Dekret o ziemi
Dekret o ziemi (ros. Декрет о земле) - akt prawny uchwalony 8 listopada (według starego stylu 26 października) 1917 roku przez II Ogólnorosyjski Zjazd Rad Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. Dekret wprowadzał zniesienie własności prywatnej i nacjonalizację ziemi bez odszkodowania[1][2]. Chłopom przekazano ziemię do użytku osobistego, z zastrzeżeniem, iż w czasie jej uprawy nie mogą korzystać z pracy najemnej[2].
Kwestię ziemi należącej do tzw. obszarników poruszono już w czasie obrad I Wszechrosyjskiego Zjazdu Rad Delegatów Chłopskich mającego miejsce w Piotrogrodzie w dniach 4-28 maja 1917 roku[3]. W Zjeździe Chłopskim uczestniczyło 1353 delegatów, z czego około połowy stanowili eserowcy. W czasie poruszania kwestii agrarnej na trybunę wstąpił Lenin, i wezwał do konfiskaty wszystkich majątków ziemskich. Pomimo nie uregulowania tej kwestii, już latem 1917 roku, zarówno chłopi rosyjscy jak i ukraińscy coraz śmielej przejmowali grunty należące do wielkich majątków ziemskich. W związku z tym minister spraw wewnętrznych wydał okólnik do komisarzy rządowych aby zapobiec samowolnemu zagarnianiu ziemi[4][5].
Sprawę uregulowania prawnego kwestii ziemi rozpatrzono w czasie drugiego posiedzenia II Zjazdu Rad, które rozpoczęło się 8 listopada (26 października) 1917 roku. W trakcie tego posiedzenia wystąpił Włodzimierz Lenin, i zaproponował dwa dekrety, wspomniany już dekret o ziemi i dekret o pokoju. Pierwszy z dekretów został przyjęty prawie jednogłośnie a drugi jednogłośnie[6].
Dekret o ziemi, nakazywał podzielenie dużych majątków ziemskich bez wykupu pomiędzy miliony chłopskich rodzin. Bez wykupu przejmowano też ziemie apanażowe, oraz cerkiewne i klasztorne razem z zabudowaniami i inwentarzem żywym i martwym[7]. Tym samym bolszewicy przyjęli po prostu projekt programu rolnego eserowców[8], zalecający też kierowanie się przy podziale wzorcową Instrukcją Chłopską, przewidującą: zakaz sprzedaży, dzierżawienia i zastawiania ziemi, jej nacjonalizację — ziemia uznana za dobro nar.; gospodarstwa wzorowe przekazywane wraz z inwentarzem wielkich majątków państwu lub wspólnotom chłopskim (obszczina); prawo do użytkowania ziemi przyznane wszystkim obywatelom Rosji pod warunkiem uprawiania jej pracą rąk własnych, rodziny, ewentualnie w formie stowarzyszonej; zakaz pracy najemnej, swobodę wyboru form użytkowania ziemi; wyłączenie z konfiskaty gruntów drobnych gospodarstw prywatnych[9].
Dekret został ogłoszony jako ustawa tymczasowa, która miała obowiązywać do chwili zwołania Zgromadzenia Ustawodawczego[10][7].
Przypisy edytuj
- ↑ Chojnowski i Manikowska 1995 ↓.
- ↑ a b Borucki 1997 ↓, s. 50.
- ↑ Bazylow 1970 ↓, s. 672,649.
- ↑ Bazylow 1970 ↓, s. 650.
- ↑ Lenin Włodzimierz Iljicz - Materiały do nauki historii i wiedzy o społeczeństwie [online], www.e-historia.com.pl [dostęp 2021-05-31].
- ↑ Bazylow 1970 ↓, s. 672,673.
- ↑ a b Bazylow 1970 ↓, s. 673.
- ↑ Mawdsley 2010 ↓.
- ↑ Dekret o ziemi, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-05-31].
- ↑ Sierpowski 1989 ↓.
Bibliografia edytuj
- Ludwik Bazylow: Dzieje Rosji 1801-1917. Warszawa: 1970.
- Marek Borucki: Szkolny leksykon historyczny. fakty, biografie, pojęcia. Warszawa: 1997. ISBN 83-7175-123-0.
- Andrzej Chojnowski, Halina Manikowska: Vademecum maturzysty historia. Warszawa: 1995.
- Ewan Mawdsley: Wojna Domowa w Rosji 1917-1920. Warszawa: 2010.
- Stanisław Sierpowski: Źródła do historii powszechnej okresu międzywojennego. Tom 1. 1917-1926. Poznań: 1989.