Charles Nicolle

bakteriolog francuski, noblista

Charles Jules Henri Nicolle (ur. 21 września 1866 w Rouen, zm. 28 lutego 1936 w Tunisie) – francuski lekarz, bakteriolog, laureat Nagrody Nobla 1928.

Charles Nicolle
ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Charles Jules Henri Nicolle

Data i miejsce urodzenia

21 września 1866
Rouen

Data i miejsce śmierci

28 lutego 1936
Tunis

Zawód, zajęcie

lekarz, bakteriolog

Narodowość

francuska

Edukacja

Instytut Pasteura w Paryżu

Alma Mater

Université de Rouen

Życiorys edytuj

Był synem lekarza. Studiował medycynę na Université de Rouen[1] oraz w Instytucie Pasteura w Paryżu, w którym po studiach podjął pracę. Od 1903 do śmierci był dyrektorem oddziału tego Instytutu w Tunisie[1][2]. W 1929 został członkiem Francuskiej Akademii Nauk[2], a w 1934 Polskiej Akademii Umiejętności.

Prowadził badania nad chorobami tropikalnymi. Jako pierwszy wyhodował pasożytniczego pierwotniaka Leishmania donovani, wywołującego ciężką chorobę zwierząt i człowieka – leiszmaniozę trzewną (kala-azar)[2]. Zauważył, że surowica krwi rekonwalescentów po niektórych chorobach zakaźnych (m.in. dur plamisty, odra) ma właściwości profilaktyczne i lecznicze[2]. Wielu żołnierzy z czasów I wojny światowej zawdzięcza mu życie. Był autorem pojęcia nosicielstwa[1], czyli jak to nazwał „niewidocznych chorób” (fr. maladies inapparentes); usiłował upowszechnić to odkrycie. Podjął próbę opracowania szczepionek przeciwko tyfusowi i innym infekcjom. Odniósł umiarkowany sukces w stosowaniu surowicy od pacjentów po tyfusie i odrze w celu wywołania krótkotrwałej odporności biernej u osób z grupy ryzyka[1].

Za udowodnienie doświadczalne, że dur plamisty przenoszą na człowieka wszy odzieżowe (1909), został w 1928 uhonorowany Nagrodą Nobla[1][2]. Współpracował z wybitnym polskim uczonym Rudolfem Weiglem, którego odwiedzał w jego lwowskiej pracowni, prowadzącej – jako jedyna w świecie – hodowlę riketsji – zarazka duru plamistego.

Był autorem wielu prac naukowych, a także książek z filozofii nauki. W 1936 wydano w Polsce Narodziny, życie i śmierć chorób zakaźnych (wydanie oryginalne 1930).

Przypisy edytuj

  1. a b c d e Nicolle, Charles Jules Henri, [w:] A Dictionary of Scientists, Oxford University Press, 2003, ISBN 978-0-19-172683-5 [dostęp 2022-07-10] (ang.).
  2. a b c d e Wulf von Bonin, Erich Bagge, Robert Herrlinger, Laureaci nagrody Nobla. Chemia, fizyka, medycyna, wyd. I, Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 1969, s. 226 (pol.).

Bibliografia edytuj

  • Nagrody Nobla. Leksykon PWN. Beata Tarnowska (red.). Warszawa: PWN, 2001.