Cerkiew św. Jana Ewangelisty w Muszynce

Cerkiew św. Jana Ewangelisty w Muszynce – dawna greckokatolicka cerkiew znajdująca się w Muszynce.

Cerkiew św. Jana Ewangelisty
obecnie kościół św. Jana Ewangelisty

767 z dnia 5.09.1964
kościół filialny
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Muszynka
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Tyliczu
Wezwanie	św. Jan Ewangelista
Historia Data zakończenia budowy XVIII w. Aktualne przeznaczenie zaadaptowana na kościół rzymskokatolicki Poprzednie wyznanie Kościół Greckokatolicki w Polsce
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • drewno
Położenie na mapie gminy Krynica-Zdrój Muszynka, cerkiew
Położenie na mapie Polski Muszynka, cerkiew
Położenie na mapie województwa małopolskiego Muszynka, cerkiew
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego Muszynka, cerkiew
49°22′56,9″N 21°04′21,0″E

Po 1947 przejęta przez kościół rzymskokatolicki. Obecnie użytkowana jako kościół filialny parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Tyliczu.

Cerkiew wpisano na listę zabytków w 1964. Została włączona do małopolskiego Szlaku Architektury Drewnianej.

Historia

Pierwsza cerkiew w Muszynce powstała po lokacji wsi w 1636 poprzez przekształcenie dawnego, nieużywanego kościoła. Obecny obiekt jest jednak młodszy i powstał w następnym stuleciu, zaś w XIX wieku był przebudowywany. Na przełomie wieków XIX i XX wnętrze cerkwi pokryła polichromia. Po Akcji „Wisła” obiekt został przejęty przez Kościół rzymskokatolicki.

• 
  Elewacja frontowa
• 
  Wnętrze
• 
  Widok ogólny

Architektura i wyposażenie

Cerkiew w Muszynce jest cerkwią łemkowską, trójdzielną. Ponad przedsionkiem wznosi się wieża o konstrukcji słupowo-ramowej, z drewnianym hełmem i kutym krzyżem. Poniżej dachu wieży znajduje się rząd półkolistych okienek. Mniejszych rozmiarów hełmy znajdują się nad nawą i trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Jest ono przykryte dachem kalenicowym, podczas gdy nad nawą wznosi się dach namiotowy. Cały dach świątyni jest kryty blachą.

We wnętrzu budynku przetrwała w dobrym stanie polichromia wykonana na początku XX wieku, utrzymana w błękitnej tonacji kolorystycznej. W pomieszczeniu ołtarzowym znajduje się tylko obraz Trójcy Świętej, być może element niezachowanego do dnia dzisiejszego większego ołtarza. W cerkwi zachował się ikonostas z XVIII w. oraz dwa ołtarze boczne, jeden poświęcony św. Barbarze, drugi zaś – Maryi, przedstawionej jako królowa Nieba i Ziemi. Według legendy obraz św. Barbary znajdował się w latach 1769-1770 w polowym ołtarzu konfederatów barskich w czasie, gdy mieli oni swój obóz w okolicy Muszynki. Z osiemnastego wieku pochodzi również ambona z postaciami ośmiu Ojców Kościoła.

• 
  Widok od prezbiterium
• 
  Wnętrze
• 
  Widok od strony północnej

Bibliografia

• G. i Z. Malinowscy, E. i P. Marciniszyn, Ikony i cerkwie. Tajemnice łemkowskich świątyń, Carta Blanca, Warszawa 2009, ISBN 978-83-61444-15-2
• Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda, Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja, Wydawnictwo Rewasz, Pruszków, 2003, ss.104,105 ISBN 83-89188-08-2
• Szlak Architektury Drewnianej Małopolska, BartłomiejB. Cisowski i inni, Kraków: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Promocji i Turystyki. Zespół ds. Turystyki, 2010, s. 231, ISBN 978-83-60538-61-6, OCLC 995427727 .