Wikipedia

Czarny Dunajec (gmina)

gmina miejsko-wiejska w województwie małopolskim

Czarny Dunajec – gmina miejsko-wiejska w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie nowosądeckim. Pod względem powierzchni była do czasów nadania praw miejskich największą gminą wiejską w powiecie nowotarskim.

Czarny Dunajec
gmina miejsko-wiejska
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

nowotarski

TERC

2111032

Siedziba

Czarny Dunajec

Burmistrz

Marcin Ratułowski (2018)

Powierzchnia

218,34 km²

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności


22 626 [1]

• gęstość

102,6 os./km²

Nr kierunkowy

18

Tablice rejestracyjne

KNT

Adres urzędu:
ul. Piłsudskiego 2
34-470 Czarny Dunajec
Położenie na mapie powiatu
Położenie na mapie powiatu
49°26′22″N 19°51′15″E/49,439444 19,854167
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedziba gminy to Czarny Dunajec.

Według danych z 2011[2] gminę zamieszkiwało 21 959 osób.

Historia edytuj

Gmina zbiorowa Czarny Dunajec została utworzona 1 sierpnia 1934 roku w powiecie nowotarskim w woj. krakowskim z obszarów zniesionego miasta Czarny Dunajec i dotychczasowej jednostkowej gminy wiejskiej Wróblówka[3].

Podczas II wojny światowej zachowała granice przedwojenne. Włączono ją do dystryktu krakowskiego Generalnego Gubernatorstwa (powiat Neumarkt). W 1943 roku liczyła 3416 mieszkańców[4].

Po wojnie powrócono do stanu sprzed wojny. Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina składała się z 2 gromad: Czarny Dunajec i Wróblówka[5]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[6], a jej obszar podzielono na gromady Czarny Dunajec i Wróblówka[7].

Gminę Czarny Dunajec reaktywowano 1 stycznia 1973 roku w zupełnie innej, wielokrotnie więkzej odsłonie w powiecie nowotarskim w woj. krakowskim[8]. Objęła 10 sołectw: Czarny Dunajec, Dział, Koniówka, Odrowąż, Piekielnik, Pieniążkowice, Podczerwone, Podszkle, Wróblówka i Załuczne (a więc dawną gminę Czarny Dunajec, prawie cały obszar dawnej gminy Odrowąż oraz częściowo gminy Chochołów (Podczerwone)[9].

1 czerwca 1975 gmina znalazła się w nowo utworzonym woj. nowosądeckim[10].

15 stycznia 1976 zniesiono sąsiednią gminę Ratułów, a jej obszar (sołectwa Ciche, Czerwienne, Nowe Bystre, Ratułów i Stare Bystre) włączono do gminy Czarny Dunajec[11].

1 lipca 1977 od gminy Czarny Dunajec odłączono sołectwo Nowe Bystre, włączając je do nowo utworzonej gminy Tatrzańskiej. Równocześnie do gminy Czarny Dunajec włączono sołectwo Chochołów ze zniesionej gminy Kościelisko-Witów[12]. Odtąd gmina Czarny Dunajec obejmuje największy obszar historycznie, bo aż 15 sołectw: Chochołów, Ciche, Czarny Dunajec, Czerwienne, Dział, Koniówka, Odrowąż, Piekielnik, Pieniążkowice, Podczerwone, Podszkle, Ratułów, Stare Bystre, Wróblówka i Załuczne.

W 1999 roku gmina powróciła do powiatu nowotarskiego w nowo utworzonym województwie małopolskim[13].

4 lutego 2021 radni gminy Czarny Dunajec zdecydowali o przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami w sprawie przywrócenia Czarnemu Dunajcowi statusu miasta[14]. Konsultacje odbędą się pod koniec lata 2021[15]. 8 lipca 2021 gmina rozpoczęła kampanię informacyjną w tym temacie[16]. Konsultacje potrwają 1-30 września 2021, a zagłosować będą mogli wszyscy mieszkańcy od 13 roku życia[17]. Spośród 19 153 uprawnionych do głosowania, w konsultacjach ważny głos oddały 5834 osoby (frekwencja 30,46%). Za nadaniem statusu miasta Czarnemu Dunajcowi oddano 3954 głosy (67,8% ważnych głosów), przeciwko było 1107 osób (19%), a 773 mieszkańców gminy wstrzymało się (13,2%). W Czarnym Dunajcu w konsultacjach oddano 1266 ważnych głosów, z czego 733 (57,9%) uczestników konsultacji opowiedziało się za nadaniem statusu miasta, 472 (37,3%) było przeciwnych, a 61 (4,8%) wstrzymało się od zajęcia jednoznacznego stanowiska[18]. odczas sesji w dniu 14 lutego 2022 Rada Gminy Czarny Dunajec podjęła uchwałę o wystąpieniu z wnioskiem o nadanie statusu miasta miejscowości Czarny Dunajec[19][20]. Ostatecznie Czarny Dunajec status miasta odzyskał 1 stycznia 2023, a gmina Czarny Dunajec zmieniła charakter z gminy wiejskiej na gminę miejsko-wiejską[21].

Struktura powierzchni edytuj

Według danych z roku 2007[22] gmina Czarny Dunajec ma obszar 218,34 km², stanowi 14,81% powierzchni powiatu, w tym:

  • użytki rolne: 74%
  • użytki leśne: 15%

Demografia edytuj

Dane z GUS 2011[2]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 21 959 100 11 191 51,0 10 768 49,0
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)		 97 49 47,3
  • Piramida wieku mieszkańców gminy Czarny Dunajec w 2014 roku[23].


 

Sołectwa edytuj

Chochołów, Ciche, Czarny Dunajec, Czerwienne, Dział, Koniówka, Odrowąż, Piekielnik, Pieniążkowice, Podczerwone, Podszkle, Ratułów, Stare Bystre, Wróblówka, Załuczne.

Miejscowości bez statusu sołectwa: Brzuchacze, Chraca, Górny Młyn, Szeligówka.

Wójtowie edytuj

  • Józef Babicz (2002–2018)
  • Marcin Ratułowski (2018 – nadal)

Sąsiednie gminy edytuj

Biały Dunajec, Jabłonka, Kościelisko, Nowy Targ, Poronin, Raba Wyżna, Szaflary. Gmina sąsiaduje ze Słowacją.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31.12.2019. GUS, 2020. [dostęp 2020-01-21].
  2. ↑ a b [http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/LUD_bilans_ludnosci_31-12-2011.xls Baza demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność w gminach według stanu w dniu 31.12.2011 r. bilans opracowany w oparciu o wyniki NSP’2011=GUS]. [dostęp 2012-08-13]. (pol.).
  3. ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 594
  4. ↑ Gemeinde- und Dorfverzeichnis für das Generalgouvernement (1943)
  5. ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  6. ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  7. ↑ Uchwała Nr 27/IV/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 6 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu nowotarskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 17 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 29 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 50)
  8. ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
  9. ↑ Uchwała Nr XVIII/92/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 6 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie krakowskim oraz ustalenia siedzib gminnych rad narodowych (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 8 grudnia 1972 Nr 18, poz. 268).
  10. ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
  11. ↑ Dz.U. z 1976 r. nr 1, poz. 12
  12. ↑ Dz.U. z 1977 r. nr 20, poz. 82
  13. ↑ Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603)
  14. ↑ Czarny Dunajec chce znowu być miastem. Zdecydują mieszkańcy
  15. ↑ “Czarny Dunajec chce się bardzo mocno rozwijać”. Stąd starania o odzyskanie praw miejskich
  16. ↑ Warto być miastem. Fakty, a nie plotki
  17. ↑ Czarny Dunajec chce być miastem. Teraz czas, by mieszkańcy powiedzieli, czy chcą takich zmian
  18. ↑ Wyniki konsultacji
  19. ↑ Uchwała XLII/418/2022
  20. ↑ Głosowanie Czarny Dunajec. Dwóch radnych nie oddało głosu mimo obecności na sesji
  21. ↑ Dz.U. z 2022 r. poz. 1597.
  22. ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  23. ↑ Gmina Czarny Dunajec w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Czarny_Dunajec_(gmina)&oldid=70400490”