Centrum Wyszkolenia Artylerii (II RP)
Centrum Wyszkolenia Artylerii (CWArt) - ośrodek szkolenia kadr oficerskich artylerii Wojska Polskiego II RP w latach 1927-1939.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1927 |
| Rozformowanie |
1939 |
| Patron |
gen. Józef Bem |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
Formowanie i zmiany organizacyjne edytuj
Na podstawie zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych L. 6312/Org. z 2 marca 1927 Obóz Szkolny Artylerii w Toruniu został przekształcony w Centrum Wyszkolenia Artylerii[1].
Centrum pod względem organizacyjnym i szkoleniowym podlegało początkowo szefowi Samodzielnego Wydziału Artylerii Ministerstwa Spraw Wojskowych, a od 31 marca 1927 – szefowi Departamentu Artylerii MSWojsk. Miał on istotny wpływ na kształtowanie jego struktury organizacyjnej, obsadę personalną kierowniczej kadry i przydział funduszy z budżetu MSWojsk. Ponadto szef Departamentu ustalał na poszczególne lata etaty stanów zmiennych szkół i kursów oraz określał zadania szkoleniowe.
Organizacja Centrum edytuj
- komendant Centrum Wyszkolenia Artylerii
- drużyna komendanta
- dyrektor nauk z zespołem wykładowców
- pluton łączności
- Komenda Poligonu - przemianowana w 1932 na Komendę Obozu Ćwiczebnego
- Szkoła Strzelań Artylerii (SSA),
- Oficerska Szkoła Artylerii (OSA) - 9 sierpnia 1928 przemianowana na Szkołę Podchorążych Artylerii,
- Szkoła Młodszych Oficerów Artylerii (SMOA) - rozformowana w 1928,
- Szkoła Podoficerów Zawodowych Artylerii (SPZA),
- Kurs Instruktorów Jazdy Konnej i Zaprzęgami (utworzony w 1926).
Obsługę strzelań gwarantował utworzony na przełomie lat 1927/1928 przy pułk manewrowy artylerii w skład, którego zostały włączone: bateria obsługi i szwadron szkolny SPZA, baterie ćwiczebne SPA i SSA, a także 1 dywizjon pomiarów artylerii.
W 1929 przeprowadzono reorganizację Centrum. Zredukowano etat komendy oraz zlikwidowano istniejące na jej szczeblu stanowisko dyrektora nauk i stanowiska wykładowców.
Od tej chwili głównym zadaniem Komendy CWArt było sprawowanie ogólnego kierownictwa nad działalnością organizacyjną - szkoleniową poszczególnych szkół.
W 1932 przeprowadzono reorganizację artylerii WP. Ustanowiona wówczas organizacja CWArt nie różniła się w sposób istotny od dotychczasowej. Pewne zmiany wprowadzono w organizacji wewnętrznej poszczególnych szkół.
Wiosną 1939 ze składu CWArt zostały wyłączone jednostki liniowe: 31 pułk artylerii lekkiej i 1 dywizjon pomiarów artylerii. Zostały one zreorganizowane i przekształcone w jednostki bojowe.
Kadra centrum edytuj
- Komendanci obozu i centrum
- gen. bryg. Mikołaj Teodor Majewski (9 XII 1921 – 1 III 1923)
- gen. bryg. Wincenty Kaczyński (1 III 1923 - 1 XI 1924)
- gen. bryg. Erwin Mehlem (20 XI 1924 - 9 VIII 1926)
- gen. dyw. Rudolf Prich (9 VIII 1926 – 30 IX 1935)
- gen. bryg. Stanisław Miller (1 X 1935 – VI 1937)
- gen. bryg. Otton Krzisch (VI 1937 – 24 VIII 1939)
- Komendanci Szkoły Młodszych Oficerów Artylerii
- mjr art. Michał Zdzichowski (I 1922)
- ppłk art. Karol Podonowski (I – II 1922)
- mjr / ppłk art. Mieczysław Maciejowski (23 II – X 1922)
- mjr art. Henryk Hintz (wz. 1922 – 1923)
- płk art. Józef Korycki (1923 – XII 1925 → dowódca 16 pap[2])
- ppłk art. Edward Czopór (XII 1925[3] – III 1928 → dowódca 1 pag[4])
Pokojowa obsada personalna szkoły w marcu 1939[5][a]:
Komenda Centrum
- komendant – gen. bryg. Krzisch Otton
- I oficer sztabu – ppłk dypl. Mączyński Stefan Mieczysław
- II oficer sztabu – kpt. adm. (art.) Grocholski Karol Józef
- naczelny lekarz medycyny – mjr dr Ottenbreit Henryk
- naczelny lekarz weterynarii – ppłk Mrzygłodzki Jan
- lekarz weterynarii – por. Szabuniewicz Michał
Szkoła Podchorążych Artylerii
- komendant – płk Sawczyński Adam Tymoteusz
- z-ca komendanta – ppłk Jaremski Jan Leon
Pełna obsada oficerska w artykule „Szkoła Podchorążych Artylerii”
Szkoła Strzelań Artylerii
- komendant szkoły – płk Drejman Jan
- dyrektor nauk – ppłk Krautwald d’Annau Józef Fryderyk Henryk Ernest
Pełna obsada oficerska w artykule „Szkoła Strzelań Artylerii”
Szkoła Podoficerów Zawodowych Artylerii
- komendant – ppłk Świderski Kazimierz
Pełna obsada oficerska w artykule „Szkoła Podoficerów Zawodowych Artylerii”
Kurs Instruktorów Jazdy Konnej i Zaprzęgami
- komendant – p.o. mjr adm. (art.) Sałęga Jan
- instruktor – kpt. mgr Przychodzeń Stanisław
- instruktor – kpt. Trzepalkowski Aleksander
- Kadra centrum
Uwagi edytuj
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[6].
Przypisy edytuj
- ↑ Dodatek Tajny nr 3 do Dziennika Rozkazów nr 9 z 15 marca 1927 r., poz. 17.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 130 z 9 grudnia 1925, s. 707.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 130 z 9 grudnia 1925, s. 709.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 21 marca 1928, s. 89.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 465.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
Bibliografia edytuj
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Roman Łoś, Artyleria polska 1914-1939, Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1991, ISBN 83-11-07772-X, OCLC 830057069.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.