Chasmanthe

*Chasmanthe*
	; Chasmanthe floribunda
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	kosaćcowate
Rodzaj	Chasmanthe
	Nazwa systematyczna
	Chasmanthe N.E. Brown; Trans. Roy. Soc. South Africa 20: 272. Feb 1932
	Typ nomenklatoryczny
	C. aethiopica (Linnaeus) N. E. Brown
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Chasmanthe – rodzaj roślin należący do rodziny kosaćcowatych (Iridaceae). Obejmuje trzy gatunki^[4]^[5]. Rośliny te pochodzą z Afryki Południowej, gdzie rosną w Prowincji Przylądkowej Zachodniej i Wschodniej. Do Europy zostały sprowadzone już w XVII wieku i z powodzeniem od tego czasu uprawiane są jako rośliny ozdobne^[5]. W Australii Chasmanthe floribunda stał się gatunkiem inwazyjnym^[6].

Morfologia edytuj

Pokrój: Geofity z bulwocebulami osiągającymi do 7 cm średnicy i odnawiającymi się corocznie zimą. Rośliny osiągają od 0,25 m do nieco ponad 0,5 m wysokości. Pęd kwiatostanowy jest okrągły na przekroju i prosto wzniesiony^[5].
Liście: Dwurzędowe, równowąskie, płaskie (mieczowate), zaostrzone. Liście łodygowe podobne, ale mniejsze^[5].
Kwiaty: Zebrane w kłosokształtne, słabo rozgałęzione kwiatostany. Kwiaty wsparte są dwoma przysadkami, podobnymi wielkością, zielonymi i tylko na końcach nieco błoniastymi i tu czerwonawymi. Okwiat grzbiecisty – zrośnięte, nierównej wielkości listki tworzą długą i wygiętą rurkę. Pręciki są trzy i podobnie jak słupek są wygięte. Zalążnia jest dolna, trójkomorowa, z 5–8 zalążkami w każdej z komór. Szyjka słupka pojedyncza, ale rozgałęzia się na końcu na trzy cienkie ramiona^[5].
Owoce: Trójkomorowe, kulistawe lub podługowate torebki^[5] zawierają pomarańczowe nasiona (u innych przedstawicieli rodziny są one brązowe)^[6].

Systematyka edytuj

Rodzaj z plemienia Croceae, z podrodziny Crocoideae z rodziny kosaćcowatych (Iridaceae)^[7].

Wykaz gatunków^[4]

Chasmanthe aethiopica (L.) N.E.Br.
Chasmanthe bicolor (Gasp.) N.E.Br.
Chasmanthe floribunda (Salisb.) N.E.Br.

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-03-03] (ang.).
↑ ^a ^b Chasmanthe. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-03-03]. (ang.).
↑ ^a ^b Chasmanthe. The Plant List. [dostęp 2019-03-03]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Miriam P. de Vos. Revision of the South African genus Chasmanthe (Iridaceae). „South African Journal of Botany”. 51, 4, s. 253-261, 1985. DOI: 10.1016/S0254-6299(16)31654-4.
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 189, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Genus: Chasmanthe N. E. Br.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-03-03].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-03-03] (ang.).

[ing-3] Chasmanthe. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-03-03]. (ang.).

[tpl-4] Chasmanthe. The Plant List. [dostęp 2019-03-03]. (ang.).

[vos-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Miriam P. de Vos. Revision of the South African genus Chasmanthe (Iridaceae). „South African Journal of Botany”. 51, 4, s. 253-261, 1985. DOI: 10.1016/S0254-6299(16)31654-4.

[mabb-6] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 189, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[grin-7] Genus: Chasmanthe N. E. Br.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-03-03].

[4]

[5]

[6]

[1]

[2]

[3]

[7]