Uakari dżunglowy
Uakari dżunglowy[4] (Cacajao ayresi) – gatunek ssaka naczelnego z podrodziny saki (Pitheciinae) w obrębie rodziny sakowatych (Pitheciidae).
| Cacajao ayresi[1] | |||
| Boubli, M.N.F. Silva, Amado, Hrbek, Pontual & Farias, 2008[2] | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
uakari dżunglowy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Taksonomia edytuj
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 2008 roku międzynarodowy zespół zoologów (Brytyjczyk Jean P. Boubli, Brazylijczycy Maria Nazareth Ferreira da Silva, Manuella V. Amado, Francisco Boavista Pontual, Izeni P. Farias i Czech Tomas Hrbek), nadając mu nazwę Cacajao ayresi[2]. Miejsce typowe to prawy brzeg dolnego biegu rzeki Araçá (0°33′S 62°55′W/-0,548083 -62,911222), w stanie Amazonas, w Brazylii[2][5]. Holotyp to skóra, czaszka i tkanki wątroby zakonserwowanej w etanolu dorosłej samicy (INPA 5248) przechowywany w Instituto Nacional de Pesquisas da Amazônia w Manaus; okaz zebrany 2 grudnia 2005 roku przez Boubli’ego[2].
Cacajao ayresi został opisany w 2008 jako nowy gatunek oparty na morfologii i w pewnej części poparty analizami molekularnymi[6]. Niektóre autorytety traktują C. ayresi jako podgatunek C. hosomi (pod nazwą C. melanocephalus), dlatego zachodzi potrzeba przeprowadzenia dalszych badań[7][5][6].
Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[6].
Etymologia edytuj
- Cacajao: port. cacajão „uakari”, od tupi cacajao – lokalnej nazwy uakari czarnogłowego w niektórych częściach Brazylii i Wenezueli[8].
- ayresi: dr José Márcio Ayres (1954–2003), brazylijski biolog, konserwator przyrody i prymatolog[2].
Zasięg występowania edytuj
Uakari dżunglowy występuje w północno-zachodniej Amazonii w Brazylii, zasięg jest wyraźnie ograniczony do niewielkiego obszaru obejmującego dorzecze rzeki Curuduri i środkowego oraz dolnego biegu rzeki Araçá na północ od rzeki Negro[6].
Morfologia edytuj
Długość ciała (bez ogona) 30–40 cm, długość ogona samic 15–18 cm; masa ciała 2–2,5 kg[9].
Status zagrożenia edytuj
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. least concern ‘najmniejszej troski’)[3].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Cacajao ayresi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e J.P. Boubli, M.N.F. da Silva, M.V. Amado, T. Hrbek, F.B. Pontual, I.P. Farias. A taxonomic reassessment of black uakari monkeys, Cacajao melanocephalus group, Humboldt (1811), with the description of two new species. „International Journal of Primatology”. 29 (3), s. 737, 2008. DOI: 10.1007/s10764-008-9248-7.
- ↑ a b J.P. Boubli i inni, Cacajao ayresi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2021-2 [dostęp 2021-08-14] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 41. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Cacajao ayresi Boubli, M. N. F. Silva, Amado, Hrbek, Pontual, & Farias, 2008. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-14]. (ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 210. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ S. Ferrari, P.G. Guedes, W.M.B. Figueiredo-Ready & A.A. Barnett. Reconsidering the taxonomy of the Black-Faced Uacaris, Cacajao melanocephalus group (Mammalia: Pitheciidae), from the northern Amazon Basin. „Zootaxa”. 3866 (3), s. 353–370, 2014. DOI: 10.11646/zootaxa.3866.3.3. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 149, 1904. (ang.).
- ↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 137. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
Bibliografia edytuj
- National Geographic News, New Monkey Species Found in Remote Amazon (ang.)