Caprimulgus
Caprimulgus – rodzaj ptaków z podrodziny lelków (Caprimulginae) w rodzinie lelkowatych (Caprimulgidae).
| Caprimulgus[1] | |||||
| Linnaeus, 1758[2] | |||||
 Przedstawiciel rodzaju – lelek paskogłowy (C. macrurus) | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Rodzaj |
Caprimulgus | ||||
| Typ nomenklatoryczny | |||||
|
Caprimulgus europaeus Linnaeus, 1758 | |||||
| |||||
| Gatunki | |||||
| |||||
Zasięg występowania edytuj
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji, Afryce i Australazji[18][19].
Morfologia edytuj
Systematyka edytuj
Etymologia edytuj
- Caprimulgus: łac. caprimulgus „lelek”, od capra „koza”, od caper, capri „cap”; mulgere „doić”. Dość długo z lelkiem zwyczajnym związany był przesąd, jakoby ptak ten pił mleko z kozich wymion[20].
- Nyctichelidon: gr. νυκτι- nukti- „nocny”, od νυξ nux, νυκτος nuktos „noc”; χελιδων khelidōn, χελιδονος khelidonos „jaskółka”[20]. Gatunek typowy: Caprimulgus europaeus Linnaeus, 1758.
- Nyctivociferator: r. νυκτι- nukti- „nocny”, od νυξ nux, νυκτος nuktos „noc”; łac. vociferator, vociferatoris „krzykacz”, od vociferari „krzyczeć”, od vox, vocis „głos”; ferre „nosić”[20]. Nowa nazwa dla Caprimulgus Linnaeus, 1758.
- Vociferator: łac. vociferator, vociferatoris „krzykacz”, od vociferari „krzyczeć”, od vox, vocis „głos”; ferre „nosić”[20]. Nazwa zastępcza dla Caprimulgus Linnaeus, 1758.
- Phalaenivora: rodzaj Phalaena Linnaeus, 1758 (ćma), od gr. φαλαινα phalaina „ćma”; łac. -vorus „jedzący”, od vorare „pożerać”[20]. Nowa nazwa dla Caprimulgus Linnaeus, 1758.
- Macrodipteryx: gr. μακρος makros „długi”; δις dis „dwa razy”, od δυο duo „dwa”; πτερυξ pterux, πτερυγος pterugos „skrzydło”[20]. Gatunek typowy: Macrodipteryx africanus Swainson, 1837 (= Caprimulgus longipennis Shaw, 1796).
- Scotornis: gr. σκοτος skotos „ciemność, mrok”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[20]. Gatunek typowy: Caprimulgus climacurus Vieillot, 1824.
- Semeiophorus: gr. σημειον sēmeion „flaga, sztandar”, od σημα sēma, σηματος sēmatos „znak”; -φορος -phoros „dźwigający”, od φερω pherō „nosić”[20]. Gatunek typowy: Semeïophorus (Macrodipteryx?) vexillarius Gould, 1838
- Cosmetornis: gr. κοσμητης kosmētēs „garderobiany”, od κοσμεω kosmeō „ozdabiać”, od κοσμος kosmos „ornament, ozdoba”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[20]. Gatunek typowy: Semeïophorus (Macrodipteryx?) vexillarius Gould, 1838.
- Climacurus: gr. κλιμαξ klimax, κλιμακος klimakos „drabina”; ουρα oura „ogon”[20]. Gatunek typowy: Caprimulgus climacurus Vieillot, 1824.
- Creapyga: autor nie wyjaśnił etymologii nazwy rodzajowej[20]. Gatunek typowy: nie podano.
- Capripeda: rodzaj Caprimulgus Linnaeus, 1758 (lelek); gr. πεδη pedē „kajdany, pęta”[20]. Gatunek typowy: Caprimulgus natalensis A. Smith, 1845.
- Eximiornis: łac. eximius „wyborowy, wybitny”, od eximere „zabrać, odebrać”, od emere „kupić”; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[20]. Gatunek typowy: Caprimulgus eximius Temminck, 1826.
- Rossornis: John Alexander Ross (1868–1957), australijski prawnik rządowy, prezydent RAOU w 1926 roku; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[20]. Gatunek typowy: Caprimulgus macrurus Horsfield, 1821.
- Crotema: gr. κροτημα krotēma „coś wykutego”, od κροτεω kroteō „wykuć, ukuć”[20]. Gatunek typowy: Caprimulgus fossii Hartlaub, 1857.
- Nycticircus: gr. νυκτι- nukti- „nocny”, od νυξ nux, νυκτος nuktos „noc”; κιρκος kirkos „jastrząb”[20]. Gatunek typowy: Scotornis trimaculatus Swainson, 1837 (= Caprimulgus tristigma Rüppell, 1840).
- Nyctictypus: gr. νυκτι- nukti- „nocny”, od νυξ nux, νυκτος nuktos „noc”; κτυπος ktupos „hałas, dźwięk”[20]. Gatunek typowy: Caprimulgus rufigena A. Smith, 1845.
- Nyctisyrigmus: gr. νυκτι- nukti- „nocny”, od νυξ nux, νυκτος nuktos „noc”; συριγμος surigmos „gwizdanie”, od συριγξ surinx, συριγγος suringos „fujarka pasterska, gwizdek”[20]. Gatunek typowy: Caprimulgus pectoralis Cuvier, 1816.
- Allasma: gr. αλλος allos „inny”; ασμα asma, ασματος asmatos „śpiew”[20]. Gatunek typowy: Caprimulgus clarus Reichenow, 1892.
- Diaphorasma: gr. διαφορος diaphoros „różny”; ασμα asma, ασματος asmatos „śpiew”[20]. Gatunek typowy: Caprimulgus donaldsoni Sharpe, 1895.
Podział systematyczny edytuj
Do rodzaju należą następujące gatunki[21]:
- Caprimulgus ruficollis Temminck, 1820 – lelek rdzawoszyi
- Caprimulgus jotaka Temminck & Schlegel, 1844 – lelek mandżurski – takson wyodrębniony ostatnio z C. indicus[22][23]
- Caprimulgus indicus Latham, 1790 – lelek indyjski
- Caprimulgus phalaena Hartlaub & Finsch, 1872 – lelek koralowy – takson wyodrębniony ostatnio z C. indicus[22][23]
- Caprimulgus europaeus Linnaeus, 1758 – lelek zwyczajny
- Caprimulgus fraenatus Salvadori, 1884 – lelek białowąsy
- Caprimulgus rufigena A. Smith, 1845 – lelek akacjowy
- Caprimulgus aegyptius M.H.C. Lichtenstein, 1823 – lelek egipski
- Caprimulgus mahrattensis Sykes, 1832 – lelek piaskowy
- Caprimulgus nubicus M.H.C. Lichtenstein, 1823 – lelek pustynny
- Caprimulgus eximius Temminck, 1826 – lelek złocisty
- Caprimulgus atripennis Jerdon, 1845 – lelek ozdobny
- Caprimulgus macrurus Horsfield, 1821 – lelek paskogłowy
- Caprimulgus andamanicus Hume, 1873 – lelek andamański – takson wyodrębniony ostatnio z C. macrurus[24][22][25]
- Caprimulgus meesi Sangster & Rozendaal, 2004 – lelek sundajski
- Caprimulgus manillensis Walden, 1875 – lelek filipiński
- Caprimulgus celebensis Ogilvie-Grant, 1894 – lelek celebeski
- Caprimulgus donaldsoni Sharpe, 1895 – lelek samotny
- Caprimulgus pectoralis Cuvier, 1816 – lelek śniady
- Caprimulgus poliocephalus Rüppell, 1840 – lelek górski
- Caprimulgus asiaticus Latham, 1790 – lelek krótkoskrzydły
- Caprimulgus madagascariensis Sganzin, 1840 – lelek malgaski
- Caprimulgus natalensis A. Smith, 1845 – lelek bagienny
- Caprimulgus solala R.J. Safford, Ash, Duckworth, Telfer & Zewdie, 1995 – lelek etiopski
- Caprimulgus inornatus von Heuglin, 1869 – lelek jasny
- Caprimulgus stellatus Blundell & Lovat, 1899 – lelek cętkowany
- Caprimulgus affinis Horsfield, 1821 – lelek krótkosterny
- Caprimulgus tristigma Rüppell, 1840 – lelek skalny
- Caprimulgus concretus Bonaparte, 1850 – lelek sumatrzański
- Caprimulgus pulchellus Salvadori, 1879 – lelek jawajski
- Caprimulgus prigoginei Louette, 1990 – lelek kongijski
- Caprimulgus batesi Sharpe, 1906 – lelek dżunglowy
- Caprimulgus climacurus Vieillot, 1824 – lelek ostrosterny
- Caprimulgus clarus Reichenow, 1892 – lelek wysmukły
- Caprimulgus fossii Hartlaub, 1857 – lelek klinosterny
- Caprimulgus longipennis Shaw, 1796 – dziwolotek flagopióry
- Caprimulgus vexillarius (Gould, 1838) – dziwolotek wstęgopióry
Przypisy edytuj
- ↑ Caprimulgus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 193. (łac.).
- ↑ J. Rennie: Nyctichelidon. W: G. Montagu: Ornithological dictionary of British birds. Wyd. 2. London: Hurst, Chance, and Co., 1831, s. 342. (ang.).
- ↑ a b W.H.Y.. Nyctivociferator. „Magazine of Natural History”. 7 (44), s. 636, 1834. (ang.).
- ↑ E. Blyth. Hewitson’s "British Oology". „The Analyst”. 5 (17), s. 79, 1836. (ang.).
- ↑ W. Swainson: On the natural history and classification of birds. Cz. 2. London: John Taylor, 1837, s. 339, seria: Cabinet cyclopaedia. Natural history. (ang.).
- ↑ W. Swainson: The Natural History of the Birds of Western Africa. Cz. 2. Edinburgh: W.H. Lizars, 1837, s. 66. (ang.).
- ↑ J. Gould: Icones avium, or Figures and Descriptions of New and Interesting Species of Birds from Various Parts of the Globe. Cz. 2. London: Richard and John E. Taylor, 1837, s. ryc. 13 i tekst. (ang.).
- ↑ G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. London: R. and J.E. Taylor, 1840, s. 8. (ang.).
- ↑ C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Breslau: A. Schulz, 1841. (niem.).
- ↑ R.-P. Lesson. Index ornithologique. „L’Écho du monde savant et l’Hermès”. 10, s. 109, 1843. (łac.).
- ↑ C.L. Bonaparte. Parallelismo fra la tribu’ dei cantori fissirostri e quella dei volucri hianti e dei notturni ovvero insidenti. „Rivista Contemporanea”. 9, s. 215, 1857. (wł.).
- ↑ Mathews 1918–1919 ↓, s. 235.
- ↑ Mathews 1918–1919 ↓, s. 234.
- ↑ a b c d A. Roberts. Review of the nomenclature of South African birds. „Annals of the Transvaal Museum”. 8 (4), s. 216, 1922. (ang.).
- ↑ Davis 1978 ↓, s. 26.
- ↑ Davis 1978 ↓, s. 30.
- ↑ a b N. Cleere: Family Caprimulgidae (Nightjars). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 5: Barn-owls to Hummingbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 1999, s. 359–362, 365–367, 369–372, 375–378, 381. ISBN 84-87334-25-3. (ang.).
- ↑ a b J. Fjeldså: Species Accounts of New Species. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal & D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. Specjalna: New Species and Global Index. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 206. ISBN 978-84-96553-88-0. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Caprimulginae Vigors, 1825 – lelki (wersja: 2020-04-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-29].
- ↑ a b c P.C. Rasmussen & J.C. Anderton: Birds of South Asia: The Ripley Guide. Cz. 2. Waszyngton i Barcelona: Smithsonian Inst. and Lynx Edicions, 2005. ISBN 84-87334-67-9. (ang.).
- ↑ a b H.D. Pratt & M.T. Etpison: Birds and Bats of Palau. Honolulu: Mutual Publishing, L.L.C., 2008. ISBN 978-1566478717. (ang.).
- ↑ G. Sangster & F.G. Rozzendaal. Systematic notes on Asian birds. 41. Territorial songs and species-level taxonomy of nightjars of the Caprimulgus macrurus complex, with the description of a new species. „Zoologische Verhandelingen”. 350, s. 7–45, 2004. (ang.).
- ↑ N. Cleere: Nightjars of the World: Frogmouths, Potoos, Oilbird and Owlet-nightjar. WildGuides, 2010. ISBN 978-0-691-14857-1. (ang.).
Bibliografia edytuj
- G.M. Mathews: The Birds of Australia. Cz. 7. London: H.F. & G. Witherby, 1918–1919, s. 1–499. (ang.).
- L.I. Davis. Acoustic evidence of relationship in Caprimulginae. „Pan American studies”. 1 (1), s. 22–57, 1978. (ang.).