Bystrzyca (obwód grodzieński)
Bystrzyca[2] (biał. Быстрыца, Bystryca; ros. Быстрица, Bystrica; hist. także Bystrzyca Nadwilejska) – wieś na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie ostrowieckim, w sielsowiecie Worniany, nad Wilią.
.jpg) kościół w Bystrzycy w XIX w. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Populacja (2019) • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy |
231221 |
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie Polski w 1939  | |
 54°47′47″N 25°52′30″E/54,796389 25,875000
| |
Historia edytuj
Do czasów sowieckich miasteczko.
Należy do najstarszych miejscowości na terenie współczesnej Białorusi. Wzmianki o niej pojawiają się w 1390[3], istniała jednak wcześniej. Przez staropolskich historyków ks. Macieja Stryjkowskiego i Wojciecha Wijuka Kojałowicza SI Bystrzyca uważana była za pierwszą stolicę wielkich książąt litewskich. Razem z Wielkim Księstwem Litewskim weszła w skład Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W jej ramach należała do województwa wileńskiego i powiatu wileńskiego. Była wówczas siedzibą starostwa niegrodowego, z którego w XVIII w. płacono 1785 zł kwarty. Odpadła od Polski w wyniku III rozbioru[4].
W XIX i w początkach XX w. położona była w Rosji, w guberni wileńskiej, w powiecie wileńskim. Była wówczas siedzibą gminy Bystrzyca i okręgu wiejskiego[4].
Po I wojnie światowej pod administracją polską, w Zarządzie Cywilnym Ziem Wschodnich, w okręgu wileńskim, w powiecie wileńskim. W latach 1920-1922 w składzie Litwy Środkowej.
Od 11 kwietnia 1922[5] leżała w Polsce, w województwie wileńskim[a], w powiecie wileńsko-trockim, w gminie Bystrzyca, a po jej zniesieniu 1 kwietnia 1927 w gminie Worniany[6]. Nazwę Bystrzyca (Bystrzyca Nadwilejska) nosiły wówczas miasteczko, kolonia i chutory[7].
Podczas okupacji hitlerowskiej, w lipcu 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 200 osób. 22 wrześniaa 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowano. Aktywną rolę w zbrodni brali udział policjanci litewscy[8].
Po II wojnie światowej w granicach Związku Sowieckiego. Od 1991 w niepodległej Białorusi.
Religia edytuj
W 1390 król Polski i wielki książę litewski Władysław II Jagiełło ufundował tu jeden z pierwszych kościołów na Litwie, który powierzył kanonikom regularnym. W 1523 kolejną świątynię ufundował tu Zygmunt I Stary. W 1760 lub 1761 zbudowano obecny kościół. W XIX w. parafia należała do dekanatu wileńskiego diecezji wileńskiej. W 1865 w ramach represji popowstaniowych władze carskie skonfiskowały kościół i zamieniły go na cerkiew prawosławną. Zwrócony katolikom po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Obecnie w Bystrzycy funkcjonuje parafia rzymskokatolicka[3][4].
Uwagi edytuj
- ↑ do 20 stycznia 1926 w Ziemi Wileńskiej
Przypisy edytuj
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu grodzieńskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 4 października 2019 roku.
- ↑ Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2019. ISBN 978-83-254-2578-4.
- ↑ a b Bystrzyca. Zabytki i atrakcje Białorusi. [dostęp 2023-05-16]. (pol.).
- ↑ a b c Bystrzyca (1), pow. wileński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 510.
- ↑ Dz.U. z 1922 r. nr 26, poz. 213
- ↑ Dz.U. z 1927 r. nr 24, poz. 189
- ↑ Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej.. T. I. Województwo wileńskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1938.
- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1048.
Bibliografia edytuj
- Bystrzyca (1), pow. wileński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 510.
- Mapa WIG Michaliszki. [dostęp 2023-05-16]. (pol.).
- Publiczna Mapa Katastralna Republiki Białorusi. [dostęp 2023-05-16]. (ros. • biał.).
