Cyklokaria okrągłoowockowa

Cyklokaria okrągłoowockowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bukowce
Rodzina	orzechowate
Rodzaj	cyklokaria
Gatunek	cyklokaria okrągłoowockowa
	Nazwa systematyczna
	Cyclocarya paliurus (Batalin) Iljinsk.; Trudy Bot. Inst. Akad. Nauk S.S.S.R., Ser. 1, Fl. Sist. Vyssh. Rast. 10: 115 (1953)
Synonimy
	Pterocarya paliurus Batalin; Cyclocarya paliurus var. micropaliurus (Tsoong); P. micropaliurus Tsoong.;
	Pterocarya paliurus Batalin; Cyclocarya paliurus var. micropaliurus (Tsoong); P. micropaliurus Tsoong.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cyklokaria okrągłoowockowa^[5] (Cyclocarya paliurus (Batalin) Iljinsk.) – gatunek roślin z rodziny orzechowatych (Juglandaceae). Należy do monotypowego rodzaju cyklokaria Cyclocarya^[3]^[6]. Występuje w południowych i wschodnich Chinach kontynentalnych, poza tym na Tajwanie i Hajnanie^[4]^[3]. Jest to drzewo występujące w wilgotnych lasach na obszarach górskich od 400 do 2500 m n.p.m.^[4] Ślady kopalne wskazują na jego dawniej znacznie większe rozpowszechnienie na półkuli północnej^[6]. Współcześnie poza Chinami spotykany w kolekcjach botanicznych^[5].

Morfologia edytuj

Owoce

Pokrój: Drzewa osiągające 30 m wysokości^[4]. Pędy nagie^[5].
Liście: Liście długości 15–25 cm^[5], nieparzystopierzasto złożone z zazwyczaj 7–9 listków o piłkowanych brzegach^[5]^[7].
Kwiaty: Drobne, wiatropylne i rozdzielnopłciowe (drzewa są jednopienne), zebrane w osobne, męskie i żeńskie zwisające kłosy. Kwiaty wyrastają wsparte niepodzieloną przysadką i dwoma podkwiatkami, mają zredukowany okwiat składający się z dwóch działek i 20–31 pręcików o owłosionych pylnikach. Kwiaty żeńskie mają cztery działki, otoczone są całobrzegą przysadką i dwoma podkwiatkami. Zalążnia z krótką szyjką zwieńczoną dwudzielnym i piórkowatym znamieniem^[7].
Owoce: Orzeszki kulistawe i spłaszczone o średnicy ok. 7 mm otoczone są dookoła skrzydełkiem osiągającym 2,5 do 6 cm średnicy. Oś kłosa w czasie owocowania wydłuża się do 25–30 cm^[4].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny orzechowate z rzędu bukowców. W obrębie rodziny należy do podrodziny Juglandoideae^[2]. Gatunek z monotypowego rodzaju cyklocaria Cyclocarya Iljinsk., Trudy Bot. Inst. Akad. Nauk S.S.S.R., Ser. 1, Fl. Sist. Vyssh. Rast. 10: 115 (1953)^[8]. Dawniej takson tradycyjnie włączany był do rodzaju skrzydłorzech Pterocarya w odrębnej sekcji Cycloptera Franchet. Podnoszony jest do rangi odrębnego rodzaju ze względu na wyraźną odrębność morfologiczną (kłosy męskie w skupieniach a nie pojedynczo, inna budowa pyłku i znamion, zrośnięcie przysadki z podkwiatkami oraz dyskowate skrzydełko otaczające owoc, a nie dwa skrzydełka) oraz długą historię kopalną^[7].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-05-01] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-05-01] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Cyclocarya paliurus (Batalin) Iljinsk.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-05-01].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Cyclocarya paliurus (Batalin) Iljinskaya. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-05-01].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy liściaste C. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 302-303. ISBN 83-01-11074-0.
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 263, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c Cyclocarya Iljinskaya. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-05-01].
↑ Cyclocarya Iljinsk.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-05-01].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-05-01] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-05-01] (ang.).

[powo-3] Cyclocarya paliurus (Batalin) Iljinsk.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-05-01].

[gat_china-4] Cyclocarya paliurus (Batalin) Iljinskaya. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-05-01].

[seneta-5] Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy liściaste C. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 302-303. ISBN 83-01-11074-0.

[mabb-6] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 263, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[china-7] Cyclocarya Iljinskaya. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-05-01].

[8] Cyclocarya Iljinsk.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-05-01].

[5]

[3]

[6]

[4]

[1]

[2]

[7]

[8]