Chrysoperla carnea
Chrysoperla carnea – w szerokim znaczeniu (sensu lato, s. l.) grupa gatunków kryptycznych, a w wąskim znaczeniu (sensu stricto, s. s.) gatunek owada z rodziny złotookowatych (Chrysopidae). W języku polskim był opisywany w literaturze pod zwyczajową nazwą złotook zwyczajny[1] lub złotook drapieżny[2].
| Chrysoperla carnea | |||
| (Stephens, 1836) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Chrysoperla carnea | ||
| Synonimy | |||
| |||
W 1836 roku James Francis Stephens opisał naukowo, pospolicie występującą w niemal całej Europie, zieloną sieciarkę, której nadał nazwę Chrysopa carnea.
W 1851 G. T. Schneider opisał ten sam gatunek pod nazwą Chrysopa vulgaris, dla której w języku polskim przyjęła się nazwa zwyczajowa złotook pospolity[1][3]. Obecnie Ch. vulgaris uznawana jest za młodszy synonim Ch. carnea.
Owad ten charakteryzuje się dużą plastycznością, występuje w wielu odmianach barwnych, tworzy rasy geograficzne i łatwo się aklimatyzuje. Poza Europą stwierdzono jego występowanie w Ameryce Północnej i w palearktycznej części Azji. Zaproponowano 80 nazw różnych odmian lub podgatunków tego owada. Do końca lat 70. XX wieku uważano, że jest to jeden gatunek o holarktycznym zasięgu występowania – od północnego koła podbiegunowego po Mauretanię i Sudan[4].
Badania genetyczne, bioakustyczne, morfologiczne i ekologiczne wskazują, że pod nazwą Chrysoperla carnea kryje się kilka gatunków bliźniaczych[5][6].
Na podstawie różnic w budowie pazurków z zachodnioeuropejskich populacji kompleksu gatunków Ch. carnea s. l. wyodrębniono 4 gatunki[4]:
- Ch. carnea s. s.,
- Ch. affinis,
- Ch. lucasina,
- Ch. agilis.
Prowadzone są dalsze badania zmierzające do ustalenia filogenezy i zasięgu występowania poszczególnych populacji tego owada.
Chrysoperla carnea s. l. jest owadem pospolicie występującym na terenie całej Polski[7].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0. pwn.pl Sp. z o.o., 2008. ISBN 978-83-61492-24-5.
- ↑ Czesław Jura: Bezkręgowce : podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. ISBN 978-83-01-14595-8.
- ↑ Multimedialna Encyklopedia Powszechna WIEM edycja 2006. Young Digital Poland S.A., 2006.
- ↑ a b Michel Canard, Dominique Thierry. A historical perspective on nomenclature within the genus. Chrysoperla Steinmann, 1964 in Europe: the carnea-complex. (Neuroptera Chrysopidae). „Annali del Museo Civico di Storia Naturale di Ferrara”. 8, s. 173-179, 2007. (ang.). (pdf)
- ↑ Lourenço et al. Molecular systematics of the Chrysoperla carnea group (Neuroptera: Chrysopidae) in Europe. „Journal of Zoological Systematics and Evolutionary Research”. 44 (2), s. 180–184, 2006. DOI: 10.1111/j.1439-0469.2006.00352.x. (ang.).
- ↑ Henry et al. Discovering the True Chrysoperla carnea (Insecta: Neuroptera: Chrysopidae) Using Song Analysis, Morphology, and Ecology. „Annals of the Entomological Society of America”. 95 (2), s. 172-191, 2002. DOI: [0172:DTTCCI2.0.CO;2 10.1603/0013-8746(2002)095[0172:DTTCCI]2.0.CO;2]. (ang.).
- ↑ Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. II. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2007. ISBN 978-83-881470-7-4.