1_BUD
F0202138-A8D7-49BE-8A64-D6C950DC8740[40]
ulica Kolejowa 22[42][43] 320 m² 026401_1.0001.AR_31.12/10.1_BUD
BD30FFA6-6F7B-4BBA-89E4-1D5EFC63FEC6[42]
ulica Kolejowa 30[44][45] 328 m² 026401_1.0001.AR_31.12/9.1_BUD
7C1C4520-EF31-477B-B149-16246A1AFBD8[44]
ulica Szpitalna 2[46][47] 326 m² 026401_1.0001.AR_30.17/6.1_BUD
B4F9BAC6-490D-4711-B5DA-5AC782D2D1E6[46]
ulica Szpitalna 4[48][49] 326 m² 026401_1.0001.AR_30.17/4.1_BUD
3EB9F8B5-A812-421E-A079-1A6563760D78[48]
ulica Szpitalna 6[50][51] 326 m² 026401_1.0001.AR_30.5/4.1_BUD
EF72EDEB-866B-4298-805D-93626BB5F5FE[50]
ulica Bolesława Prusa 25[52][53] 325 m² 026401_1.0005.AR_16.73/1.1_BUD
6C166613-B5AE-43CD-BF18-0FBEF03884B8[52]
ulica kardynała Stefana Wyszyńskiego 55[54][55] 316 m² 026401_1.0005.AR_16.107/3.1_BUD
1C31E5ED-2C4F-4380-B0F6-B346B57C56BB[54]
ulica kardynała Stefana Wyszyńskiego 59[56][57] 318 m² 026401_1.0005.AR_16.107/3.2_BUD
DCE88CEF-6160-4C8F-A4DC-CE2E30645491[56]

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. ↑ EGiB – ewidencja gruntów i budynków.
  2. ↑ G5 – instrukcja techniczna G-5.
  3. ↑ IIP – infrastruktura informacji przestrzennej.
  4. ↑ Numer 6: działka ewidencyjna o powierzchni 334 m²[58], numer 8: działka ewidencyjna o powierzchni 334 m²[59].
  5. ↑ W przytoczonym źródle podano, że takie budynki zbudowano także przy ulicy Stalowej i Jęczmiennej[16], co jest błędną informacją, gdyż przy ulicy Stalowej nie ma takich punktowców.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g Harasimowicz 2006 ↓, s. 745 (Reja Mikołaja).
  2. ↑ a b c Harasimowicz 2006 ↓, s. 621 (Ołbin).
  3. ↑ ZDiUM drogi 2023 ↓, L.p. 5155 (Reja Mikołaja).
  4. ↑ UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedla Wrocławia.
  5. ↑ UMWr SIP Studium 2018 ↓, s. 341, 343, 355-356 (k.j.u. A6, A7).
  6. ↑ Mironowicz 2016 ↓, s. 33 (Ryc. 13), 34-35.
  7. ↑ a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Dostęp do infrastruktury komunikacyjnej miasta.
  8. ↑ UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Komunikacja i transport.
  9. ↑ UMWr SKM 2023 ↓, Schematy.
  10. ↑ a b c d e f g h i j Antkowiak 1970 ↓, s. 215-216 (Reja).
  11. ↑ a b SARP 1996 ↓, s. 36, 47.
  12. ↑ a b c Muzeum Architektury 1966a ↓, "Trojaczek".
  13. ↑ a b c Muzeum Architektury 1966b ↓, "Trojaczek".
  14. ↑ Molicki i Zwierzchowski 2001 ↓, s. 95, 119 (poz. 53).
  15. ↑ a b c d e f g h i j Czyż-Kaczor 2021 ↓, Mistery Wrocławia.
  16. ↑ a b c d e f SARP 1996 ↓, s. 36.
  17. ↑ a b c d ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0005.AR_28.83/1.1_BUD.
  18. ↑ a b c d ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0005.AR_28.76.1_BUD.
  19. ↑ a b c d ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0005.AR_28.75.1_BUD.
  20. ↑ a b c Prastowski 2012 ↓, wia5-3266-14256.
  21. ↑ a b c d SARP 1996 ↓, s. 47.
  22. ↑ UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, /poi/pt/54975/ul.Reja/4.
  23. ↑ UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, /poi/pt/19039/ul.Reja/6.
  24. ↑ UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, /poi/pt/19789/ul.Reja/8.
  25. ↑ UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: dz. Plac Grunwaldzki, AR_28, 83/1.
  26. ↑ UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: dz. Plac Grunwaldzki, AR_28, 75 i 76.
  27. ↑ UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: dz. Plac Grunwaldzki, AR_28, 81/26.
  28. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 757 (Rozjezdny).
  29. ↑ Antkowiak 1970 ↓, s. 203-204 (Prosta).
  30. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 115 (Cichy Kącik).
  31. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 633 (Osiedla Mieszkaniowe).
  32. ↑ a b ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0001.AR_31.17/11.1_BUD.
  33. ↑ UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, /poi/pt/45987/ul.Grabiszyńska/18.
  34. ↑ a b ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0001.AR_31.17/4.1_BUD.
  35. ↑ UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, /poi/pt/16101/ul.Grabiszyńska/36.
  36. ↑ a b ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0001.AR_31.7/4.1_BUD.
  37. ↑ UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, /poi/pt/16512/ul.Grabiszyńska/52.
  38. ↑ a b ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0001.AR_31.7/5.1_BUD.
  39. ↑ UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, /poi/pt/58670/ul.Grabiszyńska/54.
  40. ↑ a b ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0001.AR_31.17/7.1_BUD.
  41. ↑ UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, /poi/pt/49443/ul.Prosta/31.
  42. ↑ a b ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0001.AR_31.12/10.1_BUD.
  43. ↑ UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, /poi/pt/9974/ul.Kolejowa/22.
  44. ↑ a b ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0001.AR_31.12/9.1_BUD.
  45. ↑ UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, /poi/pt/52233/ul.Kolejowa/30.
  46. ↑ a b ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0001.AR_30.17/6.1_BUD.
  47. ↑ UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, /poi/pt/25670/ul.Szpitalna/2.
  48. ↑ a b ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0001.AR_30.17/4.1_BUD.
  49. ↑ UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, /poi/pt/39550/ul.Szpitalna/4.
  50. ↑ a b ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0001.AR_30.5/4.1_BUD.
  51. ↑ UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, /poi/pt/23866/ul.Szpitalna/6.
  52. ↑ a b ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0005.AR_16.73/1.1_BUD.
  53. ↑ UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, /poi/pt/42096/ul.Prusa/25.
  54. ↑ a b ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0005.AR_16.107/3.1_BUD.
  55. ↑ UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, /poi/pt/47932/ul.Wyszyńskiego/55.
  56. ↑ a b ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0005.AR_16.107/3.2_BUD.
  57. ↑ UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, /poi/pt/42737/ul.Wyszyńskiego/59.
  58. ↑ UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: dz. Plac Grunwaldzki, AR_28, 76.
  59. ↑ UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: dz. Plac Grunwaldzki, AR_28, 75.

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Budynki_mieszkalne_przy_ulicy_Mikołaja_Reja_4,_6,_8_we_Wrocławiu&oldid=71928246”