Centaurea cineraria

*Centaurea cineraria*
	; Liście gatunku
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Carduoideae
Rodzaj	chaber
Gatunek	Centaurea cineraria
	Nazwa systematyczna
	Centaurea cineraria L.; Sp. Pl. 2: 912. 1753 (1 May 1753)
Synonimy
	Acosta cineraria (L.) Holub; Centaurea acutifolia Schur; Centaurea candidissima Lam.; Centaurea cineraria var. cineraria; Centaurea cineraria subsp. cineraria; Centaurea cinerea Lam.; Centaurea cinerea subsp. cinerea; Centaurea dealbata Moris ex Nyman; Centaurea elegans Salisb.; Centaurea gymnocarpa Moris & De Not.; Centaurea gymnocarpa var. gymnocarpa; Centaurea plumosa E.Vilm.; Centaurea plumosa var. plumosa; Centaurea ucriae Lacaita;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Centaurea cineraria L. – gatunek rośliny z rodziny astrowatych (Compositae Gis.). Występuje naturalnie w Europie i na Kaukazie. Ponadto został naturalizowany w innych rejonach świata^[5].

Rozmieszczenie geograficzne edytuj

Gatunek ten pochodzi z Europy Południowej, głównie z Włoch^[6]. Ponadto w Europie rośnie naturalnie między innymi w Finlandii, Szwecji, Norwegii, Danii, Wielkiej Brytanii, Holandii, Niemczech, Hiszpanii i Włoszech, natomiast na Kaukazie został zarejestrowany w Gruzji oraz Armenii. Został naturalizowany w Stanach Zjednoczonych (między innymi w Kalifornii, Kolorado i Alabamie), Australii i Nowej Zelandii^[5]^[7].

We Włoszech został zaobserwowany między innymi na Sycylii, w Kalabrii, Basilicacie, Kampanii oraz Lacjum^[8]. Występuje między innymi w Parku Narodowym Alta Murgia^[9]. We Francji zarejestrowano go tylko w departamencie Alpy Nadmorskie^[10].

Morfologia edytuj

Kwiat

Pokrój: W cieplejszym klimacie rośnie jako zimozielona bylina, natomiast w chłodniejszych rejonach jako roślina jednoroczna. Dorasta do 15–30 cm wysokości i 22–30 cm szerokości^[6]^[7]^[11].
Liście: Naprzemianległe, aksamitne. Mają srebrną lub szarą barwę. Są one bardzo zróżnicowane, w większości mają podłużny lub owalny kształt, często bardzo wcięte. Są owłosione zarówno na wierzchu jak i od spodu^[6]^[7].
Kwiaty: Niepozorne. Mają różowofioletową, żółtą lub białą barwę^[6]^[7].
Owoce: Niełupki o szarej barwie i długości 5 mm.

Biologia i ekologia edytuj

Dobrze rośnie w pełnym nasłonecznieniu lub w półcieniu. Gatunek ten jest tolerancyjny na suszę. Najlepiej rośnie na dobrze przepuszczalnym podłożu. Preferuje gleby o odczynie od kwaśnego do obojętnego – od 5,6 do 7,5 pH. Jest wrażliwy na mróz. Rośnie w strefach mrozoodporności od 7 do 11. Niektóre części rośliny są trujące^[6]^[7]. Kwitnie od maja do września^[12], natomiast według innych źródeł od czerwca do sierpnia^[8].

Zastosowanie edytuj

Roślina ma zastosowanie jako roślina ozdobna – doniczkowa lub rabatowa^[11]. Wyhodowano między innymi Kultywar:

C. cineraria 'Colchester White' – dorasta do 30–90 cm wysokości i 15–30 cm szerokości. Liście mają szarą lub srebrną barwę. Fioletowe kwiaty pojawiają się latem. Najlepiej rośnie w pełnym nasłonecznieniu^[13].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).
↑ Asteraceae Centaurea cineraria L.. The International Plant Names Index. [dostęp 2015-07-19]. (ang.).
↑ Centaurea cineraria L.. The Plant List. [dostęp 2015-07-19]. (ang.).
↑ ^a ^b Centaurea cineraria – Maps. Encyclopedia of Life. [dostęp 2015-07-19]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Centaurea cineraria. Learn 2 Grow. [dostęp 2015-07-19]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Dusty Miller, Velvet Centaurea, Centaurea cineraria. Dave's Garden. [dostęp 2015-07-19]. (ang.).
↑ ^a ^b Centaurea cineraria L.. [w:] Schede di Botanica [on-line]. Altervista. [dostęp 2015-07-19]. (wł.).
↑ Stagni temporanei del Parco Nazionale dell’Alta Murgia: peculiarità biologiche. Parco Nazionale dell’Alta Murgia. [dostęp 2015-07-19]. (wł.).
↑ Centaurea cineraria L.. Tela Botanica. [dostęp 2015-07-19]. (fr.).
↑ ^a ^b Dusty Miller, Centaurea cineraria. Flower Garden News. [dostęp 2015-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 września 2012)]. (ang.).
↑ Centaurea cineraria L.. Calflora. [dostęp 2015-07-19]. (ang.).
↑ Centaurea cineraria 'Colchester White'. Fine Gardening. [dostęp 2015-07-19]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).

[3] Asteraceae Centaurea cineraria L.. The International Plant Names Index. [dostęp 2015-07-19]. (ang.).

[tpl-4] Centaurea cineraria L.. The Plant List. [dostęp 2015-07-19]. (ang.).

[eol-5] Centaurea cineraria – Maps. Encyclopedia of Life. [dostęp 2015-07-19]. (ang.).

[l2g-6] Centaurea cineraria. Learn 2 Grow. [dostęp 2015-07-19]. (ang.).

[dg-7] Dusty Miller, Velvet Centaurea, Centaurea cineraria. Dave's Garden. [dostęp 2015-07-19]. (ang.).

[altervista-8] Centaurea cineraria L.. [w:] Schede di Botanica [on-line]. Altervista. [dostęp 2015-07-19]. (wł.).

[9] Stagni temporanei del Parco Nazionale dell’Alta Murgia: peculiarità biologiche. Parco Nazionale dell’Alta Murgia. [dostęp 2015-07-19]. (wł.).

[10] Centaurea cineraria L.. Tela Botanica. [dostęp 2015-07-19]. (fr.).

[fgn-11] Dusty Miller, Centaurea cineraria. Flower Garden News. [dostęp 2015-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 września 2012)]. (ang.).

[12] Centaurea cineraria L.. Calflora. [dostęp 2015-07-19]. (ang.).

[13] Centaurea cineraria 'Colchester White'. Fine Gardening. [dostęp 2015-07-19]. (ang.).

[5]

[1]

[2]

[3]

[4]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]