Chomsk
Chomsk (biał. Хомск) – wieś (dawniej miasteczko) na Białorusi, w obwodzie brzeskim, w rejonie drohiczyńskim.
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Wysokość |
144 m n.p.m. |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
1644 |
| Kod pocztowy |
225620 |
Położenie na mapie obwodu brzeskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
 52°20′N 25°13′E/52,333333 25,216667
| |
Siedziba parafii prawosławnej pw. Opieki Matki Bożej[2].
Miasto magnackie położone było w końcu XVIII wieku powiecie pińskim województwa brzeskolitewskiego[3].
W II Rzeczypospolitej Chomsk znajdował się w województwie poleskim, w powiecie drohiczyńskim i był siedzibą gminy Chomsk[4].
Historia edytuj
.jpg)
Chomsk był dawniej położony na skrzyżowaniu szlaków handlowych z Wilna na Wołyń i z Pińska do Prużany. Był własnością Naruszewiczów, a potem Dolskich. Jan Karol Dolski ufundował w Chomsku w 1687 cerkiew oo. Bazylianów. Następnie dobra przeszły do Wiśniowieckich i Ogińskich. Pod koniec XVIII wieku Chomsk kupił Wojciech Pusłowski, którego rodzina posiadała te dobra ponad 100 lat. W XIX wieku Pusłowscy ufundowali dwie najokazalsze budowle – klasycystyczną cerkiew w kształcie rotundy oraz synagogę przy rynku.
Wandalin Pusłowski zbudował w Chomsku manufakturę produkująca sukno. W 1820 roku fabryczka otrzymała pierwszą na Polesiu maszynę parową. Wkrótce pracowało w niej 550 osób. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, Chomsk w 1921 roku liczył 1.678 mieszkańców[5].
W trakcie II wojny światowej Niemcy w dniu 3 sierpnia 1941 roku wymordowali ludność żydowską, która stanowiła około 60% mieszkańców. Następnie w Chomsku zamordowano Żydów z Szereszewa. W dniu 5 lipca 1943 roku Niemcy spalili całą miejscowość i wymordowali wielu mieszkańców.
Dzisiejszy Chomsk zupełnie zatracił kształt dawnego żydowskiego miasteczka[6]. Na zbiorowej mogile 1300 ofiar kaźni z 2 sierpnia 1941 roku stoi pamiątkowy obelisk.
Około 1972 miejscowe władze zburzyły klasycystyczną cerkiew. Obecnie istniejąca (pw. Opieki Matki Bożej) została zbudowana w 1992 i poświęcona w roku następnym[7].
Ludzie edytuj
- Wasyl Serafymowycz (wzgl. Bazyli Serafimowicz, ukr. Василь Серафимович, ur. 1893 w Chomsku, zm. w 1969[8]) – nauczyciel, działacz społeczny i polityczny narodowości ukraińskiej, poseł na Sejm III kadencji w II RP z ramienia Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem[9][10][11].
Linki zewnętrzne edytuj
- Chomsk, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 319.
- Historia Żydów w Chomsku na portalu Wirtualny Sztetl
Przypisy edytuj
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu brzeskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- ↑ Православный приход храма Покрова Пресвятой Богородицы в агрогородке Хомск. pravbrest.by. [dostęp 2021-01-26]. (ros.).
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі. Т. 2. Mińsk, 2013, s. 108.
- ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom VIII - Województwo Poleskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924
- ↑ Rodzima.org – Miasteczko Chomsk
- ↑ ПОКРОВСКИЙ ХРАМ Д. ХОМСК.. drogblag.by. [dostęp 2020-12-19]. (ros.).
- ↑ Віктор Місіюк: Посол-петлюрівець з Хомська. prosvit.org, 2019-10-13. [dostęp 2020-11-18]. (ukr.).
- ↑ Biblioteka Sejmowa: Serafimowicz Bazyli. bs.sejm.gov.pl. [dostęp 2020-11-16]. (pol.).
- ↑ Skład osobowy sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 1 marca 1931 r.. Warszawa: 1931, s. 33.
- ↑ Skład osobowy sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 25 stycznia 1935 r.. Warszawa: styczeń 1935, s. 19.