Călușari
Călușari (wym. [kəluˈʃarʲ]; mołd. кэлушари, căluşari; bułg. калушари, русалии; mac. русалии) – członkowie tradycyjnego sekretnego bractwa w Rumunii, Mołdawii, Bułgarii, Macedonii praktykującego rytualny taniec akrobatyczny căluș, rusalii.
W 2005 roku taniec căluș został proklamowany Arcydziełem Ustnego i Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości, a w 2008 roku wpisany na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO[1].
Opis edytuj
Według rumuńskiego etnografa Mircei Eliadego, nazwa călușari pochodzi od łac. caballus, czyli koń[2]. Patronką bractwa jest „królowa wróżek” Herodiada (Doamna Zînelor) – lokalne wcielenie bogini Diany[2]. Młodzi mężczyźni wprowadzani są do grupy przez mistrza (vatafa) posiadającego wiedzę tajemną, przekazaną mu przez przodków (descântece)[1]. Członkowie bractwa noszą pałki i miecze, a także drewnianą głowę konia i proporzec, na który składają przysięgę wierności[2].
Według lokalnych wierzeń, Călușari byli obdarzeni mocą uzdrawiania, którą uwalniali poprzez rytualny taniec – căluș[1]. Călușari mieli uzdrawiać chorych, na których choroby sprowadziły wróżki „zîne”, szczególnie aktywne w okresie pomiędzy Wielkanocą a Zielonymi Świątkami[2][3]. Grupy tancerzy wędrowały od domu do domu, obiecując mieszkańcom zdrowie i dobrobyt[1]. Najlepszą ochronę przed „zînami” zapewniał czosnek i bylica, stąd călușari żuli dużo czosnku, a nawet w celu uzdrowienia pacjenta pluli mu czosnkiem w twarz[3]. Początków rytuału upatruje się w pogańskich obrzędach w intencji płodności, wykorzystujących symbol konia czczonego jako ucieleśnienie słońca[1].
Rytuał obejmuje tańce, scenki i piosenki odgrywane przy akompaniamencie dwóch par skrzypiec i akordeonu[1]. Tancerze ubrani w tradycyjne stroje – haftowane koszule, spodnie z dzwoneczkami i kolorowe kapelusze, wykonują złożony taniec akrobatyczny z podskokami, przytupami i stukaniem obcasami[1]. Călușari mieli posiadać umiejętność sprawiania wrażenia, że fruwają w powietrzu – jak wróżki „zîne”[2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g UNESCO ICH: Căluş ritual. [dostęp 2015-05-02]. (ang.).
- ↑ a b c d e Mircea Eliade: Occultism, Witchcraft, and Cultural Fashions: Essays in Comparative Religion. University of Chicago Press, 2012, s. 81. ISBN 978-0-226-16330-7. [dostęp 2015-05-02]. (ang.).
- ↑ a b Mircea Eliade: Occultism, Witchcraft, and Cultural Fashions: Essays in Comparative Religion. University of Chicago Press, 2012, s. 82. ISBN 978-0-226-16330-7. [dostęp 2015-05-02]. (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- UNESCO: The Căluş Ritual. [w:] Youtube [on-line]. [dostęp 2015-05-02]. (ang.).