Calceolariaceaerodzina roślin z rzędu jasnotowców (Lamiales). Obejmuje dwa rodzaje z ok. 260 gatunkami[2], z czego tylko kilka reprezentuje występujący w Nowej Zelandii rodzaj Jovellana. Wszystkie pozostałe gatunki należą do rodzaju pantofelnik Calceolaria występującego w Ameryce Południowej wzdłuż Andów od Ziemi Ognistej po północne krańce kontynentu oraz w Ameryce Środkowej po Meksyk na północy[2]. Liczne gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne[4].

Calceolariaceae
Ilustracja
Calceolaria herbeohybrida
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

Calceolariaceae

Nazwa systematyczna
Calceolariaceae Olmstead
R.G. Olmstead et al., Amer. J. Bot. 88: 357. 23 Feb 2001[3]
Typ nomenklatoryczny

Calceolaria L., nom. cons. (1770)[3]

Calceolaria uniflora
Jovellana violacea

Morfologia edytuj

Pokrój
Rośliny zielne i krzewy o drewnie bez promieni[2].
Liście
Naprzeciwległe, czasem połączone nasadami w węzłach. Blaszka liściowa zwykle piłkowana, rzadziej całobrzega[2].
Kwiaty
Czterokrotne, okazałe, grzbieciste, z dolną wargą korony silnie rozdętą. Na jej wewnętrznej stronie znajdują się gruczołowate włoski z olejkami eterycznymi. Pręciki są dwa. Zalążnia jest wpół dolna. Na szczycie słupka znamię drobne, główkowate lub niewyraźnie rozdzielone na dwie łatki[2].
Owoce
Torebki[2].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)[2]

Rodzina siostrzana dla ostrojowatych Gesneriaceae.

jasnotowce

Plocospermataceae





Carlemanniaceae



Oleaceae oliwkowate





Tetrachondraceae





Peltantheraceae




Calceolariaceae



Gesneriaceae ostrojowate






Plantaginaceae babkowate




Scrophulariaceae trędownikowate




Stilbaceae





Byblidaceae byblisowate



Linderniaceae linderniowate






Pedaliaceae połapkowate, sezamowate



Martyniaceae martyniowate



Acanthaceae akantowate





Bignoniaceae bignoniowate






Schlegeliaceae



Lentibulariaceae pływaczowate





Thomandersiaceae



Verbenaceae werbenowate






jasnotowate Lamiaceae




Mazaceae




Phrymaceae




paulowniowate Paulowniaceae



zarazowate Orobanchaceae

















Wykaz rodzajów[2][5]

Przypisy edytuj

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
  2. a b c d e f g h i Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
  3. a b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – C. University of Maryland. [dostęp 2016-12-30].
  4. Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 302. ISBN 1-55407-206-9.
  5. List of Genera in CALCEOLARIACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2016-12-30] (ang.).