Claymore

Claymore (szk. gael. claidheamh mòr - wielki miecz) - nazwa odnosząca się do dwóch typów szkockiej broni białej: miecza dwuręcznego oraz pałasza (o rozbudowanej, koszowej osłonie rękojeści).

Miecz dwuręczny edytuj

Miecz dwuręczny claymore

Dwuręczny miecz znany jako claymore (właśc. claidheamh dà làimh) to tradycyjna broń szkockich górali używana w okresie od XV do XVII wieku. Ostatnią bitwą, podczas której prawdopodobnie zostały wykorzystane dwuręczne claymore'y, była bitwa o Killiecrankie^{[potrzebny przypis]} w 1689 r. podczas powstania jakobitów.

Niekiedy używanie tego miecza błędnie przypisuje się szkockiemu bohaterowi narodowemu - Williamowi Wallace'owi (za sprawą popularności filmu Braveheart. Waleczne serce w reżyserii Mela Gibsona). Wallace zginął jednak na długo przed pojawieniem się mieczy tego typu.

Budowa edytuj

Charakteryzuje się długą głownią prostą o przekroju trójkątnym lub soczewkowatym jednostajnie zwężającym się ku szczytowi. Jelec o ramionach skośnych, pochylających się ku głowni i wymodelowanych trójbocznie, zakończonych ażurowymi rozetkami oraz wąsami ujmującymi część zastawy. Uchwyt rękojeści kolisty z głowicą o rysunku koła. Miecze te zdobiono rzadko, służyły wyłącznie do walki.

Typowy claymore mierzył ok. 140 cm, przy czym ok. 33 cm stanowiło rękojeść, a 107 cm - głownia. Waga była zbliżona do 2,5 kg.

Pałasz szkocki edytuj

Pałasz claymore

W XVII w. w Szkocji miecze dwuręczne zostały wyparte przez jednoręczne pałasze koszowe (wyposażone w furdyment). Broń tego typu była popularna wśród oficerów armii brytyjskiej oraz w oddziałach szkockiej piechoty górskiej (Highlanders), gdzie utrzymały się aż do II wojny światowej. Pałasz ten wciąż używany jest przez Szkocki Regiment Królewski jako część munduru galowego.

Budowa edytuj

Pałasze szkockie występowały zarówno w odmianie jedno- jak i obusiecznej, zazwyczaj ważyły ok. 1-1,5 kilograma. Długość ostrza oscylowała w okolicach 80 centymetrów. W przeciwieństwie do swego poprzednika pałasze claymore często zdobiono (w szczególności kosz). Wnętrze kosza bywało wykładane materiałem (najczęściej czerwonym).

Etymologia nazwy edytuj

Wbrew pozorom, nazwa claymore powstała dopiero w XVIII wieku, do określenia pałasza koszowego, a dopiero później została rozszerzona na starszy miecz dwuręczny. Użycie tej nazwy do obu typów broni jest poprawne, choć czasami, dla wyróżnienia, używa się gaelickiej nazwy claidheamh da laimh, które oznacza miecz dwuręczny.^{[potrzebny przypis]}