Wikipedia

Cissus

rodzaj roślin

Cissus, cisus (Cissus L.) – rodzaj roślin z rodziny winoroślowatych. Liczy około 350 gatunków rosnących w strefie tropikalnej na wszystkich kontynentach, z nielicznymi przedstawicielami w strefie klimatu podzwrotnikowego[4]. Są to rośliny przystosowane do życia w różnych środowiskach. Najczęściej spotyka się je w ekosystemach wilgotnych lasów, ale niektóre gatunki (np. C. quadrangularis, C. subaphylla) są sukulentami dostosowanymi do życia w bardzo suchym klimacie. Większość gatunków cissusów wytwarza niejadalne dla ludzi owoce, niemniej wykorzystywane są jako gatunki ozdobne zarówno w ogrodach jak i w warunkach domowych (np. cissus rombolistny, australijski, różnobarwny)[5][6] lub jako rośliny lecznicze i suplementy diety (C. verticillata, C. quadrangularis)[7].

Cissus
Ilustracja
Cissus repens
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

winoroślowce

Rodzina

winoroślowate

Rodzaj

cissus

Nazwa systematyczna
Cissus L.
Sp. Pl. 117. 1 Mai 1753[3]
Typ nomenklatoryczny

C. vitiginea L.[3]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Morfologia edytuj

Pokrój
Większość cissusów to pnącza o pędach drewniejących, wspinające się za pomocą wąsów czepnych. Mniej liczne gatunki rosną jako samodzielne krzewy lub są bylinami o zielonej i nabrzmiałej łodydze, pełzającej lub zagłębionej w gruncie[4]. Ich korzenie są nierzadko bulwiasto zgrubiałe[8].
Łodyga
Drewniejąca lub zielna, nierzadko czworokątna, czasem oskrzydlona. U sukulentów zgrubiała, z czworobocznymi międzywęźlami (np. C. quadrangularis, C. cactiformis). Podawane z rodzaju Cissus gatunki o grubych do 1 m łodygach wyodrębniane są w rodzaj Cyphostemma[4][9]. Z węzłów wyrastają czasem korzenie przybyszowe (silnie rozwinięte i tworzące swego rodzaju plecionkę u C. gongylodes), a zwłaszcza charakterystyczne dla winoroślowatych wąsy czepne[4]. Wąsy wyrastają z węzłów naprzeciw liści lub kwiatostanów, są pojedyncze lub na końcach rozwidlone[8].
Liście
Pojedyncze lub dłoniasto złożone, wyrastają naprzeciw kwiatostanów lub wąsów.
Kwiaty
Drobne, czterokrotne, zebrane w baldachokształtne kwiatostany. Kielich nagi, płatki korony wolne. Pręciki 4, słupek okazały, ze znamieniem niepodzielonym lub rozwidlonym[10].
Owoce
Kuliste lub owalne jagody zawierające 1 lub 2 nasiona[10].
Pędy
 
Cissus repanda
 
Cissus australijski
 
Cissus quadrangularis
Liście
 
Cissus różnobarwny
 
Cissus hypoglauca
 
Cissus woodrowii
Kwiaty, owoce
 
Cissus nodosa
 
Cissus pasiasty
 
Cissus verticillata

Systematyka edytuj

 
Cissus duarteana
 
Cissus oblonga
 
Cissus subaphylla

Jeden z 14 rodzajów w obrębie podrodziny Viticoideae Eaton w rodzinie winoroślowatych (Vitaceae)[2].

Wybrane gatunki (nazwy zatwierdzone według The Plant List)[9]

Przypisy edytuj

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2012-01-31] (ang.).
  3. ↑ a b Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2012-01-31]. (ang.).
  4. ↑ a b c d Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 374. ISBN 83-7079-778-4.
  5. ↑ Zoja Litwin: Kwiaty doniczkowe. [dostęp 2012-01-30]. (pol.).
  6. ↑ Moritz Bürki, Marianne Fuchs: Leksykon roślin doniczkowych i balkonowych. Warszawa: Świat Książki, 2010, s. 96. ISBN 978-83-247-1838-2.
  7. ↑ Julius Oben i inni: The use of a Cissus quadrangularis formulation in the management of weight loss and metabolic syndrome. Lipids in Health and Disease, 2006-09-02. [dostęp 2012-01-30]. (ang.).
  8. ↑ a b Cissus. [w:] Flora of Pakistan [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2012-01-31]. (ang.).
  9. ↑ a b Cissus. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2012-01-31]. (ang.).
  10. ↑ a b Cissus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2012-01-31]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cissus&oldid=72986720”