Carl Ferdinand Langhans

architekt niemiecki

Carl Ferdinand Langhans (ur. 14 stycznia 1781 we Wrocławiu, zm. 22 listopada 1869 w Berlinie)[1]niemiecki architekt, syn Carla Gottharda Langhansa. Projektant i budowniczy wielu gmachów teatralnych i operowych na terenie Śląska i Niemiec, m.in. Opery Wrocławskiej. Projektował w stylu klasycystycznym i historycznym.

Carl Ferdinand Langhans
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

14 stycznia 1781
Wrocław

Data i miejsce śmierci

22 listopada 1869
Berlin

Dziedzina sztuki

Architektura

Epoka

Klasycyzm

C. F. Langhans: Kościół Opieki św. Józefa we Wrocławiu
C. F. Langhans: Teatr Nowy w Lipsku, ok. 1900
C. F. Langhans: Altes Palais w Berlinie, ok. 1900
C. F. Langhans: Synagoga pod Białym Bocianem we Wrocławiu

Życiorys edytuj

Carl Ferdinand Langhans był synem architekta Carla Gottharda Langhansa[1]. Wraz z Karlem Friedrichem Schinklem kształcił się u Davida Gilly’ego, a jednocześnie zawodu architekta uczył go ojciec[1].

W 1797 uzyskał uprawnienia kierownika budowy (niem. Baukondukteur)[1]. W latach 1800–1802 towarzyszył w pracach budowlanych nad berlińskim Niemieckim Teatrem Narodowym (niem. Deutsches Nationaltheater) przy Gendarmenmarkt według projektu ojca[1]. Wskutek wojny w 1806 jako główny nadworny inspektor budowlany (niem. Oberhofbauinspektor) otrzymywał jedynie wynagrodzenie tymczasowe (niem. Wartegeld)[1]. Następnie wyjechał w podroż studyjną do Włoch[1], gdzie znalazł się pod wpływem włoskich budowli renesansowych[2].

Od jesieni 1808 pracował jako samodzielny architekt we Wrocławiu[1]. W 1819 został mianowany radcą budowlanym (niem. Baurat)[1]. W latach 1828–1829 wyjechał do Francji i ponownie do Włoch[1]. W 1834 przeprowadził się do Berlina, by zająć się budową pałacu dla księcia Wilhelma przy Unter den Linden[1].

Projektował głównie budynki oper i teatrów w stylu klasycystycznym i historycznym[1]. W 1845 powierzono mu odbudowę audytorium opery berlińskiej[1], zniszczonej przez pożar w 1843[2]. Później był często angażowany do budowy teatrów[2], m.in. w Legnicy (1841), Szczecinie (1846–1849), Dessau (1855) i Lipsku (1864–1868)[1]. Wcześniej jednak nie udało mu się otrzymać zlecenia na odbudowę berlińskiego Teatru Narodowego (niem. Berliner Schauspielhaus), które przypadło Schinklowi w 1817 ani też na budowę berlińskiego Königsstädtisches Theater w 1833, które przyznano Karlowi Theodorowi Ottmerowi[1].

Obok architektury, Langhans interesował się akustyką i mechaniką[1] – w 1831 zaprezentował we Wrocławiu swój wynalazek tzw. pleoramę[3] – dwie, ruchome panoramy, które przesuwały się równolegle, a widz siedzący w łodzi pomiędzy nimi miał wrażenie wycieczki wodnej, np. po zatoce neapolitańskiej lub po rzece Ren[4].

Od 1815 roku, Carl Ferdinand Langhans był członkiem wrocławskiej loży masońskiej Fryderyk pod Złotym Berłem [5]

Wybrane dzieła edytuj

Teatry:

Inne budowle świeckie:

Budowle sakralne:

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h i j k l m n o p q r Hans Reuther: Langhans, Karl Ferdinand. W: Neue Deutsche Biographie. T. 13. 1982, s. 600–601. (niem.).
  2. a b c d Von Donop: Langhans, Karl Ferdinand. W: Allgemeine Deutsche Biographie. T. 17. 1883, s. 686–687. (niem.).
  3. Robert Jütte: A history of the senses: from antiquity to cyberspace. Polity, 2005, s. 195. ISBN 0-7456-2957-1. [dostęp 2010-10-05]. (ang.).
  4. Matthew Beaumont, Michael Freeman: The Railway and Modernity: Time, Space and the Machine Ensemble. Peter Lang, 2007. ISBN 3-03911-024-1. [dostęp 2010-10-05]. (ang.).
  5. Bożena Grzegorczyk, Uwag kilka o wrocławskim wolnomularstwie i siedzibie loży „Fryderyk pod złotym Berłem”, Quart Nr 1(27)/2013
  6. Archinform: Herzogliches Hoftheater. [dostęp 2010-10-06]. (niem.).
  7. Archinform: former municipal theatre (now opera building). [dostęp 2010-10-06]. (niem.).
  8. Archinform: Municipal Theatre. [dostęp 2010-10-06]. (niem.).
  9. Archinform: Municipal Theatre. [dostęp 2010-10-06]. (niem.).
  10. Encyklopedia Wrocławia. Jan Harasimowicz (red.). Wyd. III. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, s. 469-470. ISBN 83-7384-561-5.
  11. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej-Willa Hayna, Wrocław, ul. Parkowa 28-30.na str. polska-org.pl
  12. Archinform: Altes Palais. [dostęp 2010-10-06]. (niem.).
  13. Alena Janatková, Hanna Kozińska-Witt: Wohnen in der Grossstadt, 1900-1939: Wohnsituation und Modernisierung im europäischen Vergleich. Franz Steiner Verlag, 2006, s. 81. ISBN 3-515-08345-6. [dostęp 2010-10-05]. (niem.).

Linki zewnętrzne edytuj