SMS D 10
D 10 – pierwszy niszczyciel marynarki niemieckiej[3], z końca XIX wieku, oficjalnie klasyfikowany jako Divisionsboot (okręt dywizjonowy), zbudowany w Wielkiej Brytanii. Nazwa zapisywana jest także jako D.10[4].
_IWM_Q_021241.jpg) HMS Fame, okręt bliźniaczy D 10 | |
| Klasa |
niszczyciel (Divisionsboot) |
|---|---|
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
1896[1] |
| Wodowanie |
24 marca 1898[2] |
 Kaiserliche Marine
| |
| Wejście do służby |
13 października 1898[1] |
| Wycofanie ze służby |
1919 (→hulk) |
| Los okrętu |
złomowany w 1922 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
371 t pełna |
| Długość |
66,10 m pełna |
| Szerokość |
5,95 m[1] |
| Zanurzenie |
2,35 m[1] |
| Napęd | |
| 2 maszyny parowe VTE, 3 kotły, moc indykowana 5783 KM[1] | |
| Prędkość |
27,2 węzłów |
| Zasięg |
2100 mil przy 14 węzłach |
| Uzbrojenie | |
| 5 armat 50 mm L/40 (5x1) 3 wyrzutnie torped 450 mm (3x1) | |
| Załoga |
47 |
W 1887 roku Kaiserliche Marine posiadała już 40 torpedowców. Do ich koordynacji na morzu zbudowano specjalną serię większych okrętów od D 1 do D 9, różniących się od siebie konstrukcją, wypornością i uzbrojeniem, klasyfikowanych jako Divisionsboote lub Divisionstorpedoboote[1] (okręt dywizjonowy, torpedowiec dywizjonowy) i pełniących funkcję liderów. Okręty tej serii miały wielkość porównywalną z ówczesnymi niszczycielami, ale pod względem konstrukcji były tylko powiększonymi torpedowcami; ich uzbrojenie artyleryjskie było w założeniu tylko obronne. Podobnie jak współczesne im niszczyciele z innych krajów, pierwsze osiem okrętów miało charakterystyczny zaokrąglony pokład dziobowy (tzw. „turtle back” – skorupa żółwia), jedynie D 9 miał wysoki, podniesiony dziób, dający znacznie lepszą żeglowność i będący zapowiedzią późniejszego S 90 – pierwszego niszczyciela zaprojektowanego i zbudowanego w Niemczech[3]. Kolejny okręt i zarazem ostatni klasy Divisionsboot marynarka niemiecka zamówiła nietypowo za granicą – w światowej „ojczyźnie” niszczycieli, jaką była Wielka Brytania.
W 1898 roku angielska stocznia John I. Thornycroft & Company wodowała zamówiony przez Kaiserliche Marine okręt, który otrzymał oznaczenie D 10 i jest uznawany za pierwszy prawdziwy niszczyciel marynarki Niemiec. Była to typowa dla ówczesnych czasów konstrukcja brytyjskiego niszczyciela z bardzo mokrym pokładem przednim „turtle back” i maszynami parowymi potrójnego rozprężania[4], o marginalnej żeglowności w warunkach pełnomorskich, nazywana nieprzychylnie przez załogę Schlingerpott („kołysząca się łajba”)[3][1]. Koszt budowy wynosił 1.173.000 marek[1]. Dalszych niemieckich torpedowców lub niszczycieli nie zamawiano już za granicą.
Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło 5 armat kalibru 5 cm o długości lufy 40 kalibrów (L/40), z 826 nabojami[1]. Uzbrojenie torpedowe składało się z 3 wyrzutni torped kalibru 45 cm, z zapasem 3 torped, z czego dwa obrotowe aparaty torpedowe na pokładzie i jeden stały na dziobie, później usunięty[1]. Napęd okrętu stanowiły dwie 4-cylindrowe pionowe maszyny parowe potrójnego rozprężania, napędzające dwie śruby o średnicy 2,14 m, zasilane w parę przez 3 kotły systemu Thornycroft (ciśnienie 15,5 at), zamienione w 1906 na nieco wydajniejsze kotły systemu Yarrow o takim samym ciśnieniu. Kotły rozmieszczone były w 3 osobnych kotłowniach, maszyny w jednej maszynowni[1].
Podobnie jak inne okręty tej generacji, D 10 został bardzo szybko pozostawiony w tyle przez szybko rozwijającą się technikę. W 1907 roku został przeznaczony do roli tendra dla komisji okrętów podwodnych[2]. W momencie wybuchu I wojny światowej został relegowany już tylko do roli przybrzeżnego patrolowca (okrętu ochrony wybrzeża), następnie okrętu flagowego flotylli okrętów podwodnych[2]. Od 1915 roku był używany dla celów szkoły okrętów podwodnych[2]. Od 1919 służył jako hulk mieszkalny[1]. Skreślony z listy floty 28 lipca 1922, po czym złomowany[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Erich Gröner: Die deutschen Kriegsschiffe 1815-1945. Band 2: Torpedoboote, Zerstörer, Schnellboote, Minensuchboote, Minenräumboote, Koblencja: Bernard & Graefe Verlag, 1983, ISBN 3-7637-4801-6, (niem.), ss.40,42.
- ↑ a b c d S.W. Trubicyn: Eskadriennyje minonoscy i minonoscy Giermanii (1871-1918 gg.), Sankt Peteresburg, 2000, s. 30 (ros.).
- ↑ a b c Bernard Ireland: The Illustrated Guide To Destroyers And Frigates. 2009. ISBN 978-1-84681-336-8. (ang.).
- ↑ a b Eric Osborne: Destroyers: An Illustrated History Of Their Impact (Weapons and Warfare). ABC-Clio. ISBN 1-85109-479-2. (ang.).