Burak ćwikłowy

Burak ćwikłowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	szarłatowate
Rodzaj	burak
Gatunek	burak zwyczajny
Podgatunek	Beta vulgaris L. subsp. vulgaris
	Nazwa systematyczna
	Beta vulgaris L. subsp. vulgaris L.; Sp. pl. 1:222. 1753
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Burak ćwikłowy – grupa kultywarów podgatunku buraka zwyczajnego (Beta vulgaris L. subsp. vulgaris). Ma formy jednoroczne, dwuletnie i trwałe. Był uprawiany w czasach starożytnych dla celów spożywczych i leczniczych, przy czym uprawiane wówczas formy różniły się znacznie od współczesnych^[3].

Morfologia edytuj

Ma jadalny, czerwony, biały lub żółty korzeń spichrzowy i czerwonawe liście.

Jest rośliną dwuletnią. W pierwszym roku uprawy tworzy korzeń spichrzowy i rozetę liści, a w drugim pęd kwiatostanowy. Kształt korzenia spichrzowego jest cechą odmianową. Odmiany o korzeniach wydłużonych mają dłuższy okres wegetacji niż odmiany o korzeniach kulistych lub płaskokulistych. Liście w rozecie są trójkątne lub owalne o zabarwieniu od jasnozielonego do brązowo- lub fioletowoczerwonego. Są osadzone na długich, soczystych ogonkach^[3].

Zastosowanie edytuj

Warzywo. Jest powszechnie uprawiane w Polsce. Jego młode liście są jadane jako botwina.
Sposób uprawy: Nasiona wysiewa się w kwietniu. Okres wzrostu trwa 3–4 miesiące. Nie wymaga żyznej gleby.

Wartości odżywcze edytuj

Młode liście zawierają więcej białka i soli mineralnych aniżeli korzenie. Korzeń zawiera białko, cukry, sole mineralne, witaminy z grupy B i witaminę C. Ma szczególnie znaczenie dietetyczne dzięki dużej zawartości błonnika, który wpływa dodatnio na trawienie oraz dzięki zawartości kwasu jabłkowego, cytrynowego, winnego i szczawiowego^[3].

Uprawy w Polsce edytuj

Burak ćwikłowy jest jednym z najpopularniejszych warzyw w Polsce, uprawianym na powierzchni 8–15 tys. ha., a jego zbiory odnotowują udział 6% w zbiorach warzyw w Polsce, kształtując się na poziomie od 290 do 375 tys. ton. Polska jest największym producentem buraków ćwikłowych w UE. Eksport świeżych buraków ćwikłowych jest stosunkowo nieduży. W latach 2012–2017 wynosił 16–23 tys. ton. W polskiej sprzedaży zagranicznej warzyw buraki ćwikłowe mają 5-procentowy udział^[4].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Warzywa – Burak ćwikłowy.
↑ Rynek warzyw w Polsce. listopad 2018. [dostęp 2019-03-17]. (pol.).

Bibliografia edytuj

EugeniuszE. Kołota EugeniuszE., KatarzynaK. Adamczewska-Sowińska KatarzynaK., Burak ćwikłowy i liściowy, Warszawa: Hortpress, 2006, s. 80, ISBN 83-89211-72-6, OCLC 749134565 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).

[rolnik-3] Warzywa – Burak ćwikłowy.

[Rynek_warzyw_w_Polsce-4] Rynek warzyw w Polsce. listopad 2018. [dostęp 2019-03-17]. (pol.).

[3]

[1]

[2]

[4]