Wikipedia

Czubiki

Czubiki[8], jerzyki drzewne[9] (Hemiprocnidae) – monotypowa rodzina ptaków z rzędu krótkonogich (Apodiformes).

Czubiki
Hemiprocnidae[1]
Oberholser, 1906
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – czubik koroniasty (H. coronata)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

krótkonogie

Rodzina

czubiki

Typ nomenklatoryczny

Rodziny: Hemiprocne Nitzsch, 1829
Rodzaju: Hirundo longipennis Rafinesque, 1802

Synonimy

Rodziny:

  • Hemiprocninae Oberholser, 1906

Rodzaju:

Rodzaje i gatunki

Hemiprocne[6] Nitzsch, 1829[7]
4 gatunki – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Występowanie edytuj

Rodzina obejmuje gatunki występujące w południowej i południowo-wschodniej Azji i Australazji[10][11].

Charakterystyka edytuj

Długość ciała 15–31 cm; masa ciała 56–79 g[11]. Obejmuje ptaki małe lub średnie, nie tak dobrze przystosowane do życia w powietrzu jak inne jerzykowate; zewnętrznie podobne do jaskółek – ze względu na wydłużone zewnętrzne sterówki; bardziej zwinny lot, zwyczaj siadania na gałązkach, drutach itp. Kształt ciała przeważnie taki sam jak u jerzyków, na głowie jednak mają długi czubek z piór, duże oczy, kciuk skierowany do tyłu. Odpoczywają i nocują wysoko na drzewach. Upierzenie gęste, miękkie, połyskujące niebieskoszaro do brązowego. Występuje dymorfizm płciowy.

Systematyka edytuj

Etymologia edytuj

  • Hemiprocne: gr. ἡμι- hēmi- „pół, mały, podobny do”, od ἡμισυς hēmisus „połowa”; łac. progne lub procne „jaskółka” (zob. Progne)[12].
  • Macropteryx: gr. μακρος makros „długi”; πτερυξ pterux, πτερυγος pterugos „skrzydło”[13]. Gatunek typowy: Hirundo longipennis Rafinesque, 1802.
  • Dendrochelidon: gr. δενδρον dendron „drzewo”; χελιδων khelidōn, χελιδονος khelidonos „jaskółka”[14]. Gatunek typowy: Hirundo longipennis Rafinesque, 1802.
  • Palestre: Palaeste, port morski Epiru, rzekome wejście do Hadesu[15]. Gatunek typowy: Hirundo longipennis Rafinesque, 1802.
  • Chelidonia: gr. χελιδονιος khelidonios „jak jaskółka”, od χελιδων khelidōn, χελιδονος khelidonos „jaskółka”[16]. Gatunek typowy: Cypselus mystaceus Lesson & Garnot, 1827.

Podział systematyczny edytuj

Do rodziny należy jeden rodzaj Hemiprocne z następującymi gatunkami[8]:

Przypisy edytuj

  1. ↑ Hemiprocnidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2014-02-15] (ang.).
  2. ↑ W. Swainson: Zoological illustrations, or, Original figures and descriptions of new, rare, or interesting animals, selected chiefly from the classes of ornithology, entomology, and conchology, and arranged according to their apparent affinities. Wyd. 2. Cz. 2. London: Baldwin & Cradock, 1831–1832, s. tekst i ryc. 47. (ang.).
  3. ↑ H. Boie. Genus Dendrochelidon. „Neues staatsbürgerliches Magazin”. 1 (2), s. 492, 1832. (niem.). 
  4. ↑ R.-P. Lesson: Compléments de Buffon. Cz. 8. Paris: P. Pourrat Frères, 1837, s. 53. (fr.).
  5. ↑ A.V. Streubel. Die Cypseliden des Berliner Museums. „Isis von Oken”. Jahrgang 1848, s. 370, 1848. (niem.). 
  6. ↑ Hemiprocne, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2011-04-06] (ang.).
  7. ↑ Ch.L. Nitzsch: Observationes de avium arteria carotide communi. Halae: In Bibliopolio Gebaueriano, 1829, s. 15. (łac.).
  8. ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Hemiprocnidae Oberholser, 1906 - czubiki - Treeswifts (wersja: 2023-03-23). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-04-20].
  9. ↑ Gromada: Ptaki Aves. W: W. Zamachowski, A. Zyśk: Strunowce (Chordata). Podręcznik zoologii dla studentów. Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP, 1997, s. 389. ISBN 83-86841-92-3.
  10. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Owlet-nightjars, treeswifts, swifts. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-06-08]. (ang.).
  11. ↑ a b D.R. Wells: Family Hemiprocnidae (Tree-swifts). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 5: Barn-owls to Hummingbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 1999, s. 464–465. ISBN 84-87334-25-3. (ang.).
  12. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Hemiprocne [dostęp 2019-11-11].
  13. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Macropteryx [dostęp 2019-11-11].
  14. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Dendrochelidon [dostęp 2019-11-11].
  15. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Palestre [dostęp 2019-11-11].
  16. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Chelidonia [dostęp 2019-11-11].

Bibliografia edytuj

  • A. Gosler: Atlas ptaków świata. 2000: Multico Oficyna Wydawnicza. ISBN 83-7073-059-0.
  • The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Czubiki&oldid=70168854”