Chołchło
Chołchło (biał. Хоўхлава, ros. Холхлово) – agromiasteczko na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie mołodeczańskim, w sielsowiecie Chożów.
 kościół katolicki z 1738 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
1773 |
| Kod pocztowy |
222321 |
Położenie na mapie obwodu mińskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie Polski w 1939  | |
 54°09′59″N 26°46′13″E/54,166389 26,770278
| |
Dobra Chołchło otrzymał Mikołaj II Radziwiłł od Aleksandra Jagiellończyka w 1495 roku[2]. Prywatne miasto szlacheckie położone było w końcu XVIII wieku w powiecie mińskim województwa mińskiego[3].
W czasach zaborów miasteczko w gminie Horodek, w powiecie wilejskim, w guberni wileńskiej Imperium Rosyjskiego. W 1865 własność Karnickich[4].
W latach 1921–1945 folwark leżał w Polsce, w województwie wileńskim[a], w powiecie wilejskim, od 1927 roku w powiecie mołodeczańskim, w gminie Gródek[5][6].
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwało tu 118 osób, 18 były wyznania rzymskokatolickiego, 94 prawosławnego a 6 mojżeszowego. Jednocześnie 22 mieszkańców zadeklarowało polską a 96 białoruską przynależność narodową. Było tu 21 budynków mieszkalnych[7]. W 1931 w 36 domach zamieszkiwało 197 osób[8].
Wierni należeli do miejscowej parafii rzymskokatolickiej i prawosławnej. Miejscowość podlegała pod Sąd Grodzki w Rakowie i Okręgowy w Wilnie; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Gródku[9].
W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR[10][11]. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. W 1944 miejscowość została ponownie zajęta przez wojska sowieckie i włączona do Białoruskiej SRR[12].
Od 1991 w składzie niepodległej Białorusi.
Do 2013 siedziba sielsowietu Chołchło[13]. W skład agromiasteczka również wchodzi dawna wieś Wielkie Sioło i dawny majątek Chołcho.
Kościół edytuj
W 1738 wybudowano tu kościół katolicki. W wyniku represji popowstaniowych został przekształcony w cerkiew prawosławną. W międzywojennej Polsce świątynia została zwrócona katolikom. Po II wojnie światowej kościół został zamknięty przez władze radzieckie. Po upadku ZSRS ponownie służy jako świątynia[14].
Przynależność państwowa i administracyjna edytuj
- ? - 1793
I Rzeczpospolita - 1793 - 1917
Imperium Rosyjskie, gubernia wileńska, powiat wilejski - 1917 - 1919
Rosyjska FSRR - 1919 - 1920
Polska, Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich, okręg wileński - 1920 - 1920 Rosyjska FSRR
- 1920 - 1945[b] Polska
- województwo:
- okręg nowogródzki (1920 - 1921)
- nowogródzkie (1921 - 1922)
- Ziemia Wileńska (1922 - 1926)
- wileńskie (od 1926)
- powiat:
- wilejski (1920 - 1927)
- mołodeczański (od 1927)
- województwo:
- 1945 - 1991
ZSRR, Białoruska SRR - od 1991
Białoruś
Uwagi edytuj
- ↑ Przynależność wojewódzka zmieniała się. Wieś leżała w województwie nowogródzkim (1921–1922), w Ziemi Wileńskiej (1922–1926) i w województwie wileńskim (od 1926).
- ↑ de facto do 1939
Przypisy edytuj
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu mińskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- ↑ Mirosława Malczewska, Latyfundium Radziwiłłów w XV do połowy XVI wieku, Warszawa-Poznań 1985, s. 102.
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 90.
- ↑ Chołchło, miasteczko, powiat wilejski, gmina Horodek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 624.
- ↑ Dz.U. z 1925 r. nr 67, poz. 472; zm. Dz.U. z 1926 r. nr 26, poz. 158; zm. Dz.U. z 1927 r. nr 8, poz. 62
- ↑ Dz.U. z 1926 r. nr 45, poz. 277
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 76.
- ↑ Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 58.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 237.
- ↑ https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf.
- ↑ okupacja sowiecka ziem polskich, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-04-03].
- ↑ Piotr Eberhardt, Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej, „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100.
- ↑ «Об изменении административно-территориального устройства районов Минской области». Решение Минского областного Совета депутатов от 28 мая 2013 г. № 234
- ↑ Chołchłów. vedaj.by - Architektura i kultura Białorusi. [dostęp 2018-11-29]. (pol.).
Bibliografia edytuj
- Chołchło, miasteczko, powiat wilejski, gmina Horodek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 624.
- Chołchło na mapie WIG
- Witold Sienkiewicz, Elżbieta Olczak: Dzieje Polski. Atlas ilustrowany. Warszawa: Demart SA, 2007. ISBN 978-83-7427-363-3.
_WOLOZYN_1925_300dpi_bcuj297985-285422.jpg){kind=link}