Cytrynka czarnolica

Cytrynka czarnolica
	Geothlypis trichas
	(Linnaeus, 1766)
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Rodzina	lasówki
Rodzaj	Geothlypis
Gatunek	cytrynka czarnolica
Synonimy
	Turdus Trichas Linnaeus, 1766;
	Turdus Trichas Linnaeus, 1766;
Podgatunki
	G. t. trichas (Linnaeus, 1766); G. t. typhicola Burleigh, 1934; G. t. ignota Chapman, 1890; G. t. insperata van Tyne, 1933; G. t. campicola Behle & Aldrich, 1947; G. t. arizela Oberholser, 1899; G. t. occidentalis Brewster, 1883; G. t. sinuosa Grinnell, 1901; G. t. scirpicola Grinnell, 1901; G. t. chryseola van Rossem, 1930; G. t. melanops S. F. Baird, 1865; G. t. modesta Nelson, 1900; G. t. chapalensis Nelson, 1903;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; w sezonie lęgowym występuje przez cały rok zimowiska
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cytrynka czarnolica^[4] (Geothlypis trichas) – gatunek małego ptaka z rodziny lasówek (Parulidae), zamieszkujący Amerykę Północną. Nie jest zagrożony.

Geothlypis trichas

Systematyka edytuj

Wyróżniono kilkanaście podgatunków G. trichas^[5]^[4]:

cytrynka czarnolica (G. trichas trichas) – południowo-wschodnia Kanada i wschodnie USA (bez południowo-wschodnich USA).
G. trichas typhicola – śródlądzie południowo-wschodnich USA.
G. trichas ignota – wybrzeża południowo-wschodnich USA.
G. trichas insperata – południowy Teksas.
G. trichas campicola – wnętrze zachodniej Kanady, północno-zachodnie i północno-środkowe USA.
G. trichas arizela – wybrzeża zachodniej Kanady, zachodnie USA i północno-zachodni Meksyk.
cytrynka zachodnia (G. trichas occidentalis) – zachodnio-środkowe USA.
G. trichas sinuosa – północna Kalifornia.
G. trichas scirpicola – południowo-zachodnie USA i północno-zachodni Meksyk.
G. trichas chryseola – południowo-zachodnie do południowo-środkowych USA i zachodnio-środkowy Meksyk.
cytrynka bagienna (G. trichas melanops) – środkowy Meksyk.
G. trichas modesta – zachodni Meksyk.
cytrynka diademowa (G. trichas chapalensis) – okolice jeziora Chapala (zachodnio-środkowy Meksyk).

Proponowany podgatunek riparia, opisany z południowej Sonory, został uznany za synonim G. t. modesta^[5].

Morfologia edytuj

Długość ciała 11,5–14 cm. Szeroki, czarny pas, ciągnący się przez czoło i policzki na boki szyi; od góry jasnoszaro obrzeżony. Wierzch ciała brązowooliwkowy. Podbródek, gardło oraz górna część piersi żółte. Boki płowobrązowe. Brzuch biały. Pokrywy podogonowe żółte. Samica jest podobna, ale pas na głowie jest mniej kontrastowy, a obrączka oczna oraz brew słabo zaznaczone. Wierzch ciała bardziej szary. Młode samce są brązowe, z mniejszą maską. Młode samice bardziej brązowe niż dorosłe; na gardle jedynie ślady żółtego.

Zasięg, środowisko edytuj

W sezonie lęgowym zamieszkuje Kanadę (bez części północnej), USA (bez Alaski) i Meksyk. Zimę spędza na południu USA, w Meksyku oraz Ameryce Środkowej^[6]. Zamieszkuje gęstą, splątaną roślinność w szerokim zakresie siedlisk – od terenów podmokłych po prerie i lasy sosnowe, spotykany także w sadach, na polach i w innych typach siedlisk^[6].

Status edytuj

IUCN uznaje cytrynkę czarnolicą za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2020). Organizacja Partners in Flight szacuje liczebność populacji lęgowej na 87 milionów osobników^[6].

Przypisy edytuj

↑ Geothlypis trichas, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Common Yellowthroat (Geothlypis trichas). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2013-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
↑ Geothlypis trichas, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Parulidae Wetmore, Friedmann, Lincoln, Miller,AH, Peters,JL, van Rossem, Van Tyne & Zimmer,JT, 1947 (1831) - lasówki - New World wood warblers (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-20].
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): New World warblers, mitrospingid tanagers. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-20]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Common Yellowthroat Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-01-20]. (ang.).

Bibliografia edytuj

Wiesław Dudziński, Marek Keller, Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Multico, 2000. ISBN 83-7073-059-0.

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Geothlypis trichas, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] Common Yellowthroat (Geothlypis trichas). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2013-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).

[iucn-3] Geothlypis trichas, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Parulidae Wetmore, Friedmann, Lincoln, Miller,AH, Peters,JL, van Rossem, Van Tyne & Zimmer,JT, 1947 (1831) - lasówki - New World wood warblers (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-20].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): New World warblers, mitrospingid tanagers. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-20]. (ang.).

[aablh-6] Common Yellowthroat Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-01-20]. (ang.).

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]