Kompleks Pamięci Ludobójstwa Ormian (orm. Հայոց ցեղասպանության զոհերի հուշահամալիր, Hajoc ceghaspanutjan zoheri huszahamalir) – zbudowany w 1967 roku na wzgórzu Cicernakaberd (, orm. „Twierdza Jaskółki” Ծիծեռնակաբերդ) kompleks pomnikowy w Erywaniu poświęcony ofiarom ludobójstwa Ormian w 1915 roku. Corocznie w dniu 24 kwietnia w Dzień Pamięci o Ludobójstwie pomnik staje się miejscem uroczystości poświęconych pamięci ofiar ludobójstwa.

Cicernakaberd
Ծիծեռնակաբերդ
Ilustracja
Państwo

 Armenia

Miejscowość

Erywań

Typ obiektu

kompleks pomnikowy

Data odsłonięcia

1967 (kompleks pomnikowy)
1995 (muzeum)

Położenie na mapie Erywania
Mapa konturowa Erywania, w centrum znajduje się punkt z opisem „Cicernakaberd”
Położenie na mapie Armenii
Mapa konturowa Armenii, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Cicernakaberd”
40,1858210°N 44,4881140°E/40,185821 44,488114

Na przestrzeni lat pomnik odwiedziło wielu polityków, artystów, muzyków, sportowców i osobistości religijnych z całego świata. W 1995 roku został otwarty Instytut Muzeum Ludobójstwa Ormiańskiego.

Historia edytuj

Ludobójstwo Ormian 1915 roku przez wiele dziesięcioleci nie zostało upamiętnione pomnikiem. Dopiero manifestacje ludności Erywania w pięćdziesięciolecie zbrodni w roku 1965 zmusiły władze radzieckiej Armenii do wzniesienia pomnika – miejsca pamięci narodowej Ormian żyjących w ojczyźnie i w diasporze.

Na miejsce budowy kompleksu pomnikowego wybrano wzgórze Cicernakaberd wznoszące się nad rzeką Hrazdan. Na konkurs rozpisany w marcu 1965 nadesłano 78 projektów, z których wybrano cztery do finałowej selekcji. Ostatecznie zwyciężył projekt architektów Kałaszjana i Chaczatrjana.

Budowa trwała dwa lata, niektóre elementy powstawały do połowy lat 90. XX wieku.

Kompleks pomnikowy edytuj

Pomnik składa się z trzech elementów: obelisku o wysokości 44 metrów, dwunastu pochylonych pylonów otaczających kręgiem wieczny ogień oraz ściany pamięci o długości stu metrów z nazwami miejscowości, z których pochodziły ofiary ludobójstwa. Na odwrocie ściany umieszczono tablice poświęcone politykom, którzy protestowali przeciwko ludobójstwu, jak Franz Werfel, Henry Morgenthau, Fridtjof Nansen i papież Benedykt XV.

W 1995 otwarto muzeum ludobójstwa (architekci Kałaszjan i Mkrtczjan, rzeźbiarz Arakeljan) o dwóch podziemnych kondygnacjach o powierzchni 2000 m². Muzeum ukryte jest w zboczu wzgórza. W muzeum znajduje się sala widowiskowa imienia Komitasa o 170 miejscach. W setną rocznicę ludobójstwa w Muzeum otwarto nową wystawę stałą.

W pobliżu muzeum przebiega parkowa aleja, przy której sadzone są drzewa upamiętniające ofiary zbrodni.

Galeria edytuj

Linki zewnętrzne edytuj