CA 15-3
CA 15-3 – antygen będący markerem nowotworowym znajdujący zastosowanie w monitorowaniu leczenia raka piersi. Jest to mucynopodobna glikoproteina kodowana przez gen MUC-1. Produkty genu MUC1 podlegają różnej glikozylacji i w efekcie powstają różne wykrywalne antygeny, z których kliniczne znaczenie mają CA 15-3, CA 27.29 i CA 549[1][2]. Antygen występuje w prawidłowych komórkach nabłonka gruczołu piersiowego i w komórkach raka piersi[3][4].
Zastosowanie edytuj
- Rak piersi
Zastosowanie CA 15-3 w wykrywaniu raka piersi jest ograniczone. Jego podwyższone stężenie obserwuje się w zależności od zaawansowania choroby w 30-40% przypadków raka piersi bez przerzutów i 70% przypadków raka piersi z przerzutami[3][5]. Marker nie nadaje się do badań przesiewowych w kierunku raka piersi[2].
Marker, szczególnie w połączeniu z CEA jest przydatny w monitorowaniu skuteczności leczenia i rozpoznawaniu nawrotu[6][2][7][1][8]. W pierwszym tygodniu leczenia może być obserwowalny wzrost stężenia markera niezwiązany z nieskutecznością leczenia, a spowodowany z jego masowym uwalnianiem ze zniszczonych komórek nowotworowych[2].
Wysokie stężenie CA 15-3 w raku piersi jest związane z gorszym rokowaniem[2]. Podwyższone stężenie CA 15-3 jest związane z wyższym ryzykiem obecności przerzutów[9], choć prawidłowe stężenie nie wyklucza ich[2]. Również wysokie stężenie markerów CA 15-3 i CEA jest związane gorszym rokowaniem[10][11].
Początkowe badania sugerowały, że CA 27.29 wykazuje wyższą czułość, jednak późniejsze badania nie potwierdzają tej tendencji[12].
- Rak jajnika
W 50-70% przypadków raka jajnika obserwuje się podwyższone stężenie markera[13][2], jednak w 2-6% przypadków zmian łagodnych jajnika również występuje podwyższone stężenie CA 15-3[13].
Samodzielnie stosowany marker nie znalazł zastosowania w diagnostyce lub monitorowaniu choroby[13][2], jednak w połączeniu z CA 125 jest stosowany w różnicowaniu zmian złośliwych i niezłośliwych[13].
- Inne nowotwory
Podwyższone stężenie CA 15-3 może towarzyszyć rakowi szyjki macicy, rakowi endometrium (trzonu macicy) i rakom niedrobnokomórkowym płuca[3].
Choroby nienowotworowe i ciąża edytuj
Podwyższone stężenie CA 15-3 jest obserwowane w marskości wątroby, zapaleniu wątroby, niezłośliwych nowotworach piersi, jajnika, płuca i przewodu pokarmowego. Dwukrotny wzrost stężenia obserwuje się u kobiet w III trymestrze ciąży[3].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Emilio Bombardieri, Gianni Bonadonna, Luca Gianni: Breast Cancer: Nuclear Medicine in Diagnosis and Therapeutic Options. Springer Science & Business Media, 2007, s. 34-35. ISBN 978-3-540-36781-9.
- ↑ a b c d e f g h Cynthia C. Chernecky, Barbara J. Berger: Laboratory Tests and Diagnostic Procedures. Elsevier Health Sciences, 2007, s. 269-270. ISBN 978-1-4160-6683-5.
- ↑ a b c d A. Dembińska-Kieć, J. W. Naskalski: Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Edra Urban & Partner, 2002, s. 874-875. ISBN 978-83-87944-33-9.
- ↑ MS. Donepudi, K. Kondapalli, SJ. Amos, P. Venkanteshan. Breast cancer statistics and markers. „J Cancer Res Ther”. 10 (3). s. 506-11. DOI: 10.4103/0973-1482.137927. PMID: 25313729.
- ↑ DF. Hayes, VR. Zurawski, DW. Kufe. Comparison of circulating CA15-3 and carcinoembryonic antigen levels in patients with breast cancer. „J Clin Oncol”. 4 (10), s. 1542-50, Oct 1986. PMID: 2428949.
- ↑ D. Al-azawi, G. Kelly, E. Myers, EW. McDermott i inni. CA 15-3 is predictive of response and disease recurrence following treatment in locally advanced breast cancer. „BMC Cancer”. 6, s. 220, 2006. DOI: 10.1186/1471-2407-6-220. PMID: 16953875.
- ↑ Debmalya Barh, Angelo Carpi, Mukesh Verma, Mehmet Gunduz: Cancer Biomarkers: Minimal and Noninvasive Early Diagnosis and Prognosis. CRC Press, 2014, s. 563. ISBN 978-1-4665-8429-7.
- ↑ C. Tondini, DF. Hayes, R. Gelman, IC. Henderson i inni. Comparison of CA15-3 and carcinoembryonic antigen in monitoring the clinical course of patients with metastatic breast cancer. „Cancer Res”. 48 (14), s. 4107-12, Jul 1988. PMID: 3164256.
- ↑ H. Fejzić, S. Mujagić, S. Azabagić, M. Burina. Tumor marker CA 15-3 in breast cancer patients. „Acta Med Acad”. 44 (1), s. 39-46, 2015. DOI: 10.5644/ama2006-124.125. PMID: 26062696.
- ↑ BW. Park, JW. Oh, JH. Kim, SH. Park i inni. Preoperative CA 15-3 and CEA serum levels as predictor for breast cancer outcomes. „Ann Oncol”. 19 (4), s. 675-81, Apr 2008. DOI: 10.1093/annonc/mdm538. PMID: 18037623.
- ↑ JS. Lee, S. Park, JM. Park, JH. Cho i inni. Elevated levels of preoperative CA 15-3 and CEA serum levels have independently poor prognostic significance in breast cancer. „Ann Oncol”. 24 (5), s. 1225-31, May 2013. DOI: 10.1093/annonc/mds604. PMID: 23230137.
- ↑ LJ. Graham, MP. Shupe, EJ. Schneble, FL. Flynt i inni. Current approaches and challenges in monitoring treatment responses in breast cancer. „J Cancer”. 5 (1), s. 58-68, 2014. DOI: 10.7150/jca.7047. PMID: 24396498.
- ↑ a b c d Richard R. Barakat, Maurie Markman, Marcus Randall: Principles and Practice of Gynecologic Oncology. Lippincott Williams & Wilkins, 2009, s. 154. ISBN 978-0-7817-7845-9.
