Centralny Zarząd Wytwórni Wojskowych
Centralny Zarząd Wytwórni Wojskowych – polski urząd zbrojeniowy funkcjonujący w latach 1922-1927.
Urząd został powołany przez Komitet Ekonomiczny Ministrów (KEM) 29 kwietnia 1922. W zamierzeniu został powołany jako organ Szefa Administracji armii celem eksploatacji i nadzoru istniejących zakładów wojskowych, budowy nowych fabryk przemysłu wojennego[1]. W lipcu 1922 jego dyrektorem generalnym został mianowany Józef Krzyżanowski[2].
Od 1922 do 1925 CZWW objął kontrolę nad zakładami:
- Państwowa Fabryka Karabinów w Warszawie,
- Wytwórnia Wozów Taborowych i Rymarnia w Krakowie,
- Wytwórnia Wozów Taborowych w Poznaniu (likwidacja w 1926),
- Wytwórnia Kuchen Polowych w Rzeszowie,
- Wytwórnia Kapsli i Kapiszonów w Toruniu,
- Wytwórnia Zapalników w Warszawie,
- Wytwórnia Amunicji Karabinowej w Warszawie (później zlikwidowane)
- Przetwórnia Materiałów Wybuchowych w Bydgoszczy (zlikwidowana).
Józef Krzyżanowski ustąpił ze stanowiska dyrektora CZWW w kwietniu 1927 (rezygnacja miała związek z budową Państwowej Wytwórni Prochu w Zagożdżonie)[3].
Do 1 kwietnia 1927 Centralnemu Zarządu Wytwórni Wojskowych podelgały:
- Fabryka Karabinów (FK) znajdująca się w Warszawie,
- Fabryka Broni (FB) w Radomiu,
- Fabryka Amunicji (FA) w Skarżysku,
- Fabryka Sprawdzianów (FS) w Warszawie.
Charakter funkcjonowania oraz działanie władz CZWW stał się przedmiotem krytyki[4]. Rozporządzenie Prezydenta RP z 17 marca 1927 wydzieliło przedsiębiorstwa państwowe, w tym branży zbrojeniowej, i poddało komercjalizacji[4]. W miejsce CZWW powstały Państwowa Wytwórnię Prochów i Materiałów Kruszących i Państwowe Wytwórnie Uzbrojenia.
Przypisy edytuj
- ↑ Centralny Zarząd Wytwórni Wojskowych. pierwszyportal.pl. [dostęp 2015-03-24].
- ↑ Jerzy Gołębiowski. Rola Centralnego Zarządu Wytwórni Wojskowych w rozbudowie przemysłu zbrojeniowego w latach 1922–1927. „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie”, s. 79, Zeszyt 193 z 1998. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Krakowie.
- ↑ Dymisja dyrektora Krzyżanowski. „Myśl Niepodległa”, s. 253-254, Nr 861 z 16 kwietnia 1927.
- ↑ a b Jerzy Gołębiowski. Rola Centralnego Zarządu Wytwórni Wojskowych w rozbudowie przemysłu zbrojeniowego w latach 1922–1927. „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie”, s. 85, Zeszyt 193 z 1998. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Krakowie.
Bibliografia edytuj
- Jerzy Gołębiowski. Rola Centralnego Zarządu Wytwórni Wojskowych w rozbudowie przemysłu zbrojeniowego w latach 1922–1927. „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie”, s. 77-88, Zeszyt 193 z 1998. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Krakowie.
- Tomasz Kozieł: Przemysł zbrojeniowy w Polsce w latach 1918–1939. 14 marca 1927. [dostęp 2015-03-24].