Wikipedia

Czarnogóra w Konkursie Piosenki Eurowizji

uczestnictwo Czarnogóry w Konkursie Piosenki Eurowizji

Czarnogóra uczestniczy w Konkursie Piosenki Eurowizji od 2007 roku[1]. Od czasu debiutu konkursem na Czarnogórze zajmuje się krajowy nadawca publiczny Radiotelevizija Crne Gore (RTCG)[1].

Czarnogóra
w Konkursie Piosenki Eurowizji
0
0
0
0
Informacje ogólne
Nadawca

Radiotelevizija Crne Gorer (RTCG)

Rok i miejsce debiutu

2007, Helsinki

Liczba udziałów

12 razy (2 finały)

Strona internetowa

Od 1961 do 1992 roku Czarnogóra występowała w konkursie jako część Jugosławii[2], a od 2004 do 2006 roku jako Serbia i Czarnogóra[3].

Najlepszym wynikiem krajowego reprezentanta jest 13. miejsce w 60. Konkursie Piosenki Eurowizji, zajęte przez Kneza i utwór „Adio” w 2015 roku. W 2010 roku kraj wycofał się z udziału w konkursie, powracając do rywalizacji po dwóch latach przerwy, tj. w 2012 roku[1].

Historia Czarnogóry w Konkursie Piosenki Eurowizji edytuj

Lata 2007–2009 edytuj

 
Stevan Faddy podczas występu na 52. Konkursu Piosenki Eurowizji w 2007 roku

Na początku lutego 2007 roku krajowy nadawca publiczny Radiotelevizija Crne Gore (RCTG) podał nazwiska dziesięciu uczestników oraz tytuły utworów, które zakwalifikowały się do finału czarnogórskich selekcji MontenegroSong 2007[4][5]. Pod koniec lutego odbył się finał eliminacji, które wygrał Stevan Faddy z pop-rockową piosenką „Hajde kroči”, zostając tym samym reprezentantem kraju podczas 52. Konkursu Piosenki Eurowizji. Tekst do utworu napisał Milan-Minjo Perić, a muzykę skomponował Slaven Knezović[6]. 10 maja wokalista wystąpił podczas koncertu półfinałowego konkursu z siódmym numerem startowym i zdobył w nim łącznie 33 punkty, zajmując 22. miejsce, nie kwalifikując się do finału widowiska[1].

 
Stefan Filipović podczas wykonania „Zauvijek volim te” w pierwszym półfinale 53. Konkursu Piosenki Eurowizji w 2008 roku

19 listopada 2007 roku RTCG potwierdził udział Czarnogóry w 53. Konkursie Piosenki Eurowizji. 21 stycznia 2008 roku podano nazwiska sześciu finalistów selekcji MontenegroSong 2008[7][8]. 27 stycznia uczestnicy wykonali największe światowe przeboje, a widzowie zdecydowali, że reprezentantem Czarnogóry został Stefan Filipović[9][10]. 8 marca w programie Muzika zaprezentowano utwór, który został wybrany dla Filipovića[11], natomiast cztery dni wcześniej podano wstępny tytuł kompozycji – „Ne daj mi da poludim”, który potem zmieniono na „Zauvijek volim te”. Utwór skomponował Grigor Koprov, a słowa napisał Ognen Nedelkovski[11]. Filipović wystąpił 20 maja w pierwszym koncercie półfinałowym z pierwszym numerem startowym i zdobył łącznie 23 punkty, kończąc udział na 14. miejscu[1].

Czarnogórskiego delegata na 54. Konkurs Piosenki Eurowizji wybrano wewnętrznie. 23 stycznia 2009 roku jurorzy zdecydowali, że reprezentantką została Andrea Demirović z propozycją „Just Get Out of My Life”[12][13]. Utwór skomponował Ralph Siegel, a tekst piosenki napisali Bernd Meinunger i Jose Juan Santana Rodriguez[14][15]. Jest to pierwszy utwór reprezentujący Czarnogórę, który został wykonany w innym języku, niż czarnogórski (w języku angielskim)[16]. W ramach promocji Demirović wzięła udział w koncercie Eurovision in Concert 2009, który odbył się w Holandii, w Amsterdamie[17]. W pierwszym półfinale, który odbył się 12 maja, piosenkarka wystąpiła z pierwszym numerem startowym. Zdobyła 44 punkty, co przełożyło się na 11. miejsce, które nie zapewniło Czarnogórze udziału w finale (do awansu zabrakło jednego punktu)[18].

Lata 2010–2019 edytuj

W listopadzie 2009 roku Czarnogóra zrezygnowała z udziału w Konkursie Piosenki Eurowizji 2010 z powodów problemów finansowych, z którymi borykał się krajowy nadawca[19]. Nadawca RTCG transmitował jednak oba półfinały i finał konkursu[20]. W październiku kolejnego roku podczas programu Dobro Jutro Crna Goro poinformowano, że Czarnogóra nie wystąpi w 56. Konkursie Piosenki Eurowizji[21][22].

 
Who See w trakcie prób do występu w półfinale 58. Konkursu Piosenki Eurowizji w 2013 roku

W listopadzie 2011 roku RTCG ogłosił, że Czarnogóra weźmie udział w 57. Konkursie Piosenki Eurowizji i będzie brał udział już w każdym konkursie[23][24]. 12 grudnia poinformowano, że reprezentantem kraju został wybrany wewnętrznie Rambo Amadeus[25][26]. Artysta wyznał, że jedzie na konkurs, by promować Czarnogórę jako kraj atrakcyjny turystycznie, co jest nawet trudniejsze, niż stworzenie utworu[27]. 29 stycznia 2012 roku opublikowano tytuł czarnogórskiego utworu – „Euro neuro”[28], a kilka dni wcześniej Amadeus wyznał m.in.: Jestem światowym mega carem, bardziej jestem potrzebny Eurowizji, niż ona mnie. Potrzeba jej odświeżenia i zmian. (...) uważam Eurowizję za manifestację kiczu. Mimo to, wciąż jest to najchętniej oglądany program w Europie. (...) Występuję w pierwszym półfinale, niestety, jako jedyny z eks-Ju, więc żaden z tych krajów nie ma prawa głosować na mnie, więc mój rezultat zależy tylko od innych państw. Przepadł więc mój piekielny plan, by oprzeć się tylko na dwunastkach z regionu. [29][30]. Czarnogórski reprezentant wystąpił w pierwszym półfinale z pierwszym numerem startowym, zdobył 20 punktów i zajął ostatecznie 15. miejsce, nie awansując do finału[1].

 
Sergej Ćetković podczas prób do półfinału 59. Konkursu Piosenki Eurowizji w 2014 roku

20 grudnia 2012 roku w wieczornym wydaniu serwisu informacyjnego Dnevnik ogłoszono, że reprezentantem Czarnogóry podczas Konkursu Piosenki Eurowizji 2013 został hip-hopowy zespół Who See[31][32]. Na eurowizyjnej scenie wystąpili razem z Niną Žižić w utworze „Igranka”[33][34]. Uczestnicy wystąpili w pierwszym półfinale konkursu[1], jednak nie udało im się zakwalifikować do finału[35].

Pod koniec września 2013 roku czarnogórski nadawca potwierdził udział w 59. Konkursie Piosenki Eurowizji[36]. Kraj reprezentował wybrany wewnętrznie przez stację Sergej Ćetković[37] z utworem „Moj svijet”[38]. 6 maja piosenkarz wystąpił w pierwszym półfinale konkursu i zakwalifikował się do rundy finałowej[39], zostając tym samym pierwszym w historii reprezentantem kraju, który tego dokonał. W finale wystąpił jako ósmy w kolejności i ostatecznie zajął 19. miejsce, zdobywając 37 punktów, w tym maksymalne noty 12 punktów od Armenii i Macedonii[40].

 
Knez podczas prób do występu w 60. Konkursie Piosenki Eurowizji w 2015 roku

Pod koniec października 2014 roku krajowy nadawca ogłosił, że reprezentantem Czarnogóry podczas 60. Konkursu Piosenki Eurowizji w 2015 roku będzie wybrany wewnętrznie przez stację Nenad „Knez” Knežević[41][42]. 21 marca premierę miał jego konkursowy numer „Adio”[43][44], którego współautorem został serbski piosenkarz i kompozytor Željko Joksimović[45][46]. 21 maja Knezević wystąpił w drugim półfinale konkursu i awansował do finału z dziewiątego miejsca[47][48][49], w którym wystąpił jako szesnasty w kolejności[50][51][52] i ostatecznie zajął 13. miejsce z 44 punktami na koncie[53][54][55]. Podczas obu występów towarzyszyły mu chórzystki: Ksenija Knezevic, Dunja Vujadinović, Lena Kuzmanovic, Ivana Vladovic, Jelena Pajic[56].

1 października 2015 roku krajowy nadawca potwierdził chęć udziału w 61. Konkursie Piosenki Eurowizji[57]. Dzień później poinformował, że w barwach kraju wystąpi zespół Highway[58][59]. 4 marca premierę miała ich konkursowa propozycja „The Real Thing”[60]. 10 maja muzycy wystąpili w pierwszym półfinale konkursu[61] i nie zakwalifikowali się do finału, zajmując 13. miejsce[62][63].

 
Highway podczas występu 61. Konkursie Piosenki Eurowizji w 2016 roku

W 2017 roku krajowy nadawca potwierdził chęć udziału w 62. Konkursie Piosenki Eurowizji. 29 grudnia RTCG ogłosiło, że Slavko Kalezić będzie reprezentował Czarnogórę,został wewnętrznie wybrany przez władze telewizji. 10 marca 2017 premierę miała jego konkursowa piosenka, „Space”. 9 maja wystąpił jako szósty w kolejności w pierwszym koncercie półfinałowym i zajął 16. miejsce, nie kwalifikując się do finału.

Czarnogórski nadawca potwierdził udział w 63. Konkursie Piosenki Eurowizji, a swojego reprezentanta wybrał za pośrednictwem formatu Montevizija. W finale, który odbył się 17 lutego 2018 w hotelu Hilton w Podgoricy wystąpiło 5 uczestników: Nina Petković, Vanja Radovanović, Ivana Popović Martinović, Katarina Bogićević i Lorena Janković. Najpierw komisje wybrały najlepszą „trójkę”, która zmierzyła się w kolejnej rundzie głosowania widzów. Decyzją publiczności, finał krajowych eliminacji wygrał: Vanja Radovanović z piosenką „Inje”, pokonując w głosowaniu Katarinę Bogićević i Lorenę Janković. Dzięki czemu został reprezentantem Czarnogóry. 10 maja wystąpił jako szesnasty w kolejności w drugim koncercie półfinałowym i zajął 16. miejsce, nie kwalifikując się do finału.

Stacja RTCG potwierdziła udział w 64. Konkursie Piosenki Eurowizji. Finał selekcji odbył się 9 lutego w studiu RTCG w Podgoricy, w którym wystąpiło pięciu uczestników: Andrea Demirović, D mol, Ivana Popović-Martinović, Monika Knezović i Nina Petković. Najpierw komisje wybrały najlepszą „dwójkę”, która zmierzyła się w kolejnej rundzie głosowania widzów. Decyzją publiczności, finał krajowych eliminacji wygrał zespół: D mol z piosenką „Heaven”, pokonując w głosowaniu Ivanę Popović-Martinović. Dzięki czemu zostali reprezentantami Czarnogóry. 14 maja wystąpili jako drudzy w kolejności w pierwszym koncercie półfinałowym i zajęli 16. miejsce, nie kwalifikując się do finału.

Od 2020 edytuj

Czarnogórski nadawca RTCG wstępnie potwierdził swój udział w 65. Konkursie Piosenki Eurowizji we wrześniu 2019 roku. Jednak nadawca poinformował w listopadzie, że jego udział w konkursie 2020 nie będzie możliwy, a RTCG stwierdziło później, że zrezygnowało z udziału z powodu „słabych wyników” i problemów finansowych. Pieniądze, które w przeciwnym razie zostałyby użyte na opłatę za udział w konkursie, zostały zamiast tego przeznaczone na zakup nowych samochodów do użytku przez personel RTCG. Czarnogórski nadawca potwierdził w październiku 2020 roku, że nie weźmie udziału w 65. Konkursie Piosenki Eurowizji.

Stacja RTCG potwierdziła udział w 66. Konkursie Piosenki Eurowizji. 28 października 2021 RTCG ogłosiła wewnętrzny wybór reprezentanta oraz rozpoczęła nabór propozycji. Zgłoszenia do konkursu przyjmowane były do 10 grudnia. 4 stycznia 2022 roku stacja ogłosiła podczas porannego programu TVCG 1 Dobro jutro Crna Goro, że Vladana Vučinić będzie reprezentować Czarnogórę z piosenką „Breathe”. 12 maja wystąpiła jako piętnasta w kolejności w drugim koncercie półfinałowym i zajęła 17. miejsce, nie kwalifikując się do finału.

13 października 2022 roku czarnogórski nadawca Radiotelevizija Crne Gore (RTCG) potwierdził, że nie weźmie udziału w 67. Konkursie Piosenki Eurowizji z powodu ograniczeń finansowych oraz braku chętnych sponsorów, stwierdzając, że „istniejące środki powinny być skierowane na finansowanie bieżących i planowanych projektów krajowych oraz reform organizacyjnych i programowych”[64]. Enisa Nikaj, piosenkarka albańsko-czarnogórskiego pochodzenia, ujawniła, że miała reprezentować kraj w konkursie, jednak nie znaleziono odpowiedniego budżetu[65].

Uczestnictwo edytuj

Czarnogóra uczestniczy w Konkursie Piosenki Eurowizji od 2007 roku. Poniższa tabela uwzględnia nazwiska wszystkich czarnogórskich reprezentantów, tytuły konkursowych piosenek oraz wyniki krajowych delegatów w poszczególnych latach[1]:

Rok Artysta Piosenka Finał Półfinał
Miejsce Punkty Miejsce Punkty
2007 Stevan Faddy „Ajde, kroči” – 23 33
2008 Stefan Filipović „Zauvijek volim te” 14 23
2009 Andrea Demirović „Just Get Out of My Life” 11 44
Brak reprezentanta w latach 2010–2011
2012 Rambo Amadeus „Euro Neuro” – 15 20
2013 Who See (z Niną Žižić) „Igranka” 12 41
2014 Sergej Ćetković „Moj svijet” 19 37 7 63
2015 Knez „Adio” 13 44 9 57
2016 Highway „The Real Thing” – 13 60
2017 Slavko Kalezić „Space” 16 56
2018 Vanja Radovanović „Inje” 40
2019 D-mol „Heaven” 46
Brak reprezentanta w latach 2020–2021
2022 Vladana „Breathe” – 17 33
Brak reprezentanta od 2023

Historia głosowania w finale (2007-2022) edytuj

Poniższe tabele pokazują, którym krajom Czarnogóra przyznaje w finale najwięcej punktów oraz od których państw czarnogórscy reprezentanci otrzymują najwyższe noty[66].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g h Montenegro in Eurovision Song Contest. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  2. ↑ Yugoslavia in Eurovision Song Contest. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  3. ↑ Serbia & Montenegro in Eurovision Song Contest. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  4. ↑ Czarnogórska dziesiątka. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-12)].
  5. ↑ Czarnogórskie tytuły. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-12)].
  6. ↑ Stevan Faddy wygrywa w Podgoricy. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-30)].
  7. ↑ Artist selection Montenegro rescheduled. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  8. ↑ Uczestnicy finału w Czarnogórze. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-12)].
  9. ↑ Montenegro picks Stefan Filipovic' for Serbia. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  10. ↑ Znowu Stefan. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-12)].
  11. ↑ a b Exclusive: Montenegro presents song 8th of March. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  12. ↑ Andrea Demirović to represent Montenegro. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  13. ↑ Jugosłowianie w eurowizyjnej gorączce. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-12)].
  14. ↑ Montenegro: Ralph Siegel's 19th attempt. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  15. ↑ Sensacja w Czarnogórze!. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-12)].
  16. ↑ Andrea: Mam nadzieję, że ESC wpłynie na moją dalszą karierę. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-12)].
  17. ↑ Huge Eurovision promo concert to be held. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  18. ↑ Eurovision Song Contest 2009 Semi-Final (1). [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  19. ↑ Just get out of Eurovision... eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07].
  20. ↑ RTCG pokaże Eurowizję 2010. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07].
  21. ↑ Czarnogóra poza Eurowizją 2011. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07].
  22. ↑ Czarnogóra poza Eurowizją 2011 - definitywnie. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07].
  23. ↑ Montenegro confirms for Baku. EuroVoix. [dostęp 2013-03-07].
  24. ↑ Wielki powrót małej Czarnogóry. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07].
  25. ↑ Rambo Amadeus to represent Montenegro in Baku!. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  26. ↑ Rambo Amadeus do Baku. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07].
  27. ↑ Misja Eurowizja dla Czarnogóry. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07].
  28. ↑ Rambo Amadeus to sing „Euro-Neuro” for Montenegro. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  29. ↑ Rambo Amadeus: Sad sam kao Paris Hilton. [dostęp 2013-03-07].
  30. ↑ Mega car z dobrym humorem. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07].
  31. ↑ Who See to represent Montenegro in Malmö. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  32. ↑ Hip Hop na Eurowizji 2013!. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07].
  33. ↑ Who See to sing „Igranka” for Montenegro. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  34. ↑ Nina Žižić też jedzie do Malmö. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07].
  35. ↑ Jakov Leon: We have our first ten finalists!. eurovision.tv, 2013-05-14. [dostęp 2013-05-14]. (ang.).
  36. ↑ Sanjay (Sergio) Jiandani: Montenegro: RTCG confirms participation- Artist annoucement soon. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2013-07-18. [dostęp 2013-09-25]. (ang.).
  37. ↑ Jakov I. Leon: Sergej Ćetković sings for Montenegro. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2013-11-18. [dostęp 2013-11-18]. (ang.).
  38. ↑ Sergej Ćetković predstavlja „Moj svijet”. [w:] RTCG [on-line]. rtcg.me, 2014-03-08. [dostęp 2014-03-08]. (czarnog.).
  39. ↑ Gordon Roxburgh: The ten winners from tonight's show. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2014-05-06. [dostęp 2014-05-06]. (ang.).
  40. ↑ Eurovision Song Contest 2014 Grand Final. eurovision.tv. [dostęp 2014-05-11]. (ang.).
  41. ↑ Filip Rakonjac: Knez predstavlja Crnu Goru. [w:] RTG [on-line]. rtcg.me, 2014-10-31. [dostęp 2014-10-31]. (czarnog.).
  42. ↑ Sergiusz Królak: Knez reprezentantem Czarnogóry!. [w:] OGAE Polska [on-line]. eurowizja.org, 2014-10-31. [dostęp 2014-10-31]. (pol.).
  43. ↑ Knez predstavlja pjesmu u Podgorici. rtcg.me, 2015-03-11. [dostęp 2015-03-13]. (czarnog.).
  44. ↑ Pete Lewis: Montenegro: Knez to sing Adio, song reveal on 21 March. esctoday.com, 2015-03-11. [dostęp 2015-03-13]. (ang.).
  45. ↑ Maciej Błażewicz: Joksimović (znów) wraca na Eurowizję. [w:] OGAE Polska [on-line]. eurowizja.org, 2015-02-19. [dostęp 2015-02-19]. (pol.).
  46. ↑ Jakov I. Leon: Željko Joksimović writes the Eurovision entry for Montenegro. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2015-02-19. [dostęp 2015-02-19]. (ang.).
  47. ↑ Knez: Nikad se nijesam bolje osjećao. rtcg.me, 2015-05-21. [dostęp 2015-05-22]. (czarnog.).
  48. ↑ Gordon Roxburgh: Line-up is now complete for the Grand Final. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2015-05-21. [dostęp 2015-05-22]. (ang.).
  49. ↑ Kamil Justyniarski: POLSKA w finale Konkursu Piosenki Eurowizji 2015!. [w:] OGAE Polska [on-line]. eurowizja.org, 2015-05-21. [dostęp 2015-05-22]. (pol.).
  50. ↑ Knez nastupa šesnaesti. rtcg.me, 2015-05-22. [dostęp 2015-05-23]. (czarnog.).
  51. ↑ Gordon Roxburgh: Running order for Grand Final revealed!. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2015-05-22. [dostęp 2015-05-22]. (ang.).
  52. ↑ Przemysław Jóźwik: Znamy kolejność startową finału!. [w:] OGAE Polska [on-line]. eurowizja.org, 2015-02-21. [dostęp 2015-02-24]. (pol.).
  53. ↑ Švedska pobjednik, Knezu 13. mjesto. rtcg.me, 2015-05-24. [dostęp 2015-05-24]. (czarnog.).
  54. ↑ Eurovision Song Contest 2015 First Semi-Final. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2015-05-24. [dostęp 2015-05-25]. (ang.).
  55. ↑ Adam Naruszewicz: Måns Zelmerlöw wygrywa Eurowizję!. [w:] OGAE Polska [on-line]. eurowizja.org, 2015-05-24. [dostęp 2015-05-24]. (pol.).
  56. ↑ Oto chórzystki Kneza. eurowizja.org., 2015-04-28. [dostęp 2015-06-07]. (pol.).
  57. ↑ Sanjay (Sergio) Jiandani: Montenegro: RTCG confirms preliminary participation in Eurovision 2016. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2015-10-01. [dostęp 2015-10-03]. (ang.).
  58. ↑ Marco Brey: Highway to represent Montenegro. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2015-10-02. [dostęp 2015-10-03]. (ang.).
  59. ↑ „Highway” predstavlja Crnu Goru na Eurosongu!. rtcg.me, 2015-10-02. [dostęp 2015-10-03]. (czarnog.).
  60. ↑ Poslušajte pjesmu za Eurosong. rtcg.me, 2016-03-05. [dostęp 2016-05-13]. (czarnog.).
  61. ↑ Paul Jordan: Semi-Final draw held, this is the outcome. eurovision.tv, 2016-01-25. [dostęp 2016-05-10]. (ang.).
  62. ↑ „Highway” bez finala. rtcg.me, 2016-05-10. [dostęp 2016-05-11]. (czarnog.).
  63. ↑ Gordon Roxburgh: We have our first ten finalists. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2016-05-10. [dostęp 2016-05-12]. (ang.).
  64. ↑ Anthony Granger, 🇲🇪 Montenegro: RTCG Will Not Compete in Eurovision 2023 [online], Eurovoix, 13 października 2022 [dostęp 2022-10-13] (ang.).
  65. ↑ Enisa Nikaj, Sad, I was suppose to represent them in #Eurovision 2023. But they couldn’t find a way to financially support it 😕 [online], Twitter [dostęp 2022-10-14] (ang.).
  66. ↑ Points to and from MONTENEGRO. [w:] Eurovision Covers [on-line]. eurovisioncovers.co.uk. [dostęp 2013-11-09]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Czarnogóra_w_Konkursie_Piosenki_Eurowizji&oldid=70135143”