Codonorhiza

*Codonorhiza*
	; C. corymbosa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	kosaćcowate
Rodzaj	Codonorhiza
	Nazwa systematyczna
	Codonorhiza Goldblatt & J.C.Manning; Strelitzia 35: 88 (2015)
	Typ nomenklatoryczny
	C. corymbosa (L.) Goldblatt & J.C.Manning
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Codonorhiza Goldblatt & J.C.Manning – rodzaj roślin należący do rodziny kosaćcowatych (Iridaceae), obejmujący 7 gatunków występujących naturalnie w Kraju Przylądkowym w Południowej Afryce^[3].

Morfologia edytuj

C. elandsmontana

Pokrój: Rośliny zielne przechodzące okres spoczynku^[4].

Pęd: Podziemna bulwocebula o szeroko odwrotniestożkowatym, mniej więcej trójkątnym kształcie i płaskiej nasadzie, pokryta tuniką z gęstych włókien w kolorze brunatnym do czarniawego. Łodyga spłaszczona, kanciasta do oskrzydlonej, prosta lub rozgałęziona^[4].

Liście: Od 2 do 3 liści. Najniżej położony osadzony na łodydze na poziomie gruntu^[4].

Kwiaty: Kwiaty siedzące, zebrane w kłos lub spłaszczoną fałszywą wiechę. Liście przykwiatowe dwa, naprzeciwległe, zielone, miękkie, czasami karbowane wierzchołkowo. Kwiaty grzbieciste lub promieniste, długowieczne, talerzykowate. niebieskie, fioletowe, czerwone, różowe lub białe, zwykle z kontrastującymi wzorami, niekiedy słodko pachnące. Listki okwiatu w dolnej części zwinięte w cylindryczną lub lejkowatą rurkę, krótką lub wydłużoną; powyżej wolne, o takiej samej długości lub nierówne i te w zewnętrznym okółku dłuższe. Pręciki ułożone symetrycznie lub jednostronnie i łukowato, nitki smukłe, wolne, pylniki podługowatorównowąskie, pękające podłużnie. Zalążnia kulista. Szyjka słupka nitkowata, rozwidlona na 1/2 długości^[4].

Owoce: Chrząstkowate torebki, kuliste do trójklapowanych. Nasiona jajowate do mniej więcej kulistych, spłaszczone na końcu chalazalnym, siatkowato rzeźbione^[4].

Biologia edytuj

Rozwój: Wieloletnie geofity cebulowe. C. micrantha o małych, niebarwnych kwiatach, wydzielających silny aromat przypominający goździki zapylana jest przez ćmy z rodziny sówkowatych. Inne gatunki zapylane są przez motyle, pszczoły, a także osy, a C. azurea również przez chrabąszcze z plemienia Hopliini^[4].

Genetyka: Liczba chromosomów diploidalnych 2n = 20^[4].

Systematyka edytuj

Rodzaj z plemienia Watsonieae, podrodziny Crocoideae z rodziny kosaćcowatych (Iridaceae). Stanowi klad siostrzany dla pozostałych taksonów z tego plemienia^[4].

Rodzaj ten został wyodrębniony z podrodzaju Fastigiatae w rodzaju Lapeirousia^[4].

Gatunki^[3]

Codonorhiza azurea (Eckl. ex Baker) Goldblatt & J.C.Manning
Codonorhiza corymbosa (L.) Goldblatt & J.C.Manning
Codonorhiza elandsmontana Goldblatt & J.C.Manning
Codonorhiza falcata (L.f.) Goldblatt & J.C.Manning
Codonorhiza fastigiata (Lam.) Goldblatt & J.C.Manning
Codonorhiza micrantha (E.Mey ex Klatt) Goldblatt & J.C.Manning
Codonorhiza pillansii Goldblatt & J.C.Manning

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-08-05] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2020-08-05]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Peter Goldblatt, John C. Manning: Systematics and biology of Lapeirousia, Codonorhiza, Psilosiphon and Schizorhiza in southern Africa. T. 35. South African National Biodiversity Institute, 2015, seria: Strelitzia. ISBN 978-1-928224-02-0. OCLC 915718972. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-08-05] (ang.).

[kew-3] Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2020-08-05]. (ang.).

[rev-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Peter Goldblatt, John C. Manning: Systematics and biology of Lapeirousia, Codonorhiza, Psilosiphon and Schizorhiza in southern Africa. T. 35. South African National Biodiversity Institute, 2015, seria: Strelitzia. ISBN 978-1-928224-02-0. OCLC 915718972. (ang.).

[3]

[1]

[2]

[4]