Wikipedia

Christopher Plummer

kanadyjski aktor (1929–2021)

Christopher Plummer, właśc. Arthur Christopher Orme Plummer[1] (ur. 13 grudnia 1929 w Toronto, zm. 5 lutego 2021 w Weston) – kanadyjski aktor teatralny, filmowy i głosowy, którego kariera trwała sześć dekad, poczynając od debiutu filmowego w dramacie Sidneya Lumeta Zostać gwiazdą (Stage Struck, 1958)[2].

Christopher Plummer
Ilustracja
Christopher Plummer (2014)
Imię i nazwisko

Arthur Christopher Orme Plummer

Data i miejsce urodzenia

13 grudnia 1929
Toronto

Data i miejsce śmierci

5 lutego 2021
Weston

Zawód

aktor, producent filmowy

Współmałżonek

Tammy Grimes
(1956–1960; rozwód)
Patricia Lewis
(1962–1967; rozwód)
Elaine Taylor
(1970–2021; jego śmierć)

Lata aktywności

1946–2021

Odznaczenia
Order Kanady – Towarzysz (Companion)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Zdobywca potrójnej korony aktorstwa: Oscara, dwóch nagród Emmy i dwóch nagród Tony. Ponadto laureat Nagrody Genie, Złotego Globu, Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych i Nagrody Brytyjskiej Akademii Filmowej[3]. Otrzymał Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego w wieku 82 lat za występ w tragikomedii romantycznej Debiutanci (Beginners, 2010), stając się najstarszym aktorem, który zdobył nagrodę aktorską[4]. Odznaczony Orderem Kanady.

Życiorys edytuj

Wczesne lata edytuj

Urodził się w Toronto w Ontario jako syn Isabelli Mary (z domu Abbott) i Johna Orme’a Plummera[5]. Jego ojciec sprzedawał akcje i papiery wartościowe, a matka była sekretarką dziekana nauk na Uniwersytecie McGill i wnuczką kanadyjskiego premiera Sir Johna Abbotta[6]. Plummer był także drugim kuzynem brytyjskiego aktora Nigela Bruce’a[6], znanego z roli Doktora Watsona w filmie Sherlock Holmes u boku Basila Rathbone’a.

Rodzice Plummera rozwiedli się wkrótce po jego urodzeniu, a on został wychowany głównie przez matkę w domu rodzinnym Abbott w Senneville, Quebec, w regionie Montreal. Biegle mówił po angielsku i francusku. Jako uczeń rozpoczął studia pianistyczne, ale w młodym wieku rozwinął miłość do teatru i zaczął występować, gdy uczęszczał do High School of Montreal[7]. Po obejrzeniu filmu Laurence’a Oliviera Henryk V (1944) zdecydował, że zostanie aktorem. Uczył się podstaw aktorstwa w Montreal Repertory Theatre, gdzie grał także William Shatner[8].

Kariera teatralna edytuj

W 1946 zwrócił uwagę krytyka teatralnego „Montreal Gazette” Herberta Whittakera, gdy wcielił się w rolę Pana Darcy’ego w montrealskiej produkcji Duma i uprzedzenie autorstwa Jane Austen. Whittaker był również amatorskim dyrektorem teatralnym montrealskiego teatru Repertory, a w wieku 18 lat obsadził Plummera jako Edypa w sztuce Jeana Cocteau La Machine infernale[9]. Legendarna aktorka i reżyserka Eva Le Gallienne sprowadziła go do Nowego Jorku, gdzie w 1954 trafił na Broadway u boku Mary Astor jako George Phillips w przedstawieniu The Starcross Story, które zeszło z afisza tego samego wieczoru. Następnie grał w głośnych inscenizacjach na Broadwayu, w Kanadzie i na londyńskim West Endzie[10]. Zdobył dwie prestiżowe nagrody teatralne Tony Award: w 1974 jako Cyrano de Bergerac (nagroda Drama Desk 1973) w musicalu Anthony’ego Burgessa Cyrano i w 1997 za postać Johna Barrymore w spektaklu Barrymore[11].

Kariera filmowa edytuj

Zadebiutował na ekranie w roli Joego Sheridana w melodramacie Sidneya Lumeta Zostać gwiazdą (Stage Struck, 1958)[12] u boku Henry’ego Fondy. W melodramacie Nicholasa Raya Wiatr nad Everglades (Wind Across the Everglades, 1958) z Burlem Ivesem zagrał główną rolę konserwatora zabytków Walta Murdocka, który przybywa na Florydę w nadziei na egzekwowanie prawa ochrony. W 1959 był nominowany do nagrody Emmy jako Kenneth Boyd w spektaklu telewizyjnym NBC Little Moon of Alban (1958) z Julie Harris. Rola tytułowego duńskiego księcia w telewizyjnej wersji Hamleta – Hamlet at Elsinore (1964) przyniosła mu drugą nominację do nagrody Emmy[13]. Grał rzymskiego cesarza Kommodusa w Upadku Cesarstwa Rzymskiego (1964) Anthony’ego Manna i wiele ważnych postaci historycznych, w tym kapitana Georga von Trappa w musicalu Roberta Wise’a Dźwięki muzyki (1965) z Julie Andrews, 1. księcia Wellington w Waterloo (Ватерлоо, 1970) Siergieja Bondarczuka, Rudyarda Kiplinga w Człowieku, który chciał być królem (1975) Johna Hustona[14]. W brytyjsko-amerykańskim epickim dramacie historycznym Królewskie polowanie na słońce (The Royal Hunt of the Sun, 1969) opartym na sztuce Petera Shaffera wystąpił jako przywódca Inków Atahualpa[15].

 
Christopher Plummer (1964)

Plummer zdobył dwie nagrody Emmy: za kreację Roscoe Heywarda w miniserialu NBC Kantory walutowe (Arthur Hailey's the Moneychangers, 1976) na podstawie powieści Arthura Haileya w reżyserii Borisa Sagala i narrację serialu animowanego ABC Nowe przygody Madeline (The New Adventures of Madeline, 1995) opartego na popularnej serii książek dla dzieci. W 1980 został uhonorowany Nagrodą Genie za rolę Sherlocka Holmesa w brytyjsko-kanadyjskim filmie kryminalnym Boba Clarka Morderstwo na zamówienie (Murder by Decree, 1979). Był ponownie nominowany do Emmy jako arcybiskup Vittorio Contini-Verchese w miniserialu ABC Ptaki ciernistych krzewów (The Thorn Birds, 1983)[16].

Wystąpił w roli Mike’a Wallace’a w Informatorze (Insider, 1999) Michaela Manna, Lwa Tołstoja w Ostatniej stacji (2009). Pierwszą nominację do Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego zdobył dopiero w 2010 mając 80 lat za rolę Lwa Tołstoja w melodramacie biograficznym Ostatnia stacja (The Last Station, 2009), jednak Amerykańska Akademia Sztuki i Wiedzy Filmowej statuetkę przyznała Christophowi Waltzowi. W 2012 w wieku 82 lat Plummer został najstarszym zwycięzcą Oscara w historii za drugoplanową rolę Hala Fieldsa, 75-letniego ojca, który przyznaje się swojemu synowi (Ewan McGregor) do homoseksualizmu w tragikomedii romantycznej Debiutanci (Beginners, 2010)[17]. W Ostatnim pocałunku cesarza (The Exception, 2016) zagrał Kaisera Wilhelma II. W wieku 88 lat zdobył nominację do nagrody Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego, Nagrody Brytyjskiej Akademii Filmowej dla najlepszego aktora drugoplanowego i Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego za rolę J. Paula Getty’ego we Wszystkich pieniądzach świata (All the Money in the World, 2017) Ridleya Scotta, co czyni go najstarszą osobą nominowaną w kategorii aktorskiej[18].

Życie prywatne edytuj

Był trzykrotnie żonaty. 19 sierpnia 1956 poślubił amerykańską aktorkę i piosenkarkę Tammy Grimes, z którą miał córkę Amandę Michael (ur. 23 marca 1957). 2 września 1960 doszło do rozwodu. 4 maja 1962 ożenił się z Patricią Lewis, z którą się rozwiódł 10 stycznia 1967. Od 2 października 1970 do jego śmierci trzecią żoną była Elaine Taylor.

Śmierć edytuj

Zmarł 5 lutego 2021 w wieku 91 lat w swoim domu w Weston, Connecticut, w następstwie komplikacji po upadku[19].

Filmografia edytuj

Nagrody edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Personalidade: Christopher Plummer (Canadá). InterFilmes.com. [dostęp 2012-01-16]. (port.).
  2. ↑ Christopher Plummer. Listal. [dostęp 2012-01-16]. (ang.).
  3. ↑ Christopher Plummer Awards. AllMovie. [dostęp 2021-02-06]. (ang.).
  4. ↑ Christopher Plummer: After 81 Years, A „Beginner” [online], NPR [dostęp 2019-11-18] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-18] (ang.).
  5. ↑ Christopher Plummer Biography (1929?-). Film Reference. [dostęp 2012-01-16]. (ang.).
  6. ↑ a b Christopher Plummer – What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2021-02-06]. (ang.).
  7. ↑ Christopher Plummer Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2019-11-18]. (ang.).
  8. ↑ Christopher Plummer. The Canadian Encyclopedia. [dostęp 2021-02-06]. (ang.).
  9. ↑ Gaetan Charlebois, Anne Nothof: Christopher Plummer. Canadian Theatre Encyclopedia. [dostęp 2021-02-06]. (ang.).
  10. ↑ Christopher Plummer. ČSFD.cz. [dostęp 2019-11-18]. (cz.).
  11. ↑ Christopher Plummer. Internet Broadway Database. [dostęp 2021-02-06]. (ang.).
  12. ↑ Hal Erickson: Christopher Plummer Biography. AllMovie. [dostęp 2021-02-06]. (ang.).
  13. ↑ Christopher Plummer Awards. FamousFix. [dostęp 2022-03-25]. (ang.).
  14. ↑ Christopher Plummer (13 de Dezembro de 1929). Filmow. [dostęp 2019-11-18]. (port.).
  15. ↑ „Ekran”, Syn Słońca, Nr 20/1969-05-18
  16. ↑ Christopher Plummer Biography. TV.com. [dostęp 2021-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-30)]. (ang.).
  17. ↑ Bruce Weber: Christopher Plummer, Actor From Shakespeare to ‘The Sound of Music,’ Dies at 91. „The New York Times”. [dostęp 2021-02-06]. (ang.).
  18. ↑ Andrew Pulver: Christopher Plummer, Sound of Music star and oldest actor to win an Oscar, dies aged 91. „The Guardian”. [dostęp 2021-02-06]. (ang.).
  19. ↑ Christopher Plummer, Sound of Music star and oldest actor to win an Oscar, dead at 91. cbc.ca, 5 lutego 2021. [dostęp 2021-02-06]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Christopher_Plummer&oldid=72457411”